«Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας» του Thomas Pynchon

Οταν το κύμα έφτιαχνε αγάλματα, το φυσικό ηχητικό σύνολο ταξίδευε στην πλάτη της σταγόνας. Οταν η φωτιά έδειχνε να σβήνει για πάντα, άγριος άνεμος την αναζωπύρωσε και η φλόγα θέριεψε και ο άνεμος όλο και δυνάμωνε και ό,τι υπήρχε στο έδαφος, συντρίμμια, σκόνη και πηχτό μαύρο σκοτάδι, πορεία προς τον ουρανό χάραξε δίχως προορισμό, περιδίνηση αέναη και εκτόνωση πουθενά. Η φωτιά να δημιουργεί και ο πάγος να επιβεβαιώνει τη μετάλλαξη. Πλέον, ό,τι έπρεπε να πεθάνει μόνο του, γίνεται η αιτία για θάνατο κατ’ εντολήν. Η σκόνη, καπνός, τα συντρίμμια ηλεκτροφόρα καλώδια και το μαύρο σκοτάδι η νύχτα που δεν ξημερώνει. Το κύμα πλέον δεν φτιάχνει αγάλματα, θυσιάζεται -αναγκαστικά- για να αντιμετωπίσει το φράγμα που σπάει -του ήχου- και σαρώνει, ισοπεδώνει, δημιουργεί κρατήρες και εκεί όψεις ζωής κατεστραμμένης, αντεστραμμένης, με τον ουρανό καθηλωμένο και μετά την άρρωστη βροχή της μεγάλης έκρηξης, ουράνιο τόξο αναδύεται, φλεγόμενο, ανεβαίνει και χρωματίζει ό,τι έχει μείνει ζωντανό. Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας, το φαινόμενο που δημιούργησε ο Thomas Pynchon και ό,τι ξέρατε ξεχάστε το!

“Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας” είναι η ιστορία του πυραύλου V-2. Το υπερόπλο που έφτιαξε ο Βέρνερ φον Μπράουν και ο Χίτλερ πίστευε ότι θα του δώσει τη νίκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο τέλος του πολέμου δύο V-2 πέφτουν στο Λονδίνο. Σπάνε το φράγμα του ήχου και εκεί, στο ωστικό κύμα, γράφει το μυθιστόρημα έπος ο Pynchon. Επος, όχι με την κλασική, συμβατική, έννοια του όρου. Δεν υπάρχει τίποτα το ηρωικό. Το αντιηρωικό και η παραίτηση είναι οι σταθερές σε αυτό μυθιστόρημα που συνεχώς προσαρμόζεται. Ο Pynchon βρίσκεται σε μόνιμη υπερδιέγερση και μας παρασύρει σε ένα αχαρτογράφητο σύμπαν, όπου τη θέση του ήλιου έχει ο πύραυλος. Η δημιουργία του και η στιγμή εκτόξευσης στο τέλος, είναι η δημιουργία του κόσμου κατά Pynchon. Είναι η είσδυση σε μαύρη τρύπα και κανείς δεν μπορεί να αποδράσει απ’ αυτήν. Ο Pynchon ξεπερνά το αποκαλυπτικό μυθιστόρημα και μεγαλουργεί στον χώρο του μεταποκαλυπτικού. Η νοσηρή πραγματικότητα γίνεται πύλη εισόδου για ένα σουρεαλιστικό, φουτουριστικό, κυνικό, απόλυτο μυθιστόρημα. Σαν δορυφόρος ο λόγος και η σκέψη του Pynchon μεταδίδει και αποκωδικοποιεί μια γλώσσα που δεν είναι η αρχή, αλλά η εξέλιξη όσων διασώθηκαν και προχώρησαν στη νέα, ψυχρή πραγματικότητα.

Το δίχως όρια μυθιστόρημα του Pynchon χαρακτηρίζεται “αντιπολεμικό”. Οχι όμως και ουμανιστικό. Ο άνθρωπος είναι όργανο πολυπλόκαμων υπηρεσιών και αδιανόητων καθεστώτων, απροσδιόριστων που κοινό σημείο είναι η διάθεση για υπεροχή. Η υπεροχή του εξουσιαστή, ο σαδισμός στο σώμα του υποκειμένου που εκτελεί και αδιαμαρτύρητα θυσιάζει την οντότητα του. Για τον Pynchon, ο άνθρωπος, ο χαρακτήρας Σλόθροπ, είναι ο πύραυλος V-2 και είναι αυτή που τον κατευθύνει, τον οδηγεί στο απάνθρωπο, τον κάνει ανδρείκελο με καρδιά, πλάσμα που έρπεται και επιβιώνει στα ερείπια και ξεκουράζεται στο παραδομένο υποσυνείδητο. Το βιβλίο βρίθει μεταφυσικών συμβολισμών, η αφήγηση χαλαρή και νευρώδης την ίδια στιγμή. Αν τα λόγια “πατάνε” στο έδαφος είναι μόνο για να πάρουν φόρα και να χαθούν στον γαλαξία του Pynchon με σκοπό τη μεταμόρφωση. “Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας” (Εκδόσεις Χατζηνικολή) απλώνεται πέρα από το μηδέν και είναι ένα από τα μυστήρια της πνευματικής συνέχειας. Ο Γιώργος Κυριαζής τα καταφέρνει εξαιρετικά στην πολύ απαιτητική μετάφραση. Αναμφίβολα, το έργο του Πύνσον ανήκει σε αυτά που αγγίζουν όλες τις πλευρές της ανθρώπινης εμπειρίας, οδηγούν την ανθρώπινη εμπειρία εκτός ορίων.