A Piece of Liberty της Αντιγόνης Καπάκα

Στο Διεθνές Φεστιβαλ Δράμας μικρού μήκους ταινιών αντί μιας κριτικής συζητάμε με τους ίδιους τους έλληνες δημιουργούς πάνω στην ταινία που προτείνουν. Συζητήσεις που βγαίνουν και παραμένουν ταυτόχρονα μέσα στο έργο τους. Άλλωστε κάθε έργο τέχνης διευρύνει τις σκέψεις μας πάνω σε διάφορες θεματικές κι αυτό είναι το σπουδαίο της καλλιτεχνικής πράξης.

Η ΠΛΟΚΗ

Το Άγαλμα της Ελευθερίας και ο Τζόκερ είναι δύο περιπλανώμενοι καλλιτέχνες του δρόμου, και καταλήγουν αιχμάλωτοι στο ίδιο κελί. Όταν η συστημική βαρβαρότητα του κράτους και της αστυνομίας «σπάσει» την Ελευθερία, ο Τζόκερ θα ψάξει τα κομμάτια της για να τη φτιάξει από την αρχή.

Η ΤΑΙΝΙΑ

Η ταινία είναι online μέχρι 11 Σεπτεμβρίου στο παρακάτω link:

https://www.dramafilmfestival.gr/online-festival/film/a-piece-of-liberty/

Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Με μια αρχική σεναριακή ιδέα ανέπτυξες μια θεματική ολοκληρωμένα μέσα σε ελάχιστο φιλμικό χρόνο και που συμπυκνώνει μια γεμάτη καταγγελία του συστημικού και κρατικού φόβου ενάντια σε κάθε τι που δεν τους είναι αρεστό. Δεν θέλω να μείνω τόσο στο πολιτικό κομμάτι αυτή τη στιγμή όσο στο ότι δίνεις στις μικρούς μήκους ταινίες το δικαίωμα να μπορούν μιλούν πληρέστατα και όχι να θεωρούνται προσπάθειες και ασκήσεις για ενδεχόμενες μεγάλου μήκους. Συμφωνείς ότι οι ταινίες μικρού μήκους έχουν αυτόνομη καλλιτεχνική αξία και δεν πρέπει να τις υποτιμάμε ως κάτι που δεν μπορεί να ολοκληρώσει ιδέες; Το ρωτάω ακριβώς γιατί κατάφερες, όπως είπα αρχικά, να συμπυκνώσεις σε μόλις δέκα λεπτά και σε μόλις τρεις χώρους τη δραματουργία, τη κινησιολογία, τα νοήματα, δίχως να χρειάζεται να ειπωθεί κάτι παραπάνω, κι αυτό είναι σημαντική καλλιτεχνική πράξη.

Ναι, θεωρώ ότι, ορισμένες φορές, οι μικρού μήκους ταινίες είναι ίσως και πιο εύστοχες, αποδοτικές, και άμεσες στην ολοκλήρωση μιας ιδέας. Διαχρονικά, αλλά και πολύ περισσότερο τώρα που η κατανάλωση οπτικοακουστικών έργων και περιεχομένου είναι πληθώρα και συνεχής, και που το scrolling έχει (παρα)γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς μας, οι ταινίες μικρού μήκους συχνά βυθίζονται κατευθείαν στον συναισθηματικό και θεματικό πυρήνα, στην κεντρική ιδέα, δημιουργώντας μια συγκεντρωμένη εμπειρία που μπορεί να έχει έντονη απήχηση στον θεατή. Κατά συνέπεια, θεωρώ πως η συντομία χρόνου γίνεται εργαλείο των κινηματογραφιστών που ενθαρρύνει την ανάφλεξη των διαλόγων εδώ και τώρα, και έτσι μπορούν να πυροδοτήσουν άμεση σκέψη, να δώσουν φωνή, και να αλλάξουν τον κόσμο.    

Και πάμε στο πολιτικό επίπεδο. Θέτεις συμβολικά ταυτόχρονα ένα από τα πιο γνωστά μνημεία (το άγαλμα της ελευθερίας ακόμα και αναπαραστημένο ούτε κατά διάνοια δεν θα το συλλαμβάνανε και δεν θα το κουβαλούσαν κατ’ αυτόν τον τρόπο στο τμήμα, θα επενέβαινε ο υπουργός δημόσιας τάξης μη σου πω και εξωτερικών… και συγχαρητήρια γενικά για το λεπτό χιούμορ που λείπει στο σινεμά μας) και έναν απο τους πιο γνωστούς χαρακτήρες μαζικής κουλτούρας να είναι τα αντικείμενα της κρατικής εχθρότητας. Μετέπειτα τα γειώνεις και τα αποδομείς όμορφα καθώς μετατρέπεις το πυρσό του αγάλματος σε αναπτήρα και καθώς υπάρχει ένα υπόρρητο, ευγενικό και φυσικό φλερτ ανάμεσα στους δυο κρατούμενους και τότε το κράτος είναι που δεν αντέχει με τίποτα. Μάλλον γενικώς υπάρχει μια ενόχληση;    

Ξεκινώντας από το τέλος, θεωρώ πως είναι ενόχληση και φόβος. Φόβος ότι κάποια μέρα θα χάσουν τον έλεγχο που από πάντα προσπαθούν να επιβάλουν. Όσο και να θρέφουν την αλαζονεία τους, προστατεύοντας το σύστημα και ο ένας τον άλλον, με κάθε τρόπο, και πολλές φορές δημιουργώντας την εντύπωση ότι δεν τους αγγίζει κανείς και τίποτα, πιστεύω ότι το φλερτ τους ενοχλεί γιατί ξέρουν πως απέναντι στην συστημική βαρβαρότητα η αγάπη και η αλληλεγγύη για τον συνάνθρωπο και την ελευθερία είναι πάντα δυνατότερη και θα υπερισχύει. Και οι δύο χαρακτήρες έχουν διαχρονικά λάβει ποικιλόμορφες ερμηνείες στο συλλογικό υποσυνείδητο. Η αποδόμηση και η γείωση των συμβόλων γίνεται με σκοπό να ταυτιστούμε και να ακούσουμε την ανθρωπιά τους. Να γελάσουμε και να τα επαναπροσδιορίσουμε. Να αντισταθούμε μαζί τους στη κρατική παράνοια που τα καθιστά απειλές.

Τρεις χαρακτήρες όλοι και όλοι, μετρημένοι τόσο όσο ώστε τελικά παράταιρο και “ενοχλητικό” στον δημόσιο χώρο να είναι η αστυνομική παρουσία. Το μάτι και το συναίσθημα ταυτίζεται κατευθείαν και τελεσίδικα με τους δυο καλλιτέχνες δρόμου. Για μένα αυτή η δυνατότητα που δίνεις μέσω της προσέγγισης της κάμερας στα γλυκά πρόσωπα των δυο χαρακτήρων είναι μια πολιτική δήλωση από μόνη της: Ως το σπάσιμο του φόβου μπρος στο ασκούμενο μονοπώλιο της βίας από την πλευρά του κράτους που ειδικά τα τελευταία χρόνια ασκείται για κάθε τι, κάθε μέρα, με κάθε τρόπο. Θα ήθελα να σχολιάσεις αυτή την αίσθηση που ένιωσα βλέποντας την ταινία σου. Μια αίσθηση αισιόδοξη και ενθαρρυντική για την κοινωνία, του τύπου “είμαστε περισσότεροι, πιο ευρηματικοί και δεν είμαστε και τόσο ανήμποροι”. Όσα κομμάτια και να μας σπάσουν, κάπως θα τα κολλήσουμε ξανά;

Χαίρομαι ιδιαίτερα που είχες αυτή την ανάγνωση και αίσθηση. Είναι ο σκοπός της τελευταίας σκηνής να μας υπενθυμίσει ότι είναι στο χέρι μας και υποχρέωσή μας να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στην ελευθερία κάθε μορφής. Όσο και να προσπαθούν να την «σπάσουν», να την στερήσουν, να την περιορίσουν, να την μεταχειρίζονται σαν να μην μας ανήκει, πρέπει να βρίσκουμε την φλόγα μέσα μας. Τον Τζόκερ «μέσα μας». Να βρίσκουμε, δηλαδή, την δύναμη και την επιμονή, όσο πιο άμεσα μάς είναι δυνατό, να υπερασπιζόμαστε κάθε μικρό ή μεγάλο κομμάτι ελευθερίας που μας ανήκει. Όσο μάταιο και να φαντάζει σε ορισμένες φάσεις.  Όσο εκείνοι προσπαθούν με κάθε τρόπο, κάθε μέσο, κάθε μέρα, όπως προ-είπες να ασκήσουνε με βία την κρατική επιβολή τους, τόσο ελπίζω πως ο καθένας από εμάς, με το ίδιο και δυνατότερο πείσμα, θα προστατεύουμε την ελευθερία μας και αυτή του διπλανού μας.  

Ευχαριστώ Αντιγόνη και για την συζήτηση και για τη ταινία σου. Καλή επιτυχία.