Συνέντευξη με την Πέγκυ Τρικαλιώτη: "Υπάρχουν καλοί άνθρωποι σήμερα"
Η Πέγκυ Τρικαλιώτη πρωταγωνιστεί, για 2η σεζόν, στον “Καλό άνθρωπο του Σετσουάν”, του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Πραγματικά καθηλώνει με την ερμηνεία της. Μας μίλησε για το έργο, το καλό, το κακό… Την ευχαριστούμε πολύ
Σημείωση: η παράσταση θα παίζεται μέχρι και 10 Νοεμβρίου. Δείτε την παρουσίαση της παράστασης εδώ
Υπάρχουν καλοί άνθρωποι σήμερα;
Φυσικά και υπάρχουν. Λίγοι όμως είναι τόσο καλοί όσο η Σεν Τε, η ηρωίδα του έργου. Μάλιστα, από μας κρίνονται πως δεν είναι και τόσο καλά στο μυαλό τους, είναι αφελείς… Παρ’ όλα αυτά, ναι, υπάρχουν καλοί άνθρωποι, απλώς είναι απομονωμένοι και δυσκολεύονται να λειτουργήσουν μόνοι τους.
Θεωρώ ότι ο Μπρεχτ μας δείχνει τον δρόμο, να επαναστατήσουμε
Ο Μπρεχτ λέει καθαρά στο τέλος φτάνει μονάχα ένας άνθρωπος; Δηλαδή για να νικήσουμε το κακό, να μην χρειάζεται να βγάζουμε τον κακό μας εαυτό, για να επιβιώσουμε, πρέπει να υπάρξουν κι άλλοι καλοί άνθρωποι, δεν αρκεί ένας. Πρέπει να υπάρξουν δύο, τρεις, τέσσερις, δέκα…
Χρειάζεται συλλογική προσπάθεια
Ναι, να λειτουργήσουν μαζί. Το καλό διαθέτει πολύ μεγάλη ενέργεια, έχει φως και το φως είναι πιο πάνω από το σκοτάδι. Αρα, όσο περισσότερο φως βρεθεί μαζεμένο τόσο πιο πολύ θα φωτίσει τα σκοτεινά μέρη του κόσμου, τα σκοτεινά κομμάτια των υπολοίπων και του εαυτού μας.
Γιατί, λοιπόν, επικρατεί το σκότος; Τότε -το 1939 που γράφτηκε το έργο- και σήμερα;
Δεν ξέρω αν μπορώ να το εξηγήσω. Ισως έχει να κάνει με τις συνθήκες στις οποίες ζούμε και μεγαλώνουμε. Ξέρετε όταν γεννιέται ένα παιδί, όταν βγαίνει μια νέα ψυχή στον κόσμο δεν είναι γραμμένη, είναι λευκό χαρτί. Πάνω του γράφεται η μαμά, ο μπαμπάς, οι χαρακτήρες τους, οι συνθήκες που ζει… Δυστυχώς, όταν το χαρτί γραφόταν για μας είχε περισσότερα σκοτάδια και περισσότερα κενά. Κενά σημαίνει φόβος, ανασφάλεια. Και πώς θα κερδίσω τον φόβο και την ανασφάλεια; Θα επιτεθώ για να επιβιώσω. Η επιβίωση είναι το πρώτο μας κομμάτι και εκδηλώνεται κυρίως όταν εμφανίζονται τα σκοτάδια. Εκεί υπάρχει μόνο το “εγώ”, δεν υπάρχουν οι υπόλοιποι. Σ’ αυτή τη φάση μπορεί να κάνουμε και κακό.
Είμαστε ικανοί για το καλό και το κακό;
Ναι και έχει να κάνει με τις συνθήκες που μεγαλώνουμε. Δυστυχώς, οι συνθήκες που μεγαλώνανε (οι προηγούμενοι), μεγαλώνουμε και μεγαλώνουν τα παιδιά μας είναι μαύρες.
Δεν μπορούμε να ορίσουμε τις συνθήκες; Μας επιβάλλονται;
Ναι, μας επιβάλλονται. Στην Ελλάδα μας επιβάλλονται πράγματα. Και πριν, όχι μόνο τώρα, πάντα μας επιβάλλονταν. Σ’ όλο τον κόσμο. Αυτοί που είναι από πάνω, για να συνεχίσουν να είναι στη θέση τους, επιβάλλουν πράγματα στους από κάτω.
Δοκιμάζουν την αντοχή μας;
Δεν τους ενδιαφέρουμε. Είναι χειρότερο. Δεν είναι θέμα πειράματος.
Μπορεί να υπάρξει το καλό χωρίς το κακό;
Λένε πως οτιδήποτε κοιτάμε υπάρχει, ό,τι δεν το κοιτάμε δεν υπάρχει. Αυτό υπάρχει στην κβαντική φυσική. Μακάρι μια μέρα να κοιτάμε προς τα κει και να μην υπάρχει κακό.
Η Σεν Τε είναι δυνατός ή αδύναμος χαρακτήρας;
Είναι πολύ δυνατός χαρακτήρας. Για μένα οι βαθιά δυνατοί άνθρωποι είναι καλοί άνθρωποι, ευαίσθητοι και εύθραυστοι. Η ευαισθησία για να υπάρξει και να διατηρηθεί χρειάζεται τεράστια δύναμη. Η σκληράδα όχι τόσο.
Μπορεί να τα καταφέρει σ’ αυτόν τον κόσμο ένας ευαίσθητος άνθρωπος; Να ζήσει με αξιοπρέπεια;
Δύσκολα, αλλά πάντα πρέπει να προσπαθείς. Πρέπει να κρατάς ατόφια τη φύση σου. Εγώ είμαι πολύ ευαίσθητος άνθρωπος, υπάρχουν στιγμές που είμαι εύθραυστη. Υπάρχουν όμως και στιγμές που μπορώ να γίνω και σκληρή όταν οι συνθήκες γύρω μου…
…Αμύνεστε;
Ναι. Διαφορετικά όταν δεν μου επιτίθεται κανένας διατηρώ την ευαισθησία μου και προσπαθώ να μπω στη θέση του άλλου, να καταλάβω τι έχει. Εχω έντονη ενσυναίσθηση. Μόνο όταν τα πράγματα σκληραίνουν απέναντι μου και πρέπει να αμυνθώ πετρώνω.
Μετά στεναχωριέστε;
Ναι. Δεν επιτίθεμαι. Σκληραίνω για να μην πονάω τόσο πολύ.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του ρόλου σας;
Το τρισυπόστατο. Πρώτα είναι η Σεν Τε, το καλό, και μετά ο Σουί Τα, το κακό. Οι δυο τους είναι το καλό και το κακό ενός ανθρώπου… Η Σεν Τε αλλάζει σε πολλά επίπεδα, σωματικά, πνευματικά, ψυχικά… Το τρίτο κομμάτι είναι το πρόσωπο που ζητά ο Μπρεχτ να υπάρξει, ο ίδιος ο ηθοποιός. Ο ηθοποιός που σταματάει τη ροή του έργου και μιλά σαν κανονικός άνθρωπος. Το έχει σε όλα του τα έργα. Αυτό το έργο έχει τις περισσότερες παρεμβολές.
Τώρα, στον δεύτερο χρόνο, είναι πιο εύκολο για σας;
Καμιά φορά λες ναι, μου βγαίνει, αλλά η ψυχούλα σου το ξέρει γιατί έχεις να ανέβεις ένα βουνό. Πριν ξεκινήσει η παράσταση έχω να ανέβω το Εβερεστ και να το κατέβω. Κάθε μέρα καταναλώνω περισσότερο απ’ ό,τι έχω…
Δίνετε περισσότερα απ’ όσα εισπράττετε από το έργο;
Δίνω περισσότερα απ’ όσα έχω. Περνάω τον εαυτό μου, τις δυνάμεις μου κάθε μέρα για να ερμηνεύσω αυτόν τον ρόλο.
Εχετε πει ότι “όσα ζω και βιώνω στη σκηνή είναι απολύτως αληθινά”. Ισχύει;
Απολύτως αληθινά δεν μπορεί να είναι. Εννοώ ότι όταν κλαίω, κλαίω, όταν γελάω, γελάω… Τα ζω όσο πιο ρεαλιστικά μπορώ, τα βιώνω. Αλλοι (ηθοποιοί) παίζουν και κρατάνε απόσταση. Εγώ θεωρώ ότι δεν πρέπει να κρατάω απόσταση και μπαίνω στον ρόλο σε βαθμό όμως που δεν επηρεάζει τη ζωή μου. Υπάρχουν πολλά στάδια σ’ αυτό που σου λέω. Υπάρχουν ηθοποιοί που μπαίνουν στον ρόλο και δεν βγαίνουν ξανά, όπως ο Ντάνιελ Ντέι Λούις. Κάθε φορά αρρωσταίνει. Από την άλλη η Μέριλ Στριπ δεν αρρωσταίνει και είναι εξίσου καλή. Είναι ο τρόπος που δουλεύει ο καθένας. Εγώ δεν κρατάω απόσταση. Κάθε μέρα ζω αυτά που ζω όσο μπορώ πιο ρεαλιστικά και πιο βαθιά μέσα στον ρόλο.
Τι κρατάτε από την παράσταση;
Τα λόγια του Μπρεχτ. Είναι ασύλληπτο. Κάθε μέρα που λέω αυτά τα λόγια με συγκινούν. Είναι ανατριχιαστικά.
Είναι και επίκαιρα
Δυστυχώς. Νομίζω ότι γράφτηκε χθες. Κάποια στιγμή εμφανίζεται ο πληγωμένος και όλοι σωπαίνουν. Εκεί λέει ο Μπρεχτ Ο αδερφός σας βασανίζεται. Κάνετε ότι δεν βλέπετε; Αυτό δεν συμβαίνει σήμερα;
Είναι εφικτός ένας κόσμος εκτός καπιταλισμού;
Για μένα έχουν ξεπεραστεί τόσο ο καπιταλισμός όσο και ο κομμουνισμός. Και τα δύο έχουν προσπαθήσει να λειτουργήσουν στα ακραία τους σημεία και αμφότερα κατέληξαν ολοκληρωτικά. Μην ξεχνάμε τι έχει κάνει ο Στάλιν. Μη ξεχνάμε τις θηριωδίες στο όνομα μιας αριστερής κυβέρνησης. Αντίστοιχα και στον καπιταλισμό. Για μένα πρέπει να γεννηθεί κάτι άλλο και δεν είναι ο σοσιαλισμός. Κάτι που να έχει τα καλά του ενός και τα καλά του άλλου. Βασικό κομμάτι είναι το εξής: όλοι οι άνθρωποι, ανεξαιρέτως, πρέπει να έχουν ένα επίπεδο ζωής από ένα σημείο και πάνω. Δεν πρέπει να υπάρχουν παιδιά που πεινάνε, γονείς που δεν έχουν να ταΐσουν τα παιδιά τους και να τα στείλουν στο σχολείο, άνθρωποι που πεθαίνουν στον δρόμο γιατί δεν έχουν ασφάλεια και πρόσβαση σε νοσοκομείο. Αυτό είναι ένα κομμάτι του κομμουνισμού, πως όλοι πρέπει να έχουν ένα επίπεδο ζωής, να ζουν με αξιοπρέπεια. Ομως για μένα και ο καπιταλισμός έχει ένα πολύ καλό κομμάτι: από τη στιγμή που βάζουμε όριο πως από δω και πάνω πρέπει να ζουν οι άνθρωποι, δεν θα πρέπει να βάζουμε (όριο) και πόσο πάνω πρέπει να πάει. Εννοώ να μπορεί αν θέλει ένας άνθρωπος να ξεφύγει. Για μένα ο κομμουνισμός βάζει ταβάνι. Ο καπιταλισμός από την άλλη τρώει τα πάντα, υπάρχει μόνο το κέρδος. Θέλω κάτι που θα φέρει αυτή την ισορροπία.
Δύσκολο
Σαφώς. Δεν μιλάω υπέρ του ενός ή του άλλου αυτή τη στιγμή. Να πάρεις από τον κομμουνισμό την αξιοπρέπεια και από τον καπιταλισμό την ελευθερία να πάει κάποιος ψηλότερα. Για παράδειγμα, ο νευροχειρουργός που σώζει ζωές πρέπει να αμείβεται περισσότερο από μένα που είμαι ηθοποιός.
Ναι, αλλά και τα δύο είναι σημαντικά
Φυσικά. Οι άνθρωποι πρέπει να αμείβονται σύμφωνα με την αξία τους και την αξία που φέρουν. Συγχρόνως όμως δεν πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που πεινάνε. Θα συμβεί αυτό; Αυτό θα ήθελα σ’ αυτή τη ζωή. Δεν θέλω παιδιά να μεγαλώνουν στους δρόμους, να τρώνε από τα σκουπίδια, επειδή κάποιος μαζεύει τα χρήματα για τον εαυτό του. Με πιάνει τρέλα…
INFO
“Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν” – Θέατρο “Θησείον” (έως 10 Νοεμβρίου)
Σκηνοθεσία-μετάφραση: Νικορέστης Χανιώτακης. Δραματολογική συνεργασία και απόδοση στίχων: Μαριλένα Παναγιωτοπούλου. Σκηνικά-κοστούμια: Αννα Μαχαιριανάκη. Ενορχηστρώσεις-μουσική διδασκαλία: Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος. Χορογραφίες-Επιμέλεια κίνησης: Ειρήνη Ερωφίλη Κλέπκου. Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα. Βοηθός σκηνοθέτη: Τόνια Καζάκου. Βοηθός παραγωγής: Αναστασία Γεωργοπούλου. Φωτογραφίες: Αγγελική Κοκκοβέ. Παραγωγή: Μυθωδία. Επικοινωνία: BrainCo.
Παίζουν: Πέγκυ Τρικαλιώτη, Ηρώ Μουκίου, Νίκος Πουρσανίδης, Κώστας Κάππας, Γεράσιμος Σκαφίδας, Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, Μπέτυ Αποστόλου, Ηλέκτρα Σαρρή. Στο ρόλο του μαραγκού Λιν Το, ο Γιάννης Καλατζόπουλος.
Εισιτήρια: 18-10 ευρώ, ισχύουν ειδικές τιμές.
Παραστάσεις: Τετάρτη έως Κυριακή, 21:00
Διάρκεια: 120 λεπτά
