Ποια Dream Team; Η Γιουγκοσλαβία!

Η καλύτερη ομάδα που εμφανίστηκε ποτέ δεν ήταν η “Ομάδα Ονειρο”, αλλά αυτή που δεν υπήρχε πια!

| 06/08/2016

Η αποχώρηση του Κόμπι Μπράιαντ από την ενεργό δράση σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας. Το φινάλε αφορά το επιβλητικό ύφος και το ασταμάτητο κυνήγι της υπεροχής. Το καινούργιο έχει να κάνει με τη μοναξιά του ΛεΜπρον σε αυτό το πεδίο και το πρόσωπο του ΝΒΑ που αντανακλάται σε αυτό του Στέφεν Κάρι. Ο γκαρντ των Ουόριορς έλκει την αποδοχή και τη γοητεία του, στο χαμόγελο και στην ικανότητά του να σουτάρει από μακριά βασανίζοντας τους ανυπεράσπιστους αντιπάλους του. Το αμερικανικό παιχνίδι έχει αλλάξει και ο Κάρι είναι το τελευταίο βήμα σε μια αργή, πολυετή, διαδικασία εξέλιξης του αθλήματος. Για να την κατανοήσουμε πρέπει να γυρίσουμε 25 χρόνια πίσω, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992.

γιουγκο2

Πρόκειται φυσικά για τη διοργάνωση που μας παρουσίασε την “Ομάδα Ονειρο” των ΗΠΑ στο μπάσκετ. Οι 12 κορυφαίοι, τότε, του ΝΒΑ σε μια επίδειξη δύναμης. Αήττητοι στην πορεία για το χρυσό μετάλλιο με μέσο όρο νίκης τους 43.8 πόντους! Ωστόσο, δεν είναι η ομάδα για την οποία θα γράψουμε. Οχι. Θα γράψουμε για την καλύτερη ομάδα που δεν υπήρξε! Την ομάδα που διαλύθηκε πριν ξεκινήσουν οι Αγώνες, το σύνολο που μπορεί και να έκανε τους Αμερικανούς να ιδρώσουν, να ανησυχήσουν: Την ομάδα μπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας που δεν έμελλε να βρεθεί στο παρκέ το 1992 και ποτέ ξανά.

Η ιστορία της μεγάλης γιουγκοσλαβικής εθνικής ομάδας μπάσκετ, στα τέλη του ΄80, αρχές ΄90, και πώς αυτή διαλύθηκε αντανακλώντας την γενικότερη κατάρρευση της χώρας, έχει καταγραφεί και παρουσιαστεί. Στο ντοκιμαντέρ του ESPN “Once Brothers” αποτυπώνεται εύγλωττα η διαλυτική επίδραση της διάσπασης της Γιουγκοσλαβίας σε παίκτες που μέχρι πρότινος ήταν “αδέλφια”. Όπως ο Σέρβος σέντερ Βλάντε Ντίβατς και ο Κροάτης γκαρντ Ντράζεν Πέτροβιτς. Ξαφνικά βρέθηκαν απέναντι… Η κληρονομιά, όμως, αυτής της ομάδας, περιέργως, παραμένει, καθώς άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή στο άθλημα τα τελευταία 25 χρόνια. Ξεχάστε τους Μπουλς του Τζόρνταν, τους Σπερς, σε ποια ομάδα είναι ο ΛεΜπρον ή τους Ουόριορς. Η Γιουγκοσλαβία έφτιαξε το μοντέρνο παιχνίδι όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

γιουγκο1

Το μπάσκετ είναι συναρπαστικό άθλημα γιατί ισορροπεί ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό. Στο ποδόσφαιρο, για παράδειγμα, υπάρχουν 11 παίκτες και ο καλύτερος δεν μπορεί να κουβαλήσει μόνος του την ομάδα. […] Στα ατομικά σπορ, όπως το τένις, το βάρος της νίκης ή της ήττας πέφτει σε έναν άνθρωπο. […] Το μπάσκετ βρίσκεται στη μέση των δύο. Πέντε παίκτες είναι αρκετοί για να εκτελέσουν πολύπλοκο επιθετικό σύστημα και λίγοι για να βρεθεί ένας που θα έχει καταλυτική επίδραση στο τελικό αποτέλεσμα. Παίκτης σαν τον Μάικλ Τζόρνταν μπορεί να μην καταφέρνει να κερδίσει πρωτάθλημα μόνος του, όμως μπορεί να βρεθεί πολύ κοντά σε αυτό.

Ο ατομισμός στο μπάσκετ επιτρέπει στον παίκτη να κρατά την μπάλα και να προσπαθεί να το παίξει ήρωας. Αν όμως είναι αυτή η προσέγγιση του παιχνιδιού, τότε αυτομάτως ακυρώνεται η αξία του ατομικού. Ακόμη και ο Μάικλ Τζόρνταν χρειάστηκε συμπαίκτες όπως ο Σκότι Πίπεν και αργότερα ο Τόνι Κούκοτς.

γιουγκο5

Πάντα υπήρχαν θεμελιώδεις, φιλοσοφικές, διαφορές μεταξύ ευρωπαϊκού και αμερικανικού μπάσκετ και είναι αυτές που καθορίζουν τη θέση τους στο δίπολο “ατομικό-ομαδικό”. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ πάντα έδινε προτεραιότητα στην ομαδική δουλειά και εργατικότητα, ενώ το αμερικάνικο στον ατομισμό και το θέαμα. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ στηρίζεται στα βασικά του αθλήματος, ενώ το αμερικάνικο στην αθλητικότητα και το ταλέντο. Το ευρωπαϊκό μπάσκετ έχει να κάνει με την εγκράτεια, ενώ το αμερικάνικο με την έκφραση του εαυτού. Ετσι απλοποιημένα μπορούμε να καταλάβουμε τις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις στο παιχνίδι.

Η “Ομάδα Ονειρο” των ΗΠΑ το 1992 ήταν το απόλυτο της εξέλιξης του αμερικάνικου μπάσκετ: Οι καλύτεροι παίκτες που βρέθηκαν στο γήπεδο. Η ατομική υπεροχή τους ήταν τέτοια που η χημεία μεταξύ τους ακολουθούσε. Ηταν το άθροισμα των καλύτερων μερών τους και τίποτα περισσότερο. Δεν μπορούσε να γίνει κι αλλιώς. Οι Γιουγκοσλάβοι αντίθετα ήταν και κάτι παραπάνω. Σίγουρα διέθεταν ξεχωριστούς παίκτες. Ο Πέτροβιτς ήταν έτοιμος σταρ επιπέδου ΝΒΑ. Εκρηκτικός σκόρερ και σουτέρ. Ο Κούκοτς πολυσχιδής, ευφυής που μπορούσε να παίξει και στις δυο πλευρές του γηπέδου. Και, φυσικά ο Βλάντε Ντίβατς. Ο άνθρωπος που επαναπροσδιόρισε τον ρόλο του σέντερ. Τον έκανε διαμεσολαβητή του παιχνιδιού. Πολύ καλός πασέρ που “υποχρέωνε” να περνά το παιχνίδι στην επίθεση απ’ αυτόν. Μολαταύτα, η Γιουγκοσλαβία ήταν και ολοκληρωμένη ομάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτή του 1990 και η εμφάνιση της στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το οποίο και κέρδισαν καλπάζοντας. Αν δει κανείς εκείνα τα παιχνίδια, θα είναι σαν βλέπει παλιά βιντεοκασέτα από αγώνα των Ουόριορς. Το Γκόλντεν Στέιτ στηρίζεται στην ατομική υπεροχή των παικτών του, αλλά και στον τρόπο που ενεργούν ως σύνολο. Το ίδιο ισχύει και για τους Γιουγκοσλάβους. Στην επίθεση μεταφέρουν την μπάλα με αξιοσημείωτη ταχύτητα εκτελώντας σύνθετα επιθετικά συστήματα με χάρη και σβελτάδα. Στην άμυνα κινούνται απρόσκοπτα και αποτελεσματικά. Η ικανότητά τους να «πνίγουν» τον αντίπαλο δεν απορρέει από τη σωματική τους υπεροχή ή την ταχύτητά τους, αλλά από την πειθαρχία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη.

γιουγκο4

Οι Γιουγκοσλάβοι ήταν το απόγειο της ευρωπαϊκής προσέγγισης στο μπάσκετ και δεν είναι έκπληξη ότι πέρασε και στο ΝΒΑ τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Το αμερικάνικο μπάσκετ δεν είχε πού να πάει μετά την «Ομάδα Ονειρο». Είχε φτάσει στα όρια του. Οι επόμενες ομάδες ήταν υποδεέστερες και παρά το γεγονός ότι κράτησαν τα σκήπτρα, η ψαλίδα όλο και έκλεινε ώσπου το 2004 ήρθε η αποτυχία (σ.σ χάλκινο μετάλλιο). Εκτοτε, το αμερικανικό παιχνίδι υπέστη σημαντικές αλλαγές. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία 20 χρόνια η πιο επιτυχημένη ομάδα του ΝΒΑ είναι οι Σαν Αντόνιο Σπερς. Ο Γκρεγκ Πόποβιτς, προπονητής του συλλόγου, στηρίχτηκε στην επιλογή παικτών εκτός ΗΠΑ. Όχι στα κολέγια. Φυσικά, οι Ουόριορς, που σημείωσαν 73 νίκες τη σεζόν που πέρασε, μοιάζουν εντυπωσιακά με τη μεγάλη γιουγκοσλαβική ομάδα.

Οι μπασκετόφιλοι συχνά αναρωτιούνται “τί θα συνέβαινε…” αν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, το 1992, η ενωμένη Γιουγκοσλαβία βρισκόταν στο παρκέ; […] Δεν θα μάθουμε ποτέ την απάντηση. Μολαταύτα, η μεγαλύτερη ατυχία δεν είναι το απραγματοποίητο της (πιθανής) τιτανομαχίας ΗΠΑ – Γιουγκοσλαβία. Οχι. Αυτό που στερήθηκαν οι θεατές ήταν να παρακολουθήσουν την πάλη των κυρίαρχων προσεγγίσεων στο μπάσκετ. Την αμερικάνικη και την ευρωπαϊκή. Παρ’ όλα αυτά, μάλλον δεν ήταν απαραίτητο να συμβεί, μια και στα χρόνια που ακολούθησαν, εμμέσως, τέθηκαν αντιμέτωπες και όπως φαίνεται οι Ευρωπαίοι βγήκαν νικητές.

Πηγή: RollingStone 

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις