Πώς γεννήθηκε “Το Μαγικό Βουνό” του Τόμας Μαν

Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

[hr]

 Πώς γεννήθηκε “Το Μαγικό Βουνό” του Τόμας Μαν

Η δημιουργία του βιβλίου είναι αποτέλεσμα μακράς διαδικασίας, κάτι που δεν είχε προβλέψει ο Μαν όταν το πρωτοσυνέλαβε. Αυτό που τού έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει ήταν η περίοδος ανάρρωσης της συζύγου του Κάτια. Τον Μάρτιο του 1912 ταξίδεψε από το σπίτι τους στο Μόναχο στο Νταβός της Ελβετίας για να υποβληθεί σε θεραπεία για τη φυματίωση. Εμεινε εκεί, στο σανατόριο “Wald”, από τις 12 Μαρτίου έως τις 25 Σεπτεμβρίου υπό την ιατρική επίβλεψη του γιατρού Φρίντριχ Γιένσεν. Ο Μαν την επισκέφτηκε το διάστημα 15 Μαΐου-13 Ιουνίου 1912.

Οι εντυπώσεις που αποκόμισε του έδωσαν την ιδέα να γράψει ένα ευθυμογράφημα για τη ζωή στο σανατόριο. Ο ίδιος το αποκαλούσε “το γκροτέσκο αντίστοιχο” στη σοβαρότητα του “Θανάτου στη Βενετία”. Στη διάρκεια της επίσκεψής του εξετάστηκε από τον γιατρό Γιένσεν και το 1940, ενθυμούμενος το επεισόδιο, έγραψε ειρωνικά:

“Ο επικεφαλής γιατρός αφού με εξέτασε εντόπισε ένα υγρό σημείο στον πνεύμονα. Με συμβούλεψε ότι έπρεπε να ενεργήσω σοφά και να εισαχθώ στο σανατόριο για έξι μήνες. Εάν είχα ακολουθήσει τη συμβουλή του, ποιος ξέρει, ίσως να ήμουν ακόμη εκεί”.

Ο Μαν άρχισε να γραφεί τη νέα “σύντομη ιστορία” τον Ιούλιο του 1913. Ωστόσο, η ιστορία όλο και μεγάλωνε και τον Μάιο του 1915 έκανε λόγο για μυθιστόρημα.

Η εικόνα του ευρωπαϊκού πολιτισμού στις αρχές του 20ου αιώνα

Το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έδωσε στον Μαν το τέλος που έψαχνε για το βιβλίο του, όμως διέκοψε τη δουλειά του. Αν και συνέχισε το γράψιμο στη διάρκεια του 1915, τα καθημερινά γεγονότα τον απορρόφησαν τόσο που έβαλε στην άκρη το μυθιστόρημα για να γράψει κάτι άλλο, τους “Στοχασμούς ενός απολιτικού”. Τον Μάρτιο του 1919 επανήλθε στο “Μαγικό Βουνό”. Το τέλος του πολέμου όμως είχε επιδράσει πάνω του σημαντικά και έπρεπε να περάσει λίγος χρόνος μέχρι να βρει τι θα κάνει με τα ήδη ολοκληρωμένα τμήματα του βιβλίου και ποια θα ήταν κατεύθυνση του. Το τέλος μπήκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1924. Χρειάστηκαν 11 χρόνια…

“Το Μαγικό Βουνό” είναι ένα από τα κορυφαία έργα του 20ου αιώνα. Αν και αναφέρεται στη χρονική περίοδο 1907-1914, λίγο πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο, είναι κάτι πολύ περισσότερο απ’ αυτό. Το σκηνικό -ένα σανατόριο στις ελβετικές Αλπεις- επιτρέπει στον συγγραφέα να φέρει σε ένα μέρος ανθρώπους που εκπροσωπούν διαφορετικά ευρωπαϊκά κράτη και έχουν διαφορετική εικόνα για τη ζωή. Στην ουσία το βιβλίο απεικονίζει την κατάσταση του ευρωπαϊκού πολιτισμού στις αρχές του 20ου αιώνα. Παράλληλα, είναι και βάση συζήτησης για τις θεμελιώδεις φιλοσοφικές επιλογές, διαθέσιμες στους ανθρώπους στη μοντέρνα εποχή. Τα απόλυτα ερωτήματα ζωής και θανάτου έχουν κεντρικό ρόλο στο μυθιστόρημα. Πέρα από το ιστορικό πλαίσιο, το μυθιστόρημα παρουσιάζει ένα ταξίδι αυτοανακάλυψης  από έναν “συνηθισμένο” άνθρωπο και καλεί σιωπηρά τον αναγνώστη να μετάσχει στις διανοητικές και σωματικές περιπέτειες.

*Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, Εξάντας, Ζαχαρόπουλος.

Πηγή:

Thomas Mann’s The Magic Mountain: A Reader’s Guide, “Cambridge Scholars Publishing”.