Ποιος αντιγράφει ποιον;

Ένα γεγονός, μια κινηματογραφική ταινία, ένα θεατρικό έργο και πάλι ένα γεγονός…

Πρόσφατα, δημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» το άρθρο της Χριστίνας Πάντζου, με τίτλο «Για μια θέση εργασίας… Το ορατό πρόσωπο των μεθόδων που χρησιμοποιούν εταιρίες για να προσλάβουν ανέργους». Πρωταγωνίστρια του θέματος ήταν η 25χρονη Κλεό Αλμάνσα, η οποία είχε ανακηρυχθεί το πρόσωπο του ισπανικού facebook «όταν τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με μηνύματα συμπαράστασης, έπειτα από συνέντευξή της στην El Mundo, όπου αποκάλυψε πως η αγωνία της να εξασφαλίσει μια θέση εργασίας, τής στοίχισε την υγεία και την αξιοπρέπειά της».

Όπως μας πληροφορεί το άρθρο: «Άνεργη, πριν από ενάμιση χρόνο αποφάσισε να συμμετάσχει σε διαγωνισμό για πρόσληψη πωλητών σε επιχείρηση εμπορίας ηλεκτρικών ειδών. Μαζί με άλλους 40 νέους ανέργους, υποβλήθηκε σε δοκιμασίες υπό τον ήχο δυνατής μουσικής και ταχύτατα εναλλασσόμενου φωτισμού ώστε “να ανέβει η αδρεναλίνη για να πουλήσουν καλύτερα”, όπως τους εξήγησαν. Στην πραγματικότητα υποδαύλιζαν τον ανταγωνισμό μεταξύ τους,  με στόχο ο ισχυρότερος να εξουδετερώσει τον πιο αδύναμο. Ανάμεσα στα άλλα, τους έβαλαν να παίξουν τις μουσικές καρέκλες διαγκωνιζόμενοι μέχρι αίματος για μια θέση, αφού όποιος έμενε όρθιος αποχωρούσε, ή να ανεβαίνουν ανά ομάδες σε μια καρέκλα και να ρίχνουν όσους μπορούσαν, αποκλείοντάς τους.

Στο τέλος τούς πέταξαν ένα χαρτονόμισμα των 50 ευρώ, λέγοντας πως “θα είναι προκαταβολή του μισθού του για όποιον καταφέρει να το πάρει πρώτος”. Η Κλέο βρέθηκε να την πατούν -κυριολεκτικά- δεκάδες πόδια ανθρώπων τυφλωμένων να αρπάξουν το χαρτονόμισμα και την πολυπόθητη θέση εργασίας. Στο νοσοκομείο διαπίστωσαν ότι, εκτός από μώλωπες που έφερε σε χέρια, πόδια, και πρόσωπο, είχε κι ένα σοβαρό τραύμα στη σπονδυλική στήλη, που την άφησε δύο μήνες στο κρεβάτι κι ένα χρόνο χωρίς να μπορεί να δουλέψει. Τώρα, περιμένει να εκδικαστεί η μήνυσή της κατά της εταιρείας, νιώθοντας «ταπεινωμένη, κακοποιημένη και αποκαρδιωμένη». Όχι μόνο για τον τραυματισμό της, αλλά κυρίως “γιατί με ώθησαν να κάνω απαράδεκτα πράγματα που ποτέ δεν θα είχα κάνει αν δεν είχα τόση ανάγκη για δουλειά”. Στα 25 της χρόνια, η Κλέο έγινε το πιο ορατό πρόσωπο των απάνθρωπων και βίαιων μεθόδων που χρησιμοποιούν εταιρείες για να προσλάβουν ανέργους, ωθώντας τους στην επιθετικότητα ώστε να επιλέξουν όσους μπορούν να πατήσουν επί πτωμάτων».

«Η Μέθοδος»

Το 2005 βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η ισπανική ταινία «El Método», σε σκηνοθεσία Μαρτσέλο Πινέιρο (Marcelo Piñeyro).

Το σενάριο της είναι τρομακτικά παραπλήσιο με όσα περιγράφονται από την Κλεό Αμάνσα, σχετικά με τις ταπεινώσεις και τους εξευτελισμούς που υπέστη για μία θέση εργασίας.

«Η Μέθοδος» είναι μία ταινία που περιγράφει αναλυτικά το σκληρό πρόσωπο των μεγάλων εταιρειών, οι οποίες θέλουν να προσλάβουν τον καλύτερο και προθυμότερο υπάλληλο, εφαρμόζοντας σκληρά δοκιμαστικά τεστ. Έτσι, λοιπόν, και στην ταινία, η πολυεθνική Dekia ψάχνει τον ιδανικό εργαζόμενο που θα στελεχώσει ένα από τα τμήματά της.

Η αρχή της ταινίας μάς μεταφέρει στο AZCA, το οικονομικό κέντρο της Μαδρίτης, ανάλογο με το Σίτι του Λονδίνου, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη από τη μία μεριά η σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας και από την άλλη πορείες κατά της παγκοσμιοποίησης. (Κάποια χρόνια αργότερα, το κέντρο της Μαδρίτης θα σφύζει όντως και στην πραγματικότητα από ανάλογες πορείες). Οι επτά τελικοί υποψήφιοι, οι οποίοι έχουν επιλεγεί από την εταιρεία συγκεντρώνονται σε μία αίθουσα συσκέψεων. Ο καθένας έχει μπροστά του μία οθόνη. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο υπεύθυνος επιλογής προσωπικού, μόνο που κανείς δεν γνωρίζει ποιος είναι. Σε αυτήν την αίθουσα θα παιχτεί ένα σκληρό παιχνίδι, με τον νικητή να κατακτά την πολυπόθητη θέση εργασίας. Ο φόβος παραμονής στην ανεργία και η ανασφάλεια λόγω έλλειψης προσόντων οδηγεί τους  υποψήφιους σε άκρως κανιβαλιστικές τακτικές, προκειμένου να αποδείξουν ότι αξίζουν τη θέση.

«Η Μέθοδος Γκρένχολμ»

Το σενάριο της ταινίας είναι βασισμένο στο θεατρικό έργο του Καταλανού συγγραφέα, Τζόρντι Γκαλθεράν Φερέρ (Jordi Galceran Ferrer),  το οποίο ανέβηκε μόλις δύο χρόνια νωρίτερα (2003) στο Εθνικό Θέατρο της Καταλονίας. «Η Μέθοδος Γκρένχολμ» (El Mètode Grönholm), όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος του έργου, δημιούργησε αίσθηση με την αληθοφάνεια της πλοκής του. Η ιδέα για το έργο αυτό γεννήθηκε από μια πραγματική, ανέκδοτη ιστορία.

Σε έναν κάδο σκουπιδιών στη Βαρκελώνη βρέθηκαν έγγραφα, στα οποία ένας υπάλληλος του τμήματος Προσωπικού από μια αλυσίδα σουπερμάρκετ είχε σημειώσει τις εντυπώσεις του για τους υποψηφίους που απευθύνονταν στη θέση του ταμία. Οι σελίδες αυτές έβριθαν από σεξιστικά, ρατσιστικά και απαράδεκτα σχόλια του τύπου «χοντρή», «βλαμμένη, ούτε χειραψία δεν ξέρει να κάνει…», «τσιριχτή φωνή , μοιάζει ηλίθιος…», κ.λπ.

Στην Ελλάδα, το έργο παρουσιάστηκε από το Θέατρο Τέχνης (Υπόγειο, σκην. Διαγόρα Χρονόπουλου) για έξι συνεχείς χρονιές(!), από το 2007 έως το 2013.

Το γνωστό και αγαπημένο μότο των σινεκριτικών (και όχι μόνο) επανέρχεται εμφατικά: «η τέχνη αντιγράφει τη ζωή ή το αντίστροφο;». Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά. Ωστόσο, η ζωή βρίθει αναρίθμητων καταστάσεων που ξεπερνούν σε φαντασία και το πιο πρωτοπόρο (ή νοσηρό) σενάριο. Το αποδεικνύουν τα γεγονότα που ενέπνευσαν τον Τζόρντι Γκαλθεράν. Το αποδεικνύουν και τα όσα υπέστη η Κλεό.

Και η σύμβαση εργασίας

Το δημοσίευμα για την Κλεό Αλμάνσα συνέπεσε με την υπογραφή της νέας Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, με τον πρόεδρο της ΓΣΕΕ, Γιάννη Παναγόπουλο, να δηλώνει κυνικά: «Θα αγωνιστούμε για να αποκαταστήσουμε τους μισθούς και τις εργασιακές σχέσεις». Λίγες μέρες νωρίτερα ορίστηκαν οι νέοι κατώτατοι μισθοί για τους μακροχρόνια άνεργους.  Από μέρα σε μέρα, περιμένουμε και την ανακοίνωση για τα νέα κοινωφελή και voucher προγράμματα των εγγεγραμμένων στις λίστες του ΟΑΕΔ που θα «χτυπήσουν» την ανεργία…

Μπορεί στην Ελλάδα να μην έχουν παρατηρηθεί ανάλογα φαινόμενα εργοδοτικής απανθρωπιάς, όπως αυτά με την Κλεό, αλλά οι ουρές στα κατά τόπους γραφεία του ΟΑΕΔ, οι χιλιάδες συμπολίτες μας που τρέφονται από τα συσσίτια, τα παιδιά που υποσιτίζονται στα σχολεία και η δραματική αύξηση της φτώχειας και των αστέγων, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνείας. Η περίπτωση της νεαρής άνεργης Ισπανίδας είναι εδώ για να μας ταρακουνήσει και να μας κάνει κατανοητό ότι ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα…

ΥΓ. Μόλις πριν ένα χρόνο οι Ισπανοί μας εξέπλητταν ευχάριστα με ένα χιουμοριστικό βίντεο, όπου ένας νεαρός, που μόλις βρήκε δουλειά, αντιμετωπίζεται από τους γονείς του με το χειρότερο δυνατό τρόπο, μιας και η ανεργία είναι το νέο κοινωνικά αποδεκτό πρότυπο. Ποιος να φανταζόταν ότι ένα χρόνο αργότερα το εύθυμο αυτό δημιούργημα θα έδινε τη θέση του στα ανοσιουργήματα των μελλοντικών αφεντικών της Κλεό…

SINCERIDAD SINCERITY cortometraje shortfilm from Andrea Casaseca Ferrer on Vimeo.