«Το δίκιο», του Νίκου Αραπάκη

Όλα για το δίκιο γίνονται, όλα! Γι’ αυτό λέγονται ιστορίες, γι’ αυτό γράφονται ποιήματα και γι’ αυτό ανασταίνονται ελπίδες. Και όταν όλα χαθούν και όλα γίνουν σκόνη, αυτό θα μείνει, θα γαντζωθεί πάνω στα σκαμμένα κορμιά και θα γίνει κόκκινη γραμμή στις ατσαλάκωτες σημαίες μας. Το δίκιο είναι του λαού, πάντα ήταν, είναι και θα είναι! Και παλεύει με το άδικο του δυνάστη, του καταπιεστή, του προδότη, του οπορτουνιστή, του φασίστα. Παλεύει προτάσσοντας το δέρμα και την υψωμένη του γροθιά και ματώνει πάνω στο σιδερένιο γάντι, πνίγεται στο χημικό νέφος και συνομιλεί με την πέτρα, τη θάλασσα και τον ήλιο που δεν χαμογελά. Το δίκιο αγκαλιάζει τη μοναξιά και δέχεται τον φόβο, την άδολη αμφισβήτηση, ακόμη και την επίμονη άρνηση. Το δίκιο ψάχνει τους ανθρώπους, αυτούς με το καθαρό βλέμμα, το ακηλίδωτο ήθος, τα λόγια που στηρίζουν τις αυθεντικές πράξεις και ατσαλώνουν τους αγωνιστές. Το δίκιο είναι σαν το λουλούδι που φυτρώνει στο τσιμέντο: τίποτα δεν μπορεί να το εμποδίσει! Το δίκιο μπορεί να «απλωθεί» σε 510 σελίδες και να γίνει ένα τόσο δικό μας μυθιστόρημα. «Το δίκιο» (Εκδόσεις Τόπος) του Νίκου Αραπάκη.

Η αίσθηση του οικείου, του ανθρώπινου, διατρέχει το βιβλίο και γίνεται κομμάτι κάθε ευαίσθητου, δημοκράτη, ανθρώπου. Ο Αραπάκης μας γυρίζει στα χρόνια που Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Κατοχή, στην Αντίσταση, στο έπος του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, στον Εμφύλιο και στο φασιστικό, μετεμφυλιακό, καθεστώς. Ο αγνός, ο θαρραλέος, άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συναρπαστικής, μεγάλης, ιστορίας. Αυτός ενσαρκώνει το δίκιο και κουβαλά τις επιβεβαιώσεις, τις διαψεύσεις, τα οράματα, τις νίκες και τις ήττες που το συνθέτουν, το προχωρούν και του δίνουν θέση στην καρδιά μας. Ο συγγραφέας βλέπει και κατευθύνει τον απλό άνθρωπο μέσα στο μπαρουτοκαπνισμένο πεδίο, εκεί που δοκιμάζονται αντοχές, επιλογές, τάξεις και εξουσίες. Η πορεία της Ιστορίας σε καλεί -πάντα- να επιλέξεις. Να διαλέξεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις. Σε καλεί να ψάξεις και να υπερασπιστείς το δίκιο του λαού. Απλό, μα τόσο δύσκολο!

Όλα ξεκινούν από το ατομικό, οικογενειακό. Ο μπάρμπα-Γιώργης ο Μαυράκος κάθε που μετρούσε τα παιδιά του τα έβρισκε οκτώ, δυο κορίτσια, έξι αγόρια. Μετά ήρθε ο πόλεμος, η Κατοχή και ο αριθμός άλλαξε. Ο Μηνάς, ο ένας γιος, έβαλε στόχο να πάρει εκδίκηση για τους αδικοχαμένους αδερφούς του. Ο πατέρας του τον έδιωξε από το σπίτι και… Τέλος δεν υπάρχει. Η πορεία του Μηνά περνά μέσα από φωτιά και ατσάλι, μέσα από τα βουνά, μέσα από τις βόμβες, το αντάρτικο, του δωσίλογους, την πίστη στο κόμμα, τα λάθη του ίδιου και του κόμματος, τους ηγέτες των αντιμαχόμενων πλευρών. Ο Μηνάς ερμηνεύει τα πάντα μέσα από το ανιδιοτελές πνεύμα του, μέσα από την απλότητα των πραγμάτων, μέσα από την πίστη του στον συνάνθρωπο. Ο τρόπος που ο Αραπάκης στήνει την πλοκή και προχωρά την αφήγηση είναι μοναδικός. Η ένταση και η σκληρότητα των ιστορικών γεγονότων συνδυάζεται με το προσωπικό δράμα και τη δύναμη της μυθοπλασίας. Η αίσθηση ότι είσαι πάνω στο βουνό, μέσα στη μάχη και στη βασανιστική αγωνία των ηρώων, αναδεικνύει το κρίσιμο μέγεθος εκείνης της περιόδου, τα δραματικά κοινωνικά-πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν -και σημαδεύουν- τη φυσιογνωμία της Ελλάδας. «Το δίκιο» εκδόθηκε το 2010 και τώρα επανακυκλοφορεί εμπλουτισμένο από τις Εκδ. Τόπος.