Πριν τη λευκή σελίδα

Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

Πώς “γεννήθηκε” το “Εν ψυχρώ” του Τρούμαν Καπότε

Το “Εν Ψυχρώ”* ανήκει στην κατηγορία του “non-fiction”. Το λογοτεχνικό είδος που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, πρόσωπα και περιστατικά. Στην προκειμένη περίπτωση αφορά τη δολοφονία τεσσάρων μελών της οικογένειας Κλάτερ στην πόλη Χόλκομπ του Κάνσας. Θύτες ήταν οι Ρίτσαρντ “Ντικ” Χίτσκοκ, Πέρι Σμιθ. Ο Καπότε ακολούθησε την έρευνα από την αρχή μέχρι το τέλος της. Αφορμή για να ασχοληθεί ήταν το δημοσίευμα των “New York Times” στις 16 Νοεμβρίου 1959. Ο τίτλος του σαφέστατος: “Wealthy Farmer, 3 o Family Slain”. Επρόκειτο για συνοπτική περιγραφή του συμβάντος και για το ποιοι ήταν οι Κλάτερ.

Τα θύματα σκοτώθηκαν από καραμπίνα ενώ ήταν δεμένα και φιμωμένα. Δεν υπήρχαν σημάδια πάλης και τίποτα δεν είχε κλαπεί. Οι τηλεφωνικές γραμμές ήταν κομμένες. Η αγριότητα του εγκλήματος ήταν πρωτόγνωρη για το Χόλκομπ. Η τοπική κοινωνία “γέμισε” με φόβο, ΜΜΕ, επιβολή νόμου και… Τρούμαν Καπότε. Ο συγγραφέας είδε στην υπόθεση το κατάλληλο θέμα για το επόμενο εγχείρημα του: ένα μεγάλο, non-fiction τίτλο.

Ο Καπότε δεν δούλεψε μόνος του στο “Εν Ψυχρώ”. Πολύτιμη ήταν η συνεισφορά του φίλου του Χάρπερ Λι (συγγραφέας του “To kill a Mockingbird”). Ο Καπότε ήθελε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών του Χόλκομπ. Η φανταχτερή του προσωπικότητα όμως δεν τον διευκόλυνε. Ο Λι, όμως, γνώριζε την κουλτούρα των μικρών, κλειστών κοινωνιών και κατάφερε γρήγορα να προσεγγίσει τους κατοίκους. Για τον Καπότε όλα άλλαξαν όταν τον κάλεσε σε χριστουγεννιάτικο δείπνο ο δικηγόρος Κλίφορν Χόουπ. Έτσι, έχοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών του Χόλκομπ, κατάφερε να πάρει συνεντεύξεις από ανθρώπους που ενεπλάκησαν στην έρευνα και γνώριζαν την οικογένεια Κλάτερ. Μάλιστα, έβαλε δηλώσεις τους στο μυθιστόρημα.

Ο Καπότε όμως δεν έμεινε εκεί μια και είχε δημιουργήσει στενή σχέση με τον έναν από τους δύο δολοφόνους. Τον Πέρι Σμιθ. Μάλιστα, φέρεται να υπήρξε ερωτική σύνδεση των δύο ανδρών. Το σίγουρο είναι ότι ο συγγραφέας είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των δραστών και είχε καταφέρει να μάθει πάρα πολλά για το φονικό. Τέλος, μεγάλο μέρος της αφήγησης έχει προέλθει από τις επισκέψεις που έκανε ο Καπότε στη φυλακή για να επισκεφτεί τους δράστες και από τις επιστολές που που εκείνοι του έστειλαν.

Καθηλωτικό

Το βιβλίο εκδόθηκε το 1966 και εξακολουθεί να εντυπωσιάζει η σύζευξη πραγματικών γεγονότων με τη μυθοπλασία. Η πλοκή και η δομή του βασίζεται στην τεταμένη και δεινή εκφραστική ικανότητα του Καπότε. Οι χαρακτήρες του πάλλονται και είναι ευδιάκριτες, αναγνωρίσιμες φιγούρες. Η προσεκτική πρόζα “δένει” τον αναγνώστη μ’ αυτή τη δυνατή ιστορία. Το βιβλίο συνελήφθη δημοσιογραφικά και “γεννήθηκε” από έναν σπουδαίο μυθιστοριογράφο. Το “Εν Ψυχρώ” τα έχει όλα. Είναι γεμάτο ζωντάνια, πυρετώδες και την ίδια στιγμή σταθερά λυπημένο, κατασκευασμένο με κόπο και προσοχή. Με μία λέξη, καθηλωτικό. Πολλοί προσπάθησαν να αντιγράψουν την αφηγηματική τεχνική του Καπότε, αλλά ελάχιστοι το κατάφεραν.

Πηγές: Τα Νέα, Independent

*Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Καστανιώτη” και εκδόσεις “Ζαχαρόπουλος”