Τα φλογοβόλα, Rachel Kushner

Τα φλογοβόλα, Rachel Kushner, Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Εκδόσεις Ίκαρος

Η Ρέιτσελ Κούσνερ με “Τα φλογοβόλα” αποδεικνύει ότι τα σπουδαία μυθιστορήματα, αν και σπάνια, εξακολουθούν να υπάρχουν. Μετά το “Telex from Cuba”, αυτός είναι ο τίτλος που πλέον την καθιερώνει.

Η δροσερή ματιά με την πυρακτωμένη γραφή αναμειγνύονται με την τραχιά πλοκή και τη λογοτεχνική ευφυΐα. Στοιχεία που δεν τα συναντάς συχνά. Τολμώ να πω ότι στέκεται επάξια διπλά στους Τζόναθαν Φράνζεν, Χαρούκι Μουρακάμι, Τζέικομπσον. Πιο πολύ με τον πρώτο ομοιάζει, αλλά όπως και οι άλλοι δύο, έτσι και η Κούσνερ έχει την ικανότητα να αναδεικνύει το μεγαλείο της τέχνης του μυθιστορήματος: Το πολυδιάστατο της έκφρασής του και την ικανότητα του συγγραφέα να ισορροπεί. Το βιβλίο ήταν υποψήφιο για το “National Book Award” και το “Folio Prize”, ενώ επιλέχθηκε ως το καλύτερο του 2013 από τους “New York Times” κι άλλα μέσα των ΗΠΑ.

Η 47χρονη, λοιπόν, συγγραφέας βουτάει στα βαθιά και επειδή δεν φοβάται, διαπρέπει με το κομψοτέχνημά της. Είναι τόσο λεπτοί οι χειρισμοί της Κούσνερ στην ξεδίπλωση της αφήγησης, στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων των χαρακτήρων, στην περιγραφή των εσωτερικών καταστάσεων και των συνεχώς μεταβαλλόμενων εξωτερικών συνθηκών, που δεν σου αφήνουν περιθώριο για ενστάσεις και αμφισβητήσεις. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Όλα τα προηγούμενα ακουμπάνε στην ανεπαίσθητη λυρική αμεσότητα της Κουσνέρ. Νομίζω ότι αυτό είναι που εκτινάσσει το μυθιστόρημά της σε υψηλό επίπεδο. Η συνειδησιακή ροή λόγου και η παρατηρητικότητα στις λεπτομέρειες κάνουν την πρόζα της κρυστάλλινη και τόσο ελκυστική. Σε παρασύρει στη μοναχική πορεία της κεντρικής ηρωίδας. Της Ρίνο.

Η Ρίνο φαίνεται να έχει κάτι από την Κούσνερ. Αυθαιρετώ, αλλά η εικόνα της και η “εικόνα” της Ρίνο κάπου ταυτίζονται. Βέβαια, αυτό είναι το λιγότερο. Η φανταστική πιτσιρίκα φέρνει στο νου κάτι από Κέρουακ και το “On The Road”. Δεν θέλει να διασχίσει σκόπιμα τις ΗΠΑ, αλλά θέλει να ταξιδέψει με την τέχνη και το πάθος της για την ταχύτητα. Γι’ αυτό και της αρέσει το σκι, οι μηχανές και το να ανακαλύπτει αληθινές καλλιτεχνικές εικόνες. Δεν υπάρχει καμία αναστολή, τουλάχιστον επιφανειακά, και η διαδρομή της δεν έχει προκαθορισμένο τέλος. Από τις γκαλερί της Νέας Υόρκης βρίσκεται σε οδομαχίες με μολότωφ στη Ρώμη και μέσα από τέτοιες μεταβάσεις θα εισέλθει σε ένα ψυχεδελικό και ατίθασο σύμπαν. Η επαφή της με τον Σάντρο, γόνο μεγαλοαστικής ιταλικής οικογένειας, θα μας ταξιδέψει στο πρόσφατο παρελθόν και θα στερεώσει σκόρπια, αλλά σημαντικά κομμάτια μιας περασμένης εποχής. Λεπτομέρειες από τον Β’ Παγκόσμιο και από την αχαλιναγώγητη δεκαετία του ’70. Η Ρίνο ανήκει στους ήρωες που προκαλούν και φτιάχνουν το περιβάλλον τους. Αυτό συνήθως απαιτεί ορμή, πάθος, φωτιά.

Η Ρίνο, όπως σωστά επισημαίνεται και στην περιγραφή του βιβλίου, είναι η φλεγόμενη νιότη. Άκαυστη πρώτη ύλη που διαρκώς ανανεώνεται. Αυτή την ανανέωση την προσφέρει η Κούσνερ με τη λογοτεχνική πνοή που της δίνει.

 “Τα φλογοβόλα” είναι σαν τις μυθικές πηγές νεότητας. Η διαφορά είναι ότι στην περίπτωση της Κούσνερ, λογοτεχνικά τουλάχιστον, έχουμε τη δυνατότητα να πιούμε το νέκταρ της.

Βέβαια, για να φτάσουμε ως εδώ, έπρεπε να μεσολαβήσει, εκτός από τον εκδοτικό οίκο, ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης. Η μεταφραστική δεινότητα, με την…φλεγόμενη ροή και το πλούσιο, ξεχωριστό λεξιλόγιο και τα λεκτικά σχήματα που αποδίδουν δύσκολες έννοιες και όρους, αναδεικνύει και στην ελληνική γλώσσα το ταλέντο της Κούσνερ.