ΙΣΤΟΡΙΑ

Σκαλίζοντας τα γεγονότα | 14 Μαϊου

Μια καθημερινή ματιά στην Ιστορία

ToPeriodiko admin team | 14/05/2019

Το Περιοδικό και οι εκδόσεις Historical Quest συνεργάζονται και σας παρουσιάζουν μια καθημερινή ματιά σε ιστορικά γεγονότα. Γιατί η Ιστορία υπάρχει για να τη σκαλίζουμε…

14 Μαΐου 1643: Πεθαίνει ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας. Νέος βασιλιάς της Γαλλίας γίνεται, σε ηλικία 5 ετών, ο Λουδοβίκος ΙΔ’.Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ (Louis XIV, 5 Σεπτεμβρίου 1638 – 1 Σεπτεμβρίου 1715), γνωστός και ως «βασιλιάς Ήλιος», ήταν βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας από το 1643 έως τον θάνατό του το 1715. Η βασιλεία του επηρέασε σημαντικά τη Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη. Η ουσιαστική άσκηση της εξουσίας εκ μέρους του άρχισε το 1661, όταν πέθανε ο καρδινάλιος Μαζαρίνος. Ο Λουδοβίκος τότε ήταν 22 ετών και δήλωσε σε όλους τους υπουργούς και τους συμβούλους του ότι θα κυβερνήσει μόνος του. Λέγεται μάλιστα ότι είπε την περίφημη φράση: “Το κράτος, είμαι εγώ” (L’État, c’est moi). Μείωσε πολύ την δύναμη των κοινοβουλίων, εν παράλληλα ύψωσε τον βασιλικό θεσμό πάνω από τους νόμους. Ο Λουδοβίκος ΙΔ’ αποτελεί τον χαρακτηριστικότερο εκπρόσωπο της απολυταρχίας όχι μόνον του 17ου αιώνα, αλλά ολόκληρου του κόσμου. Πίστευε ότι είναι ο εκπρόσωπος του Θεού στη Γη, ότι είναι το επίκεντρο του κόσμου.

14 Μαΐου 1928: Αρχίζει η λειτουργία της Τράπεζας της Ελλάδος. Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) είναι η κεντρική τράπεζα της Ελλάδας. Ιδρύθηκε επί Προεδρίας της Δημοκρατίας του Παύλου Κουντουριώτη και Πρωθυπουργίας του Αλεξάνδρου Ζαΐμη. Λίγα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και το τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου η Ελλάδα περνούσε από βαθιά κοινωνική, οικονομική, και πολιτική κρίση. Η Κοινωνία των Εθνών, μέλος της οποίας ήταν και η Ελλάδα, θεωρούσε ασύμβατο η τράπεζα μίας χώρας η οποία έχει το εκδοτικό προνόμιο (να τυπώνει δηλαδή χρήμα), να ασκεί ταυτόχρονα και εμπορική δραστηριότητα. Ζητήθηκε λοιπόν από την Ελληνική Κυβέρνηση να πάψει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία εκτύπωνε μέχρι τότε τα χαρτονομίσματα στην Ελλάδα, να είναι ταυτόχρονα και εμπορική. Η Ελληνική Κυβέρνηση τελικά αποφάσισε ακριβώς το αντίστροφο. Δηλαδή να ιδρυθεί μια νέα τράπεζα, στην οποία θα μεταφέρονταν τόσο το εκδοτικό προνόμιο όσο και όλες οι υπηρεσίες και τα λογιστικά μεγέθη που απέρρεαν από τη δραστηριότητα αυτή. Βάσει ενός Παραρτήματος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927, ιδρύεται η Τράπεζα της Ελλάδος. Οι εργασίες της ξεκίνησαν στις 14 Μαΐου 1928, με πρώτο Διοικητή τον Αλέξανδρο Διομήδη. Από τότε έως και την αντικατάσταση του εθνικού νομίσματος από το ευρώ το 2002 η Τράπεζα της Ελλάδος είχε το αποκλειστικό προνόμιο της έκδοσης χαρτονομισμάτων. Στα καθήκοντά της είχε όμως μικρή ανεξαρτησία έως τη δεκαετία του 1990, γι’ αυτό και η αποτελεσματικότητά της στην επίτευξη στόχων όπως χαμηλός πληθωρισμός και σταθερό νόμισμα ήταν χαμηλότερη του επιθυμητού. Αρχικά η Τράπεζα της Ελλάδος φιλοξενήθηκε στο κτήριο της Κτηματικής Τράπεζας στην οδό Πανεπιστημίου. Το 1929 προκήρυξε διαγωνισμό για την κατασκευή του κτηρίου των κεντρικών της γραφείων όμως τελικά καμία από της υποψηφιότητες δεν επιλέχθηκε. Έτσι παρότι υπήρχαν πολλοί που υποστήριζαν την αναγκαιότητα της επανένωσης της Τράπεζας της Ελλάδος με την Εθνική Τράπεζα, μία δεκαετία αργότερα στις 4 Απριλίου 1938 εγκαινιάζει το κεντρικό της κτήριο πάλι επί της οδού Πανεπιστημίου το οποίο και διατηρεί μέχρι σήμερα. Το κτήριο αυτό επεκτεινόταν όσο οι ανάγκες της τράπεζας μεγάλωναν. Έτσι έγιναν επεκτάσεις λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη δεκαετία του 1970 και τέλος το 1982. Το 1989 χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

14 Μαΐου 1948: Το Ισραήλ ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος και εγκαθίσταται προσωρινή κυβέρνηση. Αμέσως μετά την ανακήρυξη, το Ισραήλ δέχεται επίθεση από τα γειτονικά αραβικά κράτη και αρχίζει ο Αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1948. Στις 14 Μαΐου 1948, μία ημέρα πριν λήξει η βρετανική Εντολή στην περιοχή, το ανώτατο εβραϊκό συμβούλιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του Ισραήλ και όρκισε πρόεδρο τον Χάιμ Βάιζμαν και πρωθυπουργό τον σιωνιστή ηγέτη, Δαβίδ Μπεν Γκουριόν. Παράλληλα, η Χαγκανά παρουσιάζεται πλέον ως ο τακτικός στρατός του κράτους του νεοσύστατου Ισραήλ που έκτοτε ονομάζεται Αμυντική Ισραηλινή Δύναμη’ (Israel Defense Force). Την επόμενη ημέρα ξέσπασε ο Αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1948, όταν πέντε αραβικές χώρες (Αίγυπτος, Ιορδανία, Συρία, Λίβανος και Ιράκ) εισέβαλαν στρατιωτικά, με την αρωγή και άλλων στρατευμάτων από την Υεμένη και την Σαουδική Αραβία. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία προσάρτησαν τότε το Σινά και την Γάζα η πρώτη και την Δυτική Όχθη η δεύτερη. Μετά από ένα χρόνο εχθροπραξιών υπεγράφη ανακωχή.