Βρυξέλλες: κίτρινα γιλέκα ενάντια σε κυβέρνηση και... σε τεθωρακισμένα άρματα

| 10/12/2018

Περίπου 1500 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους των Βρυξελλών το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου, φορώντας κίτρινα γιλέκα -όπως και στη Γαλλία. Το κάλεσμα ήταν διαδικτυακό και για την ακρίβεια δεν ήταν ένα, αλλά τέσσερα, γεγονός που προκάλεσε μια σύγχυση, ανάλογη και την ασάφεια σχετικά με το σκοπό και τα αιτήματα των διαδηλωτών.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: ήταν η δεύτερη διαδήλωση των κίτρινων γιλέκων στις Βρυξέλλες. Η πρώτη, δέκα μέρες νωρίτερα είχε συγκεντρώσει λιγότερα από 500 άτομα, σε εργάσιμη μέρα χωρίς απεργία. Αυτή η δεύτερη κινητοποίηση συνοδεύτηκε από τέσσερα μπλοκαρίσματα στον αυτοκινητόδρομο, ενώ για κάποια ώρα έκλεισαν και τα οδικά σύνορα με τη Γαλλία. Εν τω μεταξύ, στο διαδίκτυο κυκλοφορούν πολλές ομάδες και καλέσματα με αρκετά ασαφή χαρακτηριστικά και αιτήματα, σε ορισμένες από τις οποίες οι ανορθόγραφες παρεμβάσεις της ακροδεξιάς είναι κραυγαλέες. Μια από αυτές τις ομάδες όμως, έχει στηθεί από οργανώσεις και συνδικαλιστές της άκρας Αριστεράς, τους ίδιους που έχουν συγκροτήσει και το κοινωνικό μέτωπο ενάντια στην επισφαλή εργασία, που στόχο έχει να ωθήσει τα συνδικάτα σε κινητοποιήσεις.

Αυτή η ομάδα έκανε ένα από τα τέσσερα καλέσματα, συγκεντρώνοντας περίπου 200 άτομα. Ήταν αυτοί που δοκίμασαν να προσεγγίσουν το ευρωκοινοβούλιο, για να εισπράξουν την βίαιη απώθηση των ΜΑΤ με δακρυγόνα, ξύλο και πολύωρη περικύκλωση (kettling).

Μέρες πριν, το κράτος και τα ΜΜΕ είχαν ξεκινήσει μια έντονη εκστρατεία με στόχο να αποτραπεί ο κόσμος από το να συμμετάσχει στην κινητοποίηση. Η αστυνομία ανακοίνωσε πως θα φέρει ενισχύσεις από άλλες πόλεις, δυο σταθμοί του μετρό θα ήταν κλειστοί και πολλά λεωφορεία θα άλλαζαν δρομολόγιο. Από νωρίς το πρωί του Σαββάτου, η ευρωπαϊκή γειτονιά έμοιαζε με απόρθητο κάστρο, σε πολλά σημεία της πόλης γίνονταν προληπτικοί έλεγχοι και προσαγωγές, ενώ οι δυνάμεις καταστολής είχαν ξεδιπλώσει όλη την παλέτα τους: ΜΑΤ, μονάδες με άλογα και σκυλιά, αύρες, τεθωρακισμένα άρματα απώθησης. Προληπτικοί έλεγχοι γίνονταν ακόμα και στη χριστουγεννιάτικη αγορά, που χωροταξικά δεν έχει καμία σχέση με τη θέση των καλεσμάτων.

Ο απολογισμός της κινητοποίησης είναι πάνω από 300 προσαγωγές, δυσανάλογη βια από την πλευρά της αστυνομίας, ελάχιστες ζημιές (ένα πεσμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο!) και ένα νέο κάλεσμα για το Σάββατο 15 Δεκέμβρη.

Τι είναι όμως τα βελγικά γιλέκα; μια αυθεντική έκφραση αγανάκτησης ή μια εισαγόμενη από τη Γαλλία κινητοποίηση; Σε σύγκριση με τη Γαλλία, είναι αλήθεια πως η κινηματική παράδοση του Βελγίου είναι ταπεινή και φτωχική. Ισχύει επίσης το γεγονός ότι “όταν στη Γαλλία έχουν γρίπη, παίρνουμε ασπιρίνη στο Βέλγιο”. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν υπάρχει αυθεντική αγανάκτηση στη μικρή χώρα των Νερβίων. Από το 2014 και μετά, τα ολοένα αυξανόμενα μέτρα λιτότητας έχουν προκαλέσει αύξηση της ανεργίας, αύξηση της (ήδη πολύ βαριάς) φορολογίας, ειδικά για τους μικρούς ελεύθερους επαγγελματίες, σοβαρές μειώσεις στα επιδόματα και σημαντική αύξηση των αστέγων. Η ως τώρα πολύ ωφελημένη μεσαία τάξη βλέπει την αγοραστική της δύναμη να μειώνεται ραγδαία, ενώ η εργατική τάξη ατενίζει ένα μέλλον όλο και πιο ζοφερό. Οι αιτίες για αντιδράσεις ή ακόμα και μια εξέγερση υπάρχουν, είναι φανερές.

Όμως στις μέχρι τώρα εκφράσεις των βελγικών γιλέκων επικρατεί μονάχα το σύνθημα να παραιτηθεί η κυβέρνηση, το οποίο ήταν γραμμένο και στο πανό του Σαββάτου. Σε αντίθεση με τους Γάλλους, που γρήγορα έδειξαν σημάδια ριζοσπαστικοποίησης, δημοσιοποιώντας μια λίστα 42 εργασιακών και πολιτικών αιτημάτων, οι Βέλγοι δίνουν την εντύπωση ενός άνευρου πλήθους που δυσκολεύεται να πει τι ζητάει, μέσα στο οποίο ο καθένας εκφράζει τη δική του αγανάκτηση. Λείπει ο συντονισμός, λείπει η κοινή συνισταμένη. Σε αντίθεση με τη Γαλλία, η αριστερά κοιτάζει αμήχανη και διστακτική, ενώ τα συνδικάτα στρέφουν το βλέμμα αλλού.

Θα είναι πάντως κρίσιμη η απεργία που χει εξαγγελθεί για τις 14 Δεκέμβρη από το συνδικάτο των Σοσιαλιστών FGTB, καθώς και το επόμενο ραντεβού των γιλέκων στις 15 Δεκέμβρη – την ίδια ώρα που η κυβέρνηση Michel βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα να χάσει την πλειοψηφία, καθώς το ακροδεξιό nVA απειλεί να αποχωρήσει, επειδή διαφωνεί με την υπογραφή της συμφωνίας του Μαρακές για το μεταναστευτικό.

Μέχρι στιγμής, τα βελγικά γιλέκα φανερώνουν, για ακόμα μια φορά, ότι δεν αρκεί η βίαιη φτωχοποίηση του πληθυσμού και η οργή που προκύπτει από αυτήν, για να χτιστεί ένα συνεκτικό, μαχητικό, ταξικό κίνημα. Η αριστερά κρατάει πάντα το ρόλο-κλειδί για την όξυνση και τη ριζοσπαστικοποίηση – μένει να δούμε αν και πώς θα παρέμβει. Αναμένουμε τις εξελίξεις.