Επιστολές αναγνωστών / Αναδημοσιεύσεις απόψεων

«Βαλτικός Δρόμος» στο πουθενά...

«Τα εστιατόρια για τους Ρώσους είναι στην άλλη πλευρά του δρόμου»...

| 30/08/2016

Πριν από 27 χρόνια, στις 23 Αυγούστου του 1989, λίγους μήνες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, περίπου δύο εκατομμύρια κάτοικοι των, τότε, Σοβιετικών Βαλτικών Δημοκρατιών (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) δημιούργησαν μία ανθρώπινη «αλυσίδα» μήκους περίπου 600 χιλιομέτρων, περνώντας μέσα από τις πρωτεύουσές τους, Τάλιν, Ρίγα και Βίλνιους, αντίστοιχα, με ουσιαστικό αίτημα την αποχώρησή τους από την Σοβιετική ‘Ενωση.

Η κίνηση αυτή πέρασε στην ιστορία με την ονομασία «Βαλτικός Δρόμος», είχε την «τιμητική» της και στο βιβλίο των ρεκόρ «Γκίνες» – μάλλον ως η πιο μακριά ανθρώπινη «αλυσίδα» – αν και δεν είχε τα προσδοκώμενα, για τον ιμπεριαλισμό, προπαγανδιστικά αποτελέσματα: Ποιος την θυμάται τώρα πια;

Το να προσεγγισθεί αυτή η επέτειος μέσω της αντιπαραβολής της με την ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα οι λαοί της πρώην ΕΣΣΔ από την καπιταλιστική παλινόρθωση θα ήταν εξαιρετικά εύκολο. Ακόμη και η σημερινή, επίσημη στατιστική δεν μπορεί να «μαγειρέψει» την αμείλικτη αλήθεια των αριθμών στο επίπεδο διαβίωσης σήμερα και χθες, σε όλα τα επίπεδα και τους τομείς. ‘Αλλωστε, πρόσφατα, επιβεβαιώθηκε για πολλοστή φορά και σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα, αφού στην σχετική έρευνα συμμετείχαν 11 πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, η ισχυρή επίδραση της ΕΣΣΔ στην συνείδηση ακόμη και των γενιών μετά την διάλυσή της. Γενιών που ακούν από τους γονιούς τους πως υπήρχε μια χώρα στην οποία η λέξη «ανεργία» υπήρχε μόνο στα λεξικά, με την Παιδεία, την Υγεία, την δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου ή απλά την ξεκούραση και την πρόσβαση στην δημιουργία και την απόλαυση πολιτιστικών αγαθών να αποτελούν αυτονόητα και, φυσικά, δωρεάν παρεχόμενα δικαιώματα.

Θα ήταν ακόμη πιο εύκολη η παραπάνω αντιπαραβολή ειδικά για τις Βαλτικές Δημοκρατίες. Διότι, εκτός των κοινών δεινών που επέφερε και στους πληθυσμούς τους η καπιταλιστική επέλαση, οι χώρες αυτές αποτέλεσαν, για ιστορικούς λόγους, ένα είδος «εργαστηρίου» για τους τρόπους «ξεπλύματος» του φασισμού και του ναζισμού μέσω της παραχάραξης και της διαστρέβλωσης της ιστορίας στην συλλογική μνήμη. «Ξέπλυμα» το οποίο οδήγησε στην «πρωτοποριακή», τότε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, «μετατροπή» του Κόκκινου Στρατού… σε στρατό «κατάκτησης» και των ντόπιων συνεργατών των ναζί και των μελών των τοπικών, αιματοβαμμένων SS… ως «απελευθερωτών».

Λετονοί νοσταλγοί των ναζί παρελαύνουν ελεύθερα

Λετονοί νοσταλγοί των ναζί παρελαύνουν ελεύθερα

Τα υπόλοιπα είναι λίγο – πολύ γνωστή ιστορία. Μόνο το γεγονός της καταπάτησης κάθε πολιτικού και ανθρώπινου δικαιώματος της ρωσόφωνης μειονότητας, που αποτελεί το 40% του πληθυσμού της Λετονίας, το 25% του πληθυσμού της Εσθονίας και ενός μικρότερου ποσοστού του πληθυσμού της Λιθουανίας, από κράτη τα οποία αποτελούν «χαϊδεμένα» «παιδιά» της Ευρωπαϊκης Ενωσης και του ΝΑΤΟ αρκεί για το πώς εννοεί την «δημοκρατία» το κεφάλαιο.

Το στοιχείο όμως που προκαλεί πανικό ακόμη και στο ίδιο το σύστημα στις χώρες της Βαλτικής – για δικούς του λόγους βέβαια, εντελώς άσχετους με κάποιου είδους «αγωνία» για την συλλογική ευημερία – είναι η πληθυσμιακή παρακμή τους. Το 1989, την χρονιά, δηλαδή, που δημιουργούνταν ο «Βαλτικός Δρόμος», η Σοβιετική Λιθουανία είχε 3,7 εκατομμύρια κατοίκους. Σήμερα, επισήμως, έχει 2,8 εκ. Και τα ανεπίσημα στοιχεία είναι ακόμη χειρότερα. Η Σοβιετική Λετονία είχε 2,5 εκατομμύρια κατοίκους το 1989, ενώ φέτος «μετρήθηκαν» κάτω από 2 εκατομμύρια. Η Σοβιετική Εσθονία είχε 1,5 εκ. κατοίκους και σήμερα υπολογίζεται ότι έχει χάσει το 20% του πληθυσμού της. Από αυτή την άποψη, οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να ξαναμπούν στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Αυτή την φορά ως οι πλέον «ετοιμοθάνατες» πληθυσμιακά. «Μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα η Λιθουανία έχασε το 1/3 του πληθυσμού της» γράφει ο Νικολάι Ντολγκατσόφ στο vesti-kaliningrad.ru. «Κάποιοι οδηγούν ταξί στο Λονδίνο, κάποιοι καθαρίζουν τουαλέτες στο Βερολίνο. Αυτό ονειρευτήκαμε;».

Διαδήλωση ρωσόφωνων Λετονών για το δικαίωμά τους να μιλούν την γλώσσα τους

Διαδήλωση ρωσόφωνων Λετονών για το δικαίωμά τους να μιλούν την γλώσσα τους

Ο «εχθρός» όμως παραμένει ο «ξένος» και όχι ο καπιταλισμός. «Οταν βρέθηκα τελευταία φορά στην Εσθονία, στο Τάλιν», συνεχίζει ο Ντολγκατσόφ, «πήγα σε ένα μικρό εστιατόριο στην Παλιά Πόλη. Παρήγγειλα. Ο σερβιτόρος με παρακάλεσε να φύγω. Ευγενικά, χωρίς ερωτήσεις. Απλά, είπε, σε εκείνο το μέρος έρχονται μόνο Εσθονοί. Τα εστιατόρια για τους Ρώσους είναι στην άλλη πλευρά του δρόμου»…

Γεννήθηκε – και αυτή είναι μία από τις ελάχιστες βεβαιότητες που έχει – το 1970. Πουλούσε την εργατική του δύναμη επί χρόνια στον έντυπο και τον ηλεκτρονικό Τύπο. Μέχρι που του έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι ήταν το μόνο πράγμα που φοβόταν. Τώρα «αναρρώνει» στο Περιοδικό. Ελπίζει, για πάντα.