Πριν τη λευκή σελίδα

Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και ανοίγουμε τις πρώτες του σελίδες, ξέρουμε ότι κάτι οδήγησε το χέρι τού συγγραφέα στο να αρχίσει να τις γεμίζει. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

  [br]

Πώς “γεννήθηκε” το “Εκατό χρόνια μοναξιά” του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Η γενεσιουργός αιτία των έργων του Μάρκες είναι η ζωή. Όχι η εικόνα, αλλά το μετείκασμά της. Ο ίδιος έχει  γράψει στο αυτοβιογραφικό “Ζω για να τη διηγούμαι” ότι “η ζωή δεν είναι όπως την έζησε κανείς. Αλλά όπως τη θυμάται και έτσι να τη διηγηθεί”. Σε αυτή τη “μεταιχμιακή συνέπεια” εδράζεται το σύνολο της δημιουργίας του Κολομβιανού. Στο ενδιάμεσο μύθου-πραγματικότητας ζυμώθηκαν τα έργα του.

Το “Εκατό χρόνια μοναξιά”  δεν αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, για να κατανοήσουμε το δημιουργικό πλαίσιο, οφείλουμε να ανατρέξουμε στη διαμόρφωση του συγγραφέα Μάρκες.

Ο Μάρκες ξεκίνησε γράφοντας σύντομες ιστορίες διανοουμενίστικης έκφρασης. Οι συγγραφείς της  αμερικανικής “Χαμένης Γενιάς” ήταν που τον έφεραν σε επαφή με τη ζωή. Ακολούθησε η δολοφονία του Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν, ηγέτη των φιλελευθέρων και προεδρικού υποψήφιου, στις 9 Απριλίου 1948. Προκλήθηκε αυθόρμητη εξέγερση των κατοίκων της Μπογκοτά. Συγκρούσεις, πορείες στους δρόμους. Ακόμη και πλιάτσικο. Το βράδυ ο Μάρκες είχε την αληθινή εικόνα σε ποια χώρα ζούσε και πόσο λίγη σχέση είχαν τα γραπτά του με όλα αυτά. Μετά, ήταν το ταξίδι στον γενέθλιο τόπο, την Αρακατάκα, γύρω στο 1950 ή ’51. Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στο “The Paris Review”, εκείνη τη στιγμή “ζούσε”, “διάβαζε”  το χωριό του. “Ήταν σαν να είχαν γραφτεί όλα όσα είχα δει και το μόνο που είχα να κάνω ήταν να αντιγράψω αυτό που ήταν εκεί και αυτό που μόλις διάβαζα”. Όλα είχαν εξελιχθεί σε λογοτεχνία.

Μετά το “Η κακιά ώρα” δεν έγραψε τίποτα για τα επόμενα πέντε χρόνια. Υπήρχε στο μυαλό του ιδέα, αλλά του έλειπε ο κατάλληλος τόνος. Αυτός που χρησιμοποίησε για να πλάσει και να σχηματοποίησει το “Εκατό χρόνια μοναξιά”. Βασίστηκε στον τρόπο που έλεγε ιστορίες η γιαγιά του. Μιλούσε για πράγματα που φαίνονταν υπερφυσικά, φανταστικά, με απόλυτη φυσικότητα. Χρειάστηκαν 18 μήνες καθημερινής δουλειάς για να φτάσουμε στο διάσημο, πλέον, βιβλίο.

Μαγικός ρεαλισμός

Το “Εκατό Χρόνια Μοναξιά”  είναι έργο ουσιαστικό. Χορταστικό. Η πρόζα ακριβής. Οι προτάσεις εξαίσιες και δεν υπάρχει περιθώριο εμφάνισης του ανώφελου. Είναι μυθιστόρημα που δρέπει δάφνες για τη λιτή του πρόζα. Μολαταύτα, η ιδιοφυία του έγκειται στην αφήγηση. Βέβαια, δεν μπορεί να μην προσέξει κανείς τον “μαγικό ρεαλισμό” του Μάρκες. Στην ουσία, η υπογραφή του. Εάν ένας άνθρωπος μπορεί να πετάξει, δεν υπάρχει κάτι περισσότερο να γραφτεί.

Ο Μάρκες έφτιαξε ένα μαγεμένο μέρος δίχως να μπουχτίζει ο αναγνώστης. Η αφήγηση συντίθεται από τη μνήμη και την προφητεία, από την ψευδαίσθηση και την πραγματικότητα. Το βιβλίο ξεδιπλώνει την ιστορία έξι γενεών της οικογένειας Buendia. Η ιστορία τους, είναι ιστορία ατέρμονης επανάληψης, αιώνιας επιστροφής. Το έργο του Κολομβιανού στοχεύει στο να ερμηνεύσει και να διαφωτίσει αυτό που προηγήθηκε, προσφέροντας την κατάλληλη εξήγηση και το πλαίσιο σε αυτό που συνήθως παρεξηγούνταν ως ανέξοδη φαντασία.

Πηγές

-http://www.theparisreview.org/interviews/3196/the-art-of-fiction-no-69-gabriel-garcia-marquez 

-http://www.gradesaver.com/one-hundred-years-of-solitude 

–theguardian 

-New York Times 

-Independent