«Σικάγο» του Ντέιβιντ Μάμετ | Σαν τον πάγο που λιώνει στο ουίσκι

Τα τσιγάρα, τα ποτά, τα ξενύχτια, οι γυναίκες, οι κουβέντες μεταξύ μέθης και νηφαλιότητας, τα όπλα, τα λουλούδια και η μαφία και ο Ντέιβιντ Μάμετ! Πάνω απ’ όλα ο Μάμετ και ο τρόπος που αποφεύγει το αναμενόμενο και αυτό που θα μπορούσε να είναι κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα, γίνεται μυθιστόρημα άλλου επιπέδου, μυθιστόρημα μικρών ιστοριών, που όταν ενωθούν στο τέλος μας δίνουν με ενάργεια τη μεγάλη εικόνα μια εποχής που ήταν γεμάτη τσιγάρα, ποτά, ξενύχτια, γυναίκες…

Το «Σικάγο» (Εκδ. Μεταίχμιο) σε μεταφέρει στην εποχή των 20’s στις ΗΠΑ και σε εγκλωβίζει εκεί, σε πείθει πως δεν υπάρχει τίποτε άλλο και πως αργά ή γρήγορα θα χτυπήσει η πόρτα του σπιτιού σου και θα είναι η αστυνομία ή κάποιος επίμονος δημοσιογράφος που κάνει έρευνα για ένα έγκλημα. Διαβάζοντας το δεν μένεις τόσο στην υπόθεση, αλλά σε όσα αναπτύσσονται γύρω απ’ αυτήν, στο σκηνικό που διαρκώς αλλάζει και κάνει τους χαρακτήρες πιο μεγάλους, πιο σοφούς, τους οδηγεί πιο κοντά στην αλήθεια και στην απάντηση του ερωτήματος που συνδέει όλα τα έργα που έχουν κάτι να πουν. Το «Σικάγο» είναι όλα όσα θα θέλατε να διηγηθείτε ή να ακούσετε από έναν φίλο σας.

Η αίσθηση ότι κάθεσαι και συζητάς με έναν φίλο και ενώ έχεις παραγγείλει το τρίτο ποτήρι ουίσκι και καπνίζεις, λες «άκου να σου πω μια ιστορία». Τι κάνει, λοιπόν, ο Μάμετ; Παίρνει την υπόθεση που προσπαθεί να εξιχνιάσει ο ήρωας του, την τοποθετεί σε ευδιάκριτο σημείο και διαμορφώνει τη διαδρομή με απανωτές εκρήξεις δημιουργίας. Πώς; Με τον καλύτερο τρόπο που γνωρίζει, την πρόζα του! Οι διάλογοι είναι τα πάντα στο «Σικάγο» και με τον Μάμετ δεν θα μπορούσε να είναι  κάτι λιγότερο. Ο αμερικανός συγγραφέας έχει δημιουργήσει σχολή όσον αφορά τους διαλόγους και κάθε έργο του διακρίνεται για τη θεατρικότητα του. Δεν θα μπορούσε να μην αξιοποιήσει την πρόζα του. Η αφήγηση και εξέλιξη της ιστορίας στηρίζεται στους διαλόγους και είναι το διαλογικό στοιχείο που σμιλεύει τον χαρακτήρα του έργου και το στρογγυλεύει όσο χρειάζεται. Γι’ αυτό και όσοι περιμένουν κλασικό αστυνομικό θα απογοητευθούν. Για τον Μάμετ τον πρώτο λόγο δεν έχει η δράση, αλλά ο λόγος: ο λόγος που εκθέτει ανυπεράσπιστους τους χαρακτήρες και τους αναγκάζει να δράσουν, καίρια και αποφασιστικά.

Ο Μάικλ Χοτζ, βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δημοσιογράφος της «Chigago Tribune» ερωτεύεται την Ιρλανδή Άννι Γουόλς. Ο Χοτζ ψάχνει πάντα αυτό που οι άλλοι δεν μπορούν να δουν, σκέφτεται την ερώτηση που δεν έγινε, την αλήθεια που κρύβεται πίσω από ισχυρές καταφάσεις. Όταν θα δολοφονηθεί η Γουόλς το δημοσιογραφικό του ένστικτο θα τον οδηγήσει απέναντι στη μαφία. Τη μαφία των Ιρλανδών, τη μαφία του Αλ Καπόνε. Εκεί θα πάρουν τη θέση που τους αναλογεί τα ποτά, τα τσιγάρα, τα πούρα, οι πόρνες και τα όπλα και η ένοπλη δράση του IRA. Σχεδόν έτοιμο σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, το «Σικάγο» είναι μυθιστόρημα που αποθεώνει την αναλυτική σκέψη, τη διαλεκτική και τη φιλία. Ο υπόκοσμος του Σικάγο, τη δεκαετία του ’20, σε ασπρόμαυρο φόντο και με την αίσθηση του έκτακτου των παλιών δημοσιογράφων.

Η μετάφραση του Νίκου Α. Μάντη , παρά τη δυσκολία ως προς το ύφος και την εικόνα των φράσεων, είναι καλή και το «Σικάγο λιώνει» αργά και βασανιστικά, όπως ο πάγος στο ουίσκι.