Σκαλίζοντας τα γεγονότα | 10 Μαϊου
Μια καθημερινή ματιά στην Ιστορία
Το Περιοδικό και οι εκδόσεις Historical Quest συνεργάζονται και σας παρουσιάζουν μια καθημερινή ματιά σε ιστορικά γεγονότα. Γιατί η Ιστορία υπάρχει για να τη σκαλίζουμε…
10 Μαΐου 70 μ.Χ.: Πολιορκία της Ιερουσαλήμ: Ο Τίτος, γιος του αυτοκράτορα Βεσπασιανού, αποφασίζει ευρείας κλίμακας επίθεση στην Ιερουσαλήμ, με στόχο να καταλάβει το Τρίτο Τείχος. Μετά από ένα σύντομο πέρασμα από τη Βρετανία και τη Γερμανία, ανέλαβε τη διοίκηση μιας λεγεώνας στην Ιουδαία, υπό τις διαταγές του πατέρα του Βεσπασιανού (67 μ.Χ.). Όταν πέθανε ο Νέρωνας, o Τίτος ανέλαβε την πλήρη διοίκηση της πολεμικής επιχείρησης, με αποτέλεσμα την κατάληψη και πλήρη καταστροφή της Ιερουσαλήμ και τη θανάτωση 1.100.000 Εβραίων. Η Αψίδα του Τίτου ανεγέρθηκε στη ρωμαϊκή αγορά προς υπενθύμιση αυτής της νίκης. Μετά τον θρίαμβο της Ιερουσαλήμ ανέλαβε τη διοίκηση της Πραιτωριανής φρουράς του Βεσπασιανού. Ταυτόχρονα απέκτησε την εξουσία του Δημάρχου, έγινε κήνσορας μαζί με τον πατέρα του (79) , και επτά φορές ύπατος (μεταξύ 70 και 79).
Ο Τίτος ήταν αντιδημοφιλής λόγω της εμπλοκής του, ως βοηθός του Βεσπασιανού, σε πολεμικές επιχειρήσεις και της ερωτικής σχέσης που διατηρούσε με την αδελφή του Ηρώδη Αγρίππα, Βερενίκη. Η πιθανότητα επανάληψης ενός γάμου, Ρωμαίου αυτοκράτορα με μια βασίλισσα από την ανατολή, ήταν αρνητικό γεγονός για την κοινή γνώμη, λόγω της πρότερης αρνητικής κατάληξης του γάμου της Κλεοπάτρας. Λίγο πριν την ανάρρηση του στο θρόνο ο Τίτος κατέστειλε μια συνωμοσία εναντίον του, γεγονός που δεν απέτρεψε την ομαλή και άμεση διαδοχή στο θρόνο όταν πέθανε ο πατέρας του. Διαδέχθηκε τον πατέρα του, Βεσπασιανό, μετά το θάνατό του κι έτσι έγινε ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας που ανέβηκε στο θρόνο μετά τον βιολογικό του πατέρα.
Ο Τίτος υπήρξε γενναιόδωρος αυτοκράτορας ως προς τους πολίτες του και τον εαυτό του. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι βοήθησε σημαντικά τους πληγέντες στην Καμπανία από την έκρηξη του Βεζούβιου και συνέβαλλε αποφασιστικά στην ανοικοδόμηση της Ρώμης μετά την πυρκαγιά του έτους 80 μ.Χ.[7] Επίσης αναβάθμισε το υδραγωγείο Άκουα Κλάουντια, επέκτεινε τις Θέρμες του Αγρίππα δημόσια λουτρά της Ρώμης και ολοκλήρωσε την την κατασκευή του Φλάβειου Αμφιθεάτρου γνωστού ως Κολοσσαίο το οποίο είχε ξεκινήσει επί Βεσπασιανού. Η διάρκεια των εγκαινίων διήρκεσε 100 ημέρες. Ο Τίτος αναφέρεται ως ωραίος, καλλιεργημένος και ευγενικός. Σύμφωνα με τον Σουητώνιο ήταν ο αγαπημένος του ανθρώπινου γένους.
10 Μαΐου 1655: Αγγλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Τζαμάικα από τους Ισπανούς. Τον Μάιο του 1655, περίπου 7.000 Άγγλοι στρατιώτες έφτασαν στην πρωτεύουσα της Τζαμάικα, Σπάνις Τάουν, και σύντομα την κατέλαβαν νικώντας το μικρό αριθμό των ισπανικών στρατευμάτων (εκείνη την περίοδο, ολόκληρος ο πληθυσμός της Τζαμάικα αριθμούσε περίπου 2.500 άτομα). Η Ισπανία ποτέ δεν ανέκτησε την Τζαμάικα, χάνοντας τη μάχη του Ocho Rios το 1657 και τη μάχη του Rio Nuevo το 1658. Με τη Συνθήκη της Μαδρίτης του 1670 περιήλθε επίσημα στις κτήσεις της Αγγλίας ως Τζαμάικα (Jamaica) και αποτέλεσε σημαντική ναυτική βάση των Δυτικών Ινδιών. Το 1944 η Αγγλία παραχώρησε αυτονομία και στις 6 Αυγούστου του 1962
10 Μαΐου 1933: Στην πλατεία της Όπερας του Βερολίνου, οι ναζιστές παραδίδουν στην πυρά 20.000 βιβλία. Φοιτητές με κάρα και φορτηγά κουβαλούσαν χιλιάδες βιβλία, μεταξύ αυτών έργα επιφανών γερμανών συγγραφέων, ποιητών και φιλοσόφων για να τα κάψουν. Το κάψιμο των βιβλίων οργανώθηκε από το ναζιστικό καθεστώς που ήθελε να «καθαρίσει» την πνευματική ζωή της ναζιστικής Γερμανίας από την «αντεθνική» ιδεολογία. Η ίδια εικόνα επαναλήφθηκε και σε άλλες γερμανικές πόλεις, κυρίως σε πόλεις με πανεπιστήμια.
10 Μαΐου 1940: Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: οι Γερμανοί εισβάλλουν στο Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο.
10 Μαΐου 1940: Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Το Ηνωμένο Βασίλειο εισβάλλει στην Ισλανδία.
10 Μαΐου 1940: Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: ο Ουίνστον Τσώρτσιλ διορίζεται
Η εξωτερική πολιτική του Τσάμπερλεν τη δεκαετία του 1930 ήταν συνέχεια της πολιτικής του Στάνλεϊ Μπάλντουιν και πέρασε στην ιστορία ως Appeasement Policy (Πολιτική Κατευνασμού). Ο όρος αυτός σημαίνει την προσπάθεια των Βρετανών να κρατήσουν καλές σχέσεις με την ναζιστική Γερμανία. Το 1938 υπέγραψε την Συμφωνία του Μονάχου μαζί με την Ιταλία, την Γαλλία και την Γερμανία, με την οποία η Τσεχοσλοβακία θα έδινε τα ανατολικά εδάφη της Σουδητίας στη Γερμανία, υπό τη λογική να μη γίνει εισβολή στην υπόλοιπη χώρα. Εξακολούθησε την προσπάθεια να συμβιβαστεί με τον Χίτλερ όπου του ήταν δυνατό, προκειμένου να αποτρέψει κάθε κίνδυνο πολέμου. Ιστορική έχει μείνει η φράση με την οποία ανακοίνωσε την υπογραφή της Συμφωνίας του Μονάχου, “Peace for our time” («Ειρήνη στην εποχή μας»), η οποία διαψεύσθηκε τραγικά λίγο αργότερα με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Μετά από έξι μήνες η Γερμανία παραβίασε την συμφωνία εισβάλλοντας στην Πράγα και προσαρτώντας ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία. Ο Τσάμπερλεν άλλαξε τότε την πολιτική του και υπέγραψε συμφωνίες εγγύησης με την Πολωνία, την Ελλάδα, την Ρουμανία και την Τουρκία για την περίπτωση γερμανικής επίθεσης. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, δύο μέρες μετά την γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας, η κυβέρνηση Τσάμπερλεν αναγκάστηκε να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας κι έτσι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αρχίσει.
Τον Μάιο του 1940, Ουίνστον Τσώρτσιλ διαδέχτηκε τον Νέβιλ Τσάμπερλεν στην αρχηγία μιας κυβέρνησης συνασπισμού και προέβη στο διάσημο διάγγελμα του προς τον Βρετανικό λαό. «Δεν έχω τίποτε να σας προσφέρω εκτός από αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα. Έχουμε μπροστά μας ένα μαρτύριο της πιο οδυνηρής μορφής. Έχουμε μπροστά μας πολλούς, πολλούς μήνες αγώνα και πόνου. Ρωτάτε: “Ποια είναι η πολιτική μας;” Μπορώ να πω ότι είναι το να διεξαγάγουμε πόλεμο από θαλάσσης, ξηράς και αέρος, με όλες τις εσωτερικές μας δυνάμεις και μ’ όλη τη δύναμη που μπορεί να μας δώσει ο Θεός. Να διεξαγάγουμε πόλεμο εναντίον μιας τερατώδους τυραννίας, που κανείς ποτέ δεν την έχει υπερβεί στο σκοτεινό, αξιολύπητο κατάλογο της ανθρώπινης εγκληματικότητας. […] Ρωτάτε: “Ποιος είναι ο σκοπός;” Μπορώ ν’ απαντήσω με μια λέξη. Είναι η νίκη. Νίκη με κάθε κόστος, νίκη παρ’ όλο τον τρόμο, νίκη, όσο μακρύς και σκληρός κι αν είναι ο δρόμος. Γιατί χωρίς νίκη, δεν υπάρχει επιβίωση. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Καμία επιβίωση για τη Βρετανική Αυτοκρατορία, καμία επιβίωση για όλα όσα αντιπροσωπεύει η Βρετανική Αυτοκρατορία.» Μετά την κατάρρευση και συνθηκολόγηση της Γαλλίας, η Βρετανία βρέθηκε πλέον μόνη της στον αγώνα ενάντια στη Ναζιστική Γερμανία. Ο Χίτλερ επεδίωκε έναν συμβιβασμό ή συμφωνία με τη Βρετανία έχοντας κατά νου την σχεδιαζόμενη επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά ταύτα η στάση του Τσώρτσιλ ήταν αδιαπραγμάτευτη.
Πριν ξεκινήσει η Μάχη της Αγγλίας, προέβη σε έναν ακόμη λόγο, έξοχο δείγμα της ρητορικής του δεινότητας, με σκοπό να ανυψώσει το ηθικό των Βρετανών. «Θα πολεμήσουμε στη Γαλλία, θα πολεμήσουμε σε θάλασσες και ωκεανούς, θα πολεμήσουμε με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους αιθέρες, θα υπερασπίσουμε το νησί μας, ό,τι και να μας κοστίσει, θα πολεμήσουμε στους διαδρόμους προσγείωσης, θα πολεμήσουμε στα χωράφια και στους δρόμους, θα πολεμήσουμε στους λόφους. Δεν θα παραδοθούμε ποτέ!»
Ανέλαβε πρωτοβουλία να ενισχύσει στο εσωτερικό το πνεύμα της αντίστασης, παρά τις δυσμενείς εξελίξεις των πρώτων μηνών του πολέμου, και στο εξωτερικό να προκαλέσει την επέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο (την οποία θεωρούσε καθοριστική) και να πετύχει τη συμμαχία της Σοβιετικής Ένωσης. Οι υποχρεώσεις της βρετανικής πολιτικής τον έφεραν με τεθωρακισμένο όχημα από το Φάληρο στην Αθήνα, τα Χριστούγεννα του 1944, ενώ μαίνονταν οι μάχες των κυβερνητικών και των βρετανικών δυνάμεων με τον ΕΛΑΣ. Στην Αθήνα ο Τσώρτσιλ, σε σύσκεψη της ηγεσίας όλου του ελληνικού πολιτικού φάσματος, του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού συμπεριλαμβανομένου -και παρουσία των πρεσβευτών Η.Π.Α., Ε.Σ.Σ.Δ. και Γαλλίας- δεν άφησε αμφιβολίες για το ότι η Μεγάλη Βρετανία είχε τον πρώτο λόγο στα ελληνικά πολιτικά πράγματα.
