Το BBC πρότυπο για την ΕΡΤ;

Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός ότι τα μέσα ενημέρωσης κάνουν μια ξεδιάντροπη προπαγάνδα, διαστρεβλώνοντας γεγονότα, αποκρύπτοντας ειδήσεις, λογοκρίνοντας και συγκαλύπτοντας. Η κατάσταση θυμίζει -λένε μερικοί- την κατοχή και τη χούντα, όπου «για να μάθουμε τι γίνεται στη χώρα μας έπρεπε να ακούμε BBC». Πράγματι, το BBC θεωρείται από πολλούς πρότυπο για τα ΜΜΕ που θέλουμε, για μια ΕΡΤ όπως τη θέλουμε. Είναι, όμως, πράγματι το BBC ένα τέτοιο πρότυπο;

Ακούγοντας τις εκπομπές του BBC «BBC GlobalNews» (τα -κατά το σλόγκαν της εκπομπής- καλύτερα θέματα, συνεντεύξεις και επιτόπου ρεπορτάζ του παγκοσμίου δικτύου του BBC) παίρνει κανείς μια ιδέα για τον τρόπο που το «αντικειμενικό» αυτό μέσο καλύπτει πρόσφατες εξελίξεις. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, παρουσιάζεται μια δημοκρατική ουκρανική κυβέρνηση που αντιπαρατίθεται με παραπλανημένους φιλορώσους που βλέπουν ναζιστικά φαντάσματα του παρελθόντος. Στη Βενεζουέλα έχουμε, κατά το BBC, από τη μια αγανακτισμένους διαδηλωτές και από την άλλη τους γραφικούς υποστηρικτές του καθεστώτος Τσάβες.

Το BBC, όμως, δεν μένει μόνο στη διαστρεβλωτική καταγραφή των σύγχρονων γεγονότων. Προχωρά ακόμη παραπέρα, διαστρεβλώνοντας τις προθέσεις ανθρώπων που πρωτοστάτησαν σε κινητοποιήσεις του παρελθόντος, προβάλλοντας ως πρότυπο τη λογική του «κάθομαι στ’ αβγά μου», με έναν τρόπο που θα ζήλευε ακόμη και ο Πρετεντέρης.

Την προηγούμενη εβδομάδα ήταν η επέτειος της βίαιης κρατικής επέμβασης στην πλατεία Τιενανμέν. Στις 4 Ιουνίου 1989, η κινεζική κυβέρνηση άνοιξε πυρ εναντίον αμάχων που διαδήλωναν κατά του καθεστώτος. Ενός καθεστώτος διεφθαρμένου και αυταρχικού. Το BBC, ως όφειλε, έκανε ρεπορτάζ/αφιέρωμα για την επέτειο παρουσιάζοντας δύο συνεντεύξεις.

Η πρώτη συνεντευξιαζόμενη, (εδώ η εκπομπή) η Τσάι Λινγκ ήταν, εκείνη την περίοδο, μεταξύ των διαδηλωτών και, όπως φαίνεται, διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο, πείθοντας τους φοιτητές να παραμείνουν στην πλατεία. Παρουσιάζοντας τη συνεντευξιαζόμενη, ο εκφωνητής προκαταβάλει τους ακροατές: «Με αμφιλεγόμενο τρόπο σε μια κρίσιμη στιγμή [η Τσάι Λινγκ] υποστήριξε μια σκληρή στάση απέναντι στο στρατό». Και προσθέτει κατηγορηματικά: «Ήθελε να χυθεί αίμα».

Η συνέντευξη ξεκινά.

Η Τσάι Λινγκ μιλά για την εμπλοκή της στις κινητοποιήσεις:

–         «Ένιωσα πως ήρθε η ώρα να κάνω κάτι για τη χώρα μου και για τον εαυτό μου, ως πολίτης της Κίνας».

Ο δημοσιογράφος τη ρωτά:

–         «Όταν τα τανκς πλησίασαν την πλατεία […] εσύ πίστευες πως [το να φύγει ο κόσμος από την πλατεία] δεν ήταν καλή ιδέα. Γιατί;».

–         «Είχαμε πληροφορίες ότι ο στρατός σκόπευε να μπει στην πλατεία για να χτυπήσει τους φοιτητές και αν η πλειοψηφία έφευγε, [το χτύπημα του στρατού] δε θα μαθευόταν».

Ο δημοσιογράφος παρεμβαίνει:

–         «Πίστευες δηλαδή ότι θα χυνόταν αίμα ούτως ή άλλως, αλλά θα έμενε κρυφό. Οπότε ήθελες αυτό να γίνει ανοιχτά, φανερά στον κόσμο».

–         «Χρησιμοποίησα πράγματι τον όρο ‘αιματοχυσία’, αλλά εκείνη τη στιγμή εννοούσα ‘καταστολή’, κάποιο είδος κατασταλτικών μέσων. Πιστεύαμε όλοι πως η αστυνομία θα έμπαινε στην πλατεία, θα βάραγε, θα συνέλαβε τους επικεφαλής, όπως είχε συμβεί και παλαιότερα. Αυτή ήταν η καταστολή που περιμέναμε, δεν περίμενα με τίποτα να γίνει σφαγή».

Ο δημοσιογράφος επιμένει με δυσπιστία:

–         «Δεν περίμενες να πέσουν πυροβολισμοί;»

–         «Όχι! Ποτέ!», απαντά η Τσάι Λινγκ γελώντας αμήχανα και προσθέτει: «Αυτό ακριβώς σόκαρε τον κινεζικό λαό και όλο τον κόσμο!».

Το μήνυμα που προσπαθεί να περάσει το ρεπορτάζ είναι ξεκάθαρο: Η επικεφαλής της κινητοποίησης είχε δόλο. Ήξερε για το αιματοκύλισμα που θα επακολουθούσε και το επεδίωξε. Ήταν εκείνη που δεν δίστασε να θυσιάσει τους άμαχους διαδηλωτές. Είναι συνυπεύθυνη για όσα συνέβησαν, αν όχι πλήρως υπεύθυνη.

Η δεύτερη μαρτυρία έρχεται από έναν ανώνυμο διαδηλωτή. (Εδώ η δεύτερη εκπομπή.) Ακούμε τον παρουσιαστή να λέει πως ο συνεντευξιαζόμενος ήταν τότε ένας 30χρονος οδηγός λεωφορείου. Αυτή τη φορά η συνέντευξη δεν έχει διαλεκτική μορφή. Ο δημοσιογράφος δεν έρχεται σε αντιπαράθεση με τον -τότε- διαδηλωτή.

Η μαρτυρία δίνεται χωρίς διακοπή και χωρίς κανέναν αντίλογο:

«Τα συνθήματα των φοιτητών μιλούσαν στην καρδιά μας. Κατά της διαφθοράς, αιτήματα για μια δίκαιη και καθαρή κυβέρνηση, ξέραμε ότι οι φοιτητές μιλούσαν εκ μέρους όλων μας […], πιστεύαμε πως ίσως η κυβέρνηση αλλάξει κάτι».

Ο συνεντευξιαζόμενος περιγράφει της εισβολή των τανκς. Όταν άρχισαν οι πυροβολισμοί και είδε να πέφτουν οι πρώτοι νεκροί από τα πυρά του στρατού έτρεξε να σωθεί.

«Ήταν τρομακτικό αλλά ήμουν νέος και μπορούσα να τρέξω γρήγορα και μακριά».

Φαίνεται μετανιωμένος για τη συμμετοχή του στις κινητοποιήσεις και αποκαλύπτει ότι δεν μιλάει για όσα έγιναν τότε:

«Η κόρη μου έχει μεγαλώσει και δεν ξέρει τίποτα για την 4^η Ιουνίου. Ποτέ δεν ρώτησε. Και ποτέ δεν της είπα».

Η μαρτυρία τελειώνει με τον συνεντευξιαζόμενο να δίνει το ηθικό δίδαγμα:

«Για απλούς ανθρώπους σαν εμένα ήταν ένα μάθημα. Οι απλοί άνθρωποι είναι γεννημένοι για να παραμένουν απλοί. Δεν πρέπει ποτέ να μπλέκουμε με την πολιτική».

Ο παρουσιαστής αφήνει τη δήλωση αυτή ασχολίαστη και περνά στο επόμενο θέμα.

Και εδώ το μήνυμα είναι σαφές: Μην μπλέκεις. Ακόμα και αν οι κινητοποιήσεις σε εκφράζουν. Όποιος μπλέκει έχει την πλήρη ευθύνη για την κρατική καταστολή που ίσως υφίσταται. Την προκαλεί ο ίδιος στον εαυτό του.

Τα αφιερώματα του BBC για την αιματοχυσία στην πλατεία Τιενανμέν φωτίζουν τα γεγονότα από μια διαφορετική οπτική γωνία, ανακατανέμοντας το μερίδιο ευθύνης των εμπλεκομένων για όσα συνέβησαν. Οι διαδηλωτές ήταν ή αιμοδιψείς προβοκάτορες που ευθύνονται για τα θύματα της πλατείας ή αφελείς που παρασύρθηκαν και έχουν ατομική ευθύνη για ό,τι μπορεί να τους συνέβη. Καμία ευθύνη δε φαίνεται να επιρρίπτει το BBC στον κινεζικό στρατό. Δεν αμφισβητείται πουθενά το δικαίωμα του κράτους να ασκεί βία κατά των πολιτών του, είτε μιλάμε για ξύλο, είτε μιλάμε για χημικά είτε για σφαίρες. Τα δίκαια αιτήματα των διαδηλωτών δεν φαίνεται να παίζουν κανένα ρόλο μπροστά στο αναφαίρετο δικαίωμα του κράτους να σκοτώνει τους πολίτες του (εκτός βέβαια και αν μιλάμε για την κυβέρνηση της Συρίας του Ασάντ ή της Ουκρανίας του Γιανουκόβιτς, που για κάποιο λόγο δέχονται δριμύτατη κριτική από το BBC).

Είναι λοιπόν αυτό το BBC, στο οποίο εναποθέτουμε τις ελπίδες μας για αντικειμενική πληροφόρηση και που θεωρούμε παράδειγμα προς μίμηση; Το BBC που παραπληροφορεί , που περνάει τη νέα νοοτροπία, η οποία δικαιολογεί την κρατική βία (που πλέον είναι όλο και περισσότερο χρήσιμη και αισθητή στην δημοκρατική μας Ευρώπη) και στιγματίζει όσους αντιστέκονται.

Και δεν μιλάμε για ανάλυση γεγονότων τού σήμερα, αλλά γεγονότων τού 1987. Πώς θα μας φαινόταν αν ακούγαμε ότι δεν έφταιγε η δικτατορία για τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο, αλλά ήταν οι φοιτητές που προκάλεσαν την έφοδο των τανκς; Ότι υπεύθυνες για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου είναι οι φωνές στο ραδιοφωνικό σταθμό που καλούσαν τον κόσμο να κατέβει στο δρόμο;

Το ευυπόληπτο BBC θυμίζει εκπομπές της ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης, όπου υπουργοί Προστασίας του Πολίτη δηλώνουν χωρίς πραγματικό αντίλογο ότι «τα ΜΑΤ αμύνονται». Ρητορικές, σύμφωνα με τις οποίες δεν είναι ο κρατικός αυταρχισμός υπεύθυνος για την βίαιη καταστολή κατά αμάχων και διαμαρτυρόμενων πολιτών. Είναι οι ίδιοι οι διαδηλωτές υπεύθυνοι, γιατί αν δε συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες δε θα προκαλούσαν τη βία της εξουσίας. Αν λοιπόν το BBC νομιμοποιεί τέτοιου είδους ρητορικές και αυτό το BBC είναι το πρότυπο της ΕΡΤ, τότε δεν μας χρειάζεται: Έχουμε το MEGA.

*Σημείωση: Αυτή είναι η σελίδα με όλες τις εκπομπές του BBC, οι οποίες όμως κατεβαίνουν μετά από 30 μέρες : BBC – Podcasts and Downloads – Global News