«Καμιά συμφιλίωση»

Οι Godspeed You! Black Emperor σε μόνιμη ηθική, πολιτική και αισθητική επίθεση

| 28/04/2018

Ο “Luciferian Towers” είναι δέκτης των ακόλουθων μεγάλων απαιτήσεων: ένα τέλος στις ξένες εισβολές, ένα τέλος στα σύνορα, τη συνολική διάλυση του σωφρονιστικού-βιομηχανικού συμπλέγματος, η υγειονομική περίθαλψη, η στέγαση, το φαγητό και το νερό να αναγνωρίζονται ως αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα, αυτοί οι γαμημένοι ειδήμονες που καταστρέψανε τον κόσμο να μην μπορούν να μιλήσουν ξανά.

Ποιοι είναι οι Luciferian Towers; Ποιοι είναι αυτοί οι πύργοι; Είναι όντως δόκιμο να τους ερμηνεύσουμε ως τους πύργους του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που αν και απόντες, συνεχίζουν και αποτελούν το δολοφονικό σύμβολο των ΗΠΑ, σύμβολο του πολέμου που δημιουργεί θάνατο από το 2001 και έπειτα; Όπως και να προσπαθήσουμε να τους ερμηνεύσουμε ωστόσο (τίτλος του τελευταίου τους album είναι προφανώς…) ένα είναι το σίγουρο: Πως τα παραπάνω αποτελούν μια τοποθέτηση: Πολιτική κυρίως. Ηθική θα έλεγα. Σε ένα καλλιτεχνικό πλαίσιο ενός δίσκου, οι δημιουργοί του εισβάλλουν (ξανά) από θέση επίθεσης στη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα δίχως να μασούν τα λόγια τους. Προσπαθούν να συγκρουστούν και να επιδράσουν στην «φιλήσυχη» συνείδηση του κοινού. Ενός κοινού που έμαθε μέσα στα χρόνια πως η καλλιτεχνικότητα ενός έργου οφείλει να ερμηνεύεται με αποστειρωμένα και «καθαρά» αισθητικά κριτήρια. Τι κριτήρια, αναρωτιέμαι, είναι αυτά σε ένα κόσμο που μυρίζει πτωμαΐνη; (Και κατά συνέπεια αναρωτιέμαι επιπλέον και το πλέον σαφές: Λέτε να έχουν περάσει τα χρόνια που ένα έργο τέχνης έχει στόχο κυρίως να παράγει ηθικές και πολιτικές απαιτήσεις;) Οι Godspeed You! Black Emperor δεν μοιάζουν να το αποδέχονται τούτο. Ποιοι; Αυτοί οι καναδοί καλλιτέχνες –θα εξηγήσουμε γιατί δεν τους αποκαλούμε ποτέ μας (και ευκόλως) μουσικούς- που από τα τέλη των 90s ως σήμερα κρατούν μια πορεία τόσο σταθερή στο αξιακό τους σύστημα που μοιάζει αξιακό σύστημα δυνητικά υποχρεωτικό για όλους μας. «Δίχως τραγουδιστή, δίχως ηγέτη, δίχως συνεντεύξεις, δίχως διαφημιστικές φωτογραφίσεις» λέγανε στο ξεκίνημα τους είκοσι χρόνια πριν και όντως τόσο σταθεροί βρίσκονται σε αυτή τους την αντίληψη. Δίχως ηγέτες και προσπάθειες «out-of-art» προώθησης. Αυτό μονάχα να κρατούσαμε, καταλαβαίνουμε ευθύς αμέσως πως κάθε τους πράξη και ενέργεια –και αφήνοντας κατά μέρος το μουσικό μέρος- είναι ενέργεια πολιτικο-ηθική. Και προφανώς –και το «προφανώς» δεν δηλώνεται με λόγια αλλά το νιώθουν τα αυτιά μας μπρος στις μελωδίες τους- μέσα από τις δυναμικές της πιο σύγχρονης αισθητικής αντίληψης.

Ο κάθε τους δίσκος είναι μια ολότητα. Δίχως να περιεργαστούμε το εξώφυλλο είναι αδύνατο όντως να βγει ήχος από τα ηχεία. Δίχως τις blur φωτογραφίες που απεικονίζουν κάτι που ο νους μας αισθάνεται ως μια πάντα παρούσα «μέρα αποκάλυψης» είναι αδύνατο να κοιτάζουμε το εξώφυλλο. Δίχως τις τοποθετήσεις τους γραμμένες σχεδόν χειρόγραφα στα album τους είναι αδύνατον να προσεγγίσουμε τις φωτογραφίες που απεικονίζουν συντρίμμια –κυριολεκτικά και ψυχικά-. Δίχως την συνεχή και drone μουσική τους που δεν έχει λόγια (διότι «οφείλουμε» στο άκουσμα τους να προσθέσουμε εμείς λόγια –και λόγια και συναισθήματα και οργή για την ανθρώπινη κατάσταση-) να σκάει 20 χρόνια τώρα σε μια post-rock και post-apocalyptic αντίληψη, τίποτα δεν έχει σημασία. Ούτε για αυτούς και ούτε για εμάς. (…και πόσο λίγο μοιάζει εξάλλου να τους πλαισιώνουμε και να τους εντάσσουμε για διευκόλυνση σε κάποιο συγκεκριμένο μουσικό είδος αν και όντως αυτοί το «δημιουργήσαν» το ιδίωμα τούτο;!)

Ένα σχεδιάγραμμα για την σχέση των μεγάλων δισκογραφικών εταιριών με το παγκόσμιο εμπόριο όπλων και των πυραύλων Tomahawk που ίσως γράφουν πάνω τους «Μετανοείτε!» είχαν σχεδιάσει σε άλλο δίσκο τους και τα συστατικά μιας βόμβας μολότοφ ή ενός σφυριού που γράφει «Hope», ελπίδα δηλαδή σε κάποιον άλλον και μας αφήνουν να κάνουμε τους επερχόμενους συσχετισμούς και συνειρμούς μόνοι μας, στον κόσμο των συνεχόμενων συγκρούσεων. «Δεν υπάρχουν λόγοι συμφιλίωσης» μας γράφουν κάπου στον πρώτο τους δίσκο και έτσι στην ανεξάρτητη πορεία τους (μέσω ανεξάρτητης εταιρίας) συνεχίζουν να προσφέρουν ένα βιωματικό μετα-μοντέρνο έργο τέχνης ως μια κοινή και ενιαία εμπειρία. Βιωματικό. Η μουσική τους δεν νοείται άλλωστε δίχως τις video art προβολές τους που αναδεικνύουν τις όλες τους αναφορές που τόσο πολύ αναζητούνε να γνωστοποιήσουν και να «επιβάλλουν» στο κοινό. Αναφορές που όλοι μας έχουμε στον ξύπνιο εφιάλτη του κόσμου όπου «μετανοούμε» συνεχώς…

Είτε τους ακούσεις λίγο είτε κάνεις διατριβές στον ήχο τους, οι Godspeed δεν μπορούν παρά να σε κερδίσουν με τον πιο ιδιαίτερο προσωπικό χαρακτήρα που έχουν. Μια κολεκτίβα –«δίχως ηγέτες» είπαμε!- καλλιτεχνών όπου αναμετρούνται μουσικά με ό,τι αισθητικά παλιό στην ίδια κλίμακα που αναμετρούνται με ό,τι πολιτικά και ηθικά παλιό. Μέσα από τα ερείπια –που απεικονίζουν τα artworks και τα video art τους- μοιάζει να μπολιάζεται ή και να πεθαίνει η ελπίδα. Πεσιμισμός ή αισιοδοξία μια τέτοια αντίληψη; Στην αναμέτρηση τους -και φιλοσοφικά μιλώντας τώρα- καταργούν τα δίπολα και δημιουργούν το ενιαίο φάσμα του κόσμου, το ενιαίο φάσμα της τέχνης, το ενιαίο φάσμα της σύνθεσης τους, του ονόματός τους, το ενιαίο φάσμα της επίθεσης τους στην τελική τελική. Μια underground ύπαρξη είναι η κολεκτίβα τους που υψώνει τις γροθιές τους σαν κεραίες των καιρών. Και ως εκ τούτου το underground δεν φετιχοποιείται, αποδιώχνει τον ελιτισμό και ορίζει την τέχνη ως ανεξάρτητη και ως δύναμη δυνητικά ισότιμη πολιτικών αποφάσεων. «Μας αρέσει ο ήχος των πραγμάτων να είναι εκτός τόνου» θα πούνε. Και πάλι αυτή την δήλωση δεν την ερμηνεύουμε με την κυριολεκτική της μουσική σημασία μα ως μια μεταφορά. Ως μια μεταφορά του και των «εκτός». Πολιτική απόφαση όπως όλες τους οι αποφάσεις.

Γιατί να γίνουμε κοινωνοί της προσπάθειας τους; Ως τώρα είναι ξεκάθαρο. Για λόγους θαυμασμού και ευγνωμοσύνης ίσως. Γιατί τί σπουδαιότερο από το να νιώθουμε πως μια μπάντα –«και όχι απλώς μια μπάντα…»- μπορεί και εκφράζει με τα πιο «υψηλά» αισθητικά κριτήρια τις πιο έντονες απαιτήσεις των καιρών και των ανθρώπων μακριά από τους κανόνες του στημένου παιχνιδιού; «Όλη η μουσική είναι πολιτική, σωστά; Είτε κάνεις μουσική για τον βασιλιά και την αυλή του, είτε κάνεις μουσική για όσους «σερφαρουν» έξω από τους τοίχους. Αυτό δεν είναι εν τέλει μουσική και πολιτισμός;» θα πούνε. Και θυμόμαστε πως το 2003 τους κυνηγούσε το FBI ως τρομοκράτες λόγω των δηλώσεων τους. Τι γελοίο (ή και τραγικό) από την πλευρά των κυρίαρχων και επικίνδυνων τούτων οργάνων ασφαλείας αλλά και πόσο σοβαρό ταυτόχρονα αυτό. Σοβαρό γιατί η τέχνη έτσι δηλώνει κυριολεκτικά εκτόπισμα.

Δίχως να τους έχω δει ποτέ μου ζωντανά γνωρίζω πως τον θαυμασμό μου τον έχουν κερδίσει. Και που προφανώς θα μου το επιβεβαιώσουν σύντομα. Γιατί τους σπασμένους κανόνες της πολιτικώς ορθής αντίληψης της πραγματικότητας οι Godspeed ξέρω ήδη ότι μου τους έχουν παραδώσει για να τους καταθέσω σε ένα μελλοντικό μουσείο όπου θα εκθέτουμε την συστημική βαναυσότητα. Νομίζω πως αυτοί οι καλλιτέχνες έχουν ήδη δημιουργήσει το «δεδικασμένο» για να δικάζουμε το παρελθόν και να τους ευγνωμονούμε για την σταθερότητα σε όλες τις πλευρές της ύπαρξης τους. Με λίγα λόγια: Οι Godspeed You! Back Emperor είναι εδώ –και στην Αθήνα σε 24 ώρες από τώρα- γιατί υπάρχει όντως ηθική, κοινωνική, αισθητική και κυρίως πολιτική ανάγκη.


Info

Godspeed You! Black Emperor live in Athens

Κυριακή 29 Απριλίου 2018 – 20:00

Gazi Music Hall (Ιερά Οδός 7-13, Αθήνα)

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Προπώληση: 29€
Ταμείο: 30€
Παραγωγή: 3 Shades of Black & Fuzz Productions

Γεννημένος το 1984 στην Λάρισα, εγκλωβισμένος για κάποια χρόνια στην Ιταλία, αντί να μάθει να ξυπνάει στις αίθουσες δικαστηρίων έμαθε να βρίσκεται στις αίθουσες κινηματογράφου καθώς και πίσω από φωτογραφικές μηχανές. Έκτοτε γράφει για ταινίες και για σινεμά (καθώς και για ό,τι άλλο σκέφτεται) και φωτογραφίζει για φωτορεπορτάζ και για ευχαρίστηση. Είναι μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ), της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) και της Επιτροπής κρίσης και αξιολόγησης του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ).