Τζορτζ Σόντερς: Λήθη και Λίνκολν, εκδόσεις Ικαρος
Η απάντηση στο τι “υπάρχει εκεί μέσα;”
Τα βιβλία που κερδίζουν βραβεία, επαινετικά σχόλια, καλές κριτικές συνήθως το αξίζουν για το θέμα, την ωραία αφήγηση, το ελκυστικό ύφος, την πρωτοτυπία… Εδώ έρχεται ο Τζορτζ Σόντερς και το “Λήθη και Λίνκολν” για να αποδώσει δικαιοσύνη. Ναι, να δικαιώσει όλους όσους προσπαθούν, ζητούν, απαιτούν, το αληθινά νέο, διαφορετικό, πρωτότυπο στη λογοτεχνία. Δεν θέλει πολύ χρόνο για να καταλάβεις ότι αυτό που παρουσιάζει ο Σόντερς δεν το έχεις ξαναδεί.
Σαν να εισβάλλεις στον κόσμο του Πόε και του Ρεμπώ και να βλέπεις πώς συνεχίζει ο κόσμος όταν η παρουσία σου έχει τελειώσει σε αυτόν εδώ. Σαν να σηκώνεις τη βαριά κουρτίνα της νύχτας και να παρατηρείς το απόκοσμο φωτοβόλημα της ύλης και την κίνηση γκριζόλευκων σκιών στο άπειρο. Σαν να μένεις τελευταίος θεατής στους γάμους ουρανού και κόλασης. Δεν είναι όμως μόνο η φαντασία, αλλά και η σκηνοθεσία της που κάνει το μυθιστόρημα του Σόντερς ξεχωριστό με ένα μόνιμο ξάφνιασμα να ακολουθεί τον αναγνώστη από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Το “Λήθη και Λίνκολν” είναι όλα όσα δεν μπορείς να δεις και να σκεφτείς. Είναι η απάντηση στο τι “υπάρχει εκεί μέσα;”. Ανοίγεις και βλέπεις…
Ο Σόντερς καταφέρνει να δώσει εικόνα των νεκρών χωρίς να εστιάζει σε μακάβριες λεπτομέρειες, χωρίς να καταφεύγει σε αποκρουστικές περιγραφές και χωρίς να μένει στο τέλος της ζωής. Η ιστορία που μας αφηγείται πάει πολύ πιο μακριά και στην ουσία τιμά το πολύτιμο μητρικό δώρο: τον χρόνο. Το αναφέρει προς το τέλος. Αυτό παίρνουμε από τις μανάδες μας και όταν για κάποιο λόγο αυτός εκπνέει, τότε ένας άλλος ξεκινά. Ο χρόνος αυτών που έφυγαν πρόσφατα από τη ζωή και αυτών που έχουν πεθάνει καιρό. Η ιστορία τους, τα λόγια τους, έχουν σημασία και όχι το περιβάλλον, οι συνθήκες. Αυτά έπονται.
Ο βραβευμένος με το “Man Booker Prize” για το 2017 αμερικανός συγγραφέας ταιριάζει τη φαντασία με το μόνο σίγουρο πράγμα στον κόσμο, τον θάνατο. Το πάντρεμα τους είναι ο καταλύτης για να αποκτήσει η ιστορία του σφρίγος και ζωντάνια σε τέτοιο βαθμό που σε καθηλώνει. Το στοιχείο, όμως, που τον κάνει να ξεχωρίζει και αυτό που προσφέρει το κάτι παραπάνω στο “Λήθη και Λίνκολν” είναι η διάρθρωση του, ο τρόπος που παρουσιάζει την ιστορία του.
Ο Σόντερς βασίζεται στην επιλογή. Δηλαδή, στη χρήση των κατάλληλων αποσπασμάτων από τη ζωή των ηρώων του. Πραγματικών και μη. Τα οργανώνει με τέτοιο τρόπο που αποκτούν συνοχή και δυναμική. Οι νεκροί συνομιλούν με τους πρόσφατα πεθαμένους και με τον ζωντανό που τους επισκέπτεται. Αν θέλαμε να οπτικοποιήσουμε την προσπάθεια του, θα λέγαμε ότι είναι σαν γράφει-σβήνει σε λευκές μαρμάρινες επιτύμβιες πλάκες τηλεγραφικά μηνύματα. Αυτός ο θραυσματικός αφηγηματικός τρόπος γίνεται βάση διαλόγου των χαρακτήρων του Σόντερς. Αληθινά εντυπωσιακό.
Το βιβλίο αναφέρεται στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Φεβρουάριος 1862 και ο αγαπημένος γιος του προέδρου Λίνκολν, ο Γουίλι, είναι βαριά άρρωστος. Δεν αντέχει. Πεθαίνει. Στις 22 Φεβρουαρίου κηδεύεται. Εκείνο το βράδυ ο πατέρας του φθάνει στο νεκτροταφείο θέλοντας να περάσει χρόνο με το άψυχο σώμα του γιου του. Στη διάρκεια της νύχτας πραγματοποιείται μια μνημειώδης μάχη για τον Γουίλι. Τα φαντάσματα αυτών που έφυγαν πρόσφατα από τη ζωή και αυτών που έχουν πεθάνει εδώ και καιρό. Συνυπάρχουν. Ο Σόντερς μας μιλά για την οικογενειακή αγάπη, την απώλεια, τη ζωή που δεν ξέρει πότε θα τελειώσει και τη λήθη που ακυρώνει ζωή και θάνατο! Η μετάφραση ανήκει στον Γιώργο Ικαρο Μπαμπασάκη. Δύσκολο το εγχείρημα που ανέλαβε, ιδιαίτερα ως προς το ύφος και το στήσιμο της ιστορίας, αλλά και στη σύνδεση του λεξιλογίου με τον κάθε πρόσωπο. Τα κατάφερε.
Info: Τζορτζ Σόντερς “Λήθη και Λίνκολν”, μετάφραση Γιώργος Ικαρος Μπαμπασάκης, Εκδ. Ικαρος
