Φάκελος Ρέμπους: Οι άγνωστες υποθέσεις, Ian Rankin
Ο Σκωτσέζος ντετέκτιβ από τα παλιά στο σήμερα, ισορροπεί ανάμεσα στο καλό και στο κακό, εντός του και γύρω του
Φάκελος Ρέμπους: Οι άγνωστες υποθέσεις, Ian Rankin
Μετάφραση: Νάντη Σακκά, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Μια ανθολογία υποθέσεων. Μια ανθολογία αστυνομικών αινιγμάτων. Μια ανθολογία προκλήσεων για τον Τζον Ρέμπους. Τον επιθεωρητή που ταύτισε τον εαυτό του με το Εδιμβούργο. Ή μήπως τον επιθεωρητή που γεννήθηκε από και για το Εδιμβούργο;
Στο τελευταίο αυτό βιβλίο, το «Φάκελος Ρέμπους, Οι άγνωστες υποθέσεις», ο Ian Rankin επανέρχεται στον ιδιόρρυθμο Σκωτσέζο ντετέκτιβ για να πάρει την ιστορία από την αρχή μέσα από μια σειρά υποθέσεων που παρέμεναν στο ράφι. Μέσα από τις 17 αυτές αυτοτελείς υποθέσεις, γίνεται, ουσιαστικά, μια αναδρομή που χρονικά ξεκινά από το «βάπτισμα του πυρός» του Ρέμπους, όταν «παίρνει πρέφα» το πώς κινούνται τα νήματα μέσα στο κλειστό κύκλωμα της αστυνομίας και επιλέγει τη θέση που ο ίδιος θα έχει και καταλήγει μετά τη συνταξιοδότησή του, όταν το σαράκι του ντετέκτιβ τον ακολουθεί και στις δραστηριότητες με τις οποίες προσπαθεί να γεμίσει τον ελεύθερο πλέον χρόνο του.
Με το γνωστό ύφος του, της καθημερινότητας ενός ντετέκτιβ που αν και προσαρμόζεται στην εξέλιξη της τεχνολογίας (αναλύσεις ήχου, κινητό κλπ) διατηρεί και όλα εκείνα τα στοιχεία που αγαπήσαμε στους ντετέκτιβ τύπου Μάρλοου, (το ένστικτο, την αίσθηση, την λογική πέραν του προφανούς,), ο Rankin δια του Ρέμπους περιδιαβαίνει το Εδιμβούργο της τελευταίας 30ετίας. Την πόλη που, όπως ο ίδιος λέει στο τέλος, δεν ξεπέρασε ποτέ ότι υπήρξε πρωτεύουσα πριν από το Λονδίνο. Την πόλη με τα δύο πρόσωπα, το σκοτάδι και το φως, την κρύα νύχτα και την ζεστή υγρή μέρα, με τις εργατικές πολυκατοικίες στα κακόφημα σοκάκια και τις πολυτελείς κατοικίες των πλούσιων συνοικιών.
Πάνω στην κυρίαρχη αντίθεση μεταξύ Τζέκιλ και Χάιντ, που ο Rankin χαρακτηρίζει δημιουργική αφετηρία στον τρόπο σκέψης του, στήνει όλο το σκηνικό των πρωταγωνιστών του. Άνθρωποι είτε απολύτως καθημερινοί που κρύβουν το σκοτεινό τους πρόσωπο είτε εκπρόσωποι εκείνου του άλλου παράλληλου κόσμου, του υποκόσμου, όπως ο Γουίλι Προύβαν, πετυχημένοι επιχειρηματίες που «έχτισαν» το προφίλ τους σε ένα ξεχασμένο έγκλημα, μετανοημένοι εγκληματίες με το δικό τους κώδικα δικαιοσύνης και τιμής, πρόσωπα οικεία που ισορροπούν ανάμεσα στο καλό και στο κακό και ταυτόχρονα εκφράζουν και τα δύο, χωρίς τίποτε μα τίποτε να μην φαίνεται πέρα και έξω από την ανθρώπινη υπόσταση.
Και μέσα σε όλους αυτούς, κυριαρχεί ο Τζον Ρέμπους (ο άνθρωπος με το διόλου τυχαίο επώνυμο, το επώνυμο γρίφος). Μέσα από τους εσωτερικούς του μονολόγους, τα στιγμιαία διλήμματα και τα υπαρξιακά του ερωτήματα, μέσα από την τρυφερά κυνική του ματιά, ξεδιπλώνεται η «άλλη όψη» της ζωής, το «σκοτεινό πρόσωπο» του Εδιμβούργου του σήμερα αλλά και του χθες στου οποίου τους δρόμους περιδιαβαίνει ο αναγνώστης σχεδόν βήμα βήμα. Ο «βαρύς» Ρέμπους, με την κατεστραμμένη προσωπική ζωή, με τη δυσκολία, μετά από τόσα χρόνια καθημερινής επαφής με το «κακό» του δρόμου αλλά και το «κακό» του συστήματος (διαφθορά στην αστυνομία, εγκληματίες ανώτεροι στρατιωτικοί όπως ο Ταξίαρχος Ντιν και οι μυστικές υπηρεσίες) να διαχειριστεί το τράβηγμα της σκανδάλης και την αφαίρεση μιας ανθρώπινης ζωής.
Ο Ρέμπους που τραμπαλίζεται ο ίδιος ανάμεσα στο νόμο και στην παρανομία, που ισορροπεί επικίνδυνα ανάμεσα στον καλό και στον κακό του εαυτό, στην επικοινωνία και στην μοναξιά των σκοτσέζικων παμπ όπου συχνάζει και για να ψαρέψει πληροφορίες αλλά και για να βυθιστεί στην πολύτιμη απομόνωσή του από το πλήθος. Εκεί ανάμεσα σε τόσο κόσμο. Ο Ρέμπους που δεν λέει «κύριε» στους ανωτέρους του, που δεν εξηγεί στους κατωτέρους του το επόμενο βήμα προκαλώντας τους θαυμασμό και μίσος ταυτόχρονα, που επικοινωνεί με μισόλογα με τους συναδέλφους του.
Με τη βοήθεια και της ισορροπημένης, μετρημένης μετάφραση της Νάντη Σακκά, μεταφερόμαστε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στον αέρα του Εδιμβούργου και στους γρίφους στο μυαλό του Ρέμπους στα ελληνικά.
Ο «Φάκελος Ρέμπους, Οι άγνωστες ιστορίες» είναι οι ψηφίδες που λείπουν από το παζλ της πορείας και της προσωπικότητας του Τζον Ρέμπους. Ταυτόχρονα, είναι η αναδρομή του ίδιου του Rankin, γεννημένου στο Φάιφ της Σκωτίας το 1960, του πιο γνωστού συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας της πατρίδας του και τον πρώτο συγγραφέα αυτού του είδους λογοτεχνίας που έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Εδιμβούργου, στη γέννηση του χαρακτήρα του Ρέμπους, στη διαμόρφωσή του, στη σχέση του μαζί του και με το αστυνομικό μυθιστόρημα, που τον έκανε διάσημο. Μια σχέση μακρόχρονη, πολύπλοκη, που, όπως ο ίδιος ο Rankin αφήνει να εννοηθεί, γεννήθηκε μάλλον περισσότερο από την εσωτερική του ανάγκη να γράψει για τα δύο πρόσωπα του Εδιμβούργου, της πόλης που λατρεύει, παρά για τον ίδιο τον Ρέμπους.
Και τελικά πέτυχε και τα δύο: να αγαπήσουν οι αναγνώστες και το Εδιμβούργο με τους κρύους σκοτεινούς χειμώνες του και τις υγρές ζεστές καλοκαιρινές του νύχτες, αλλά και τον λιγομίλητο γρίφο που λέγεται Τζον Ρέμπους.