"Κουτσό". Το θηρίο του Κορτάσαρ
Από τις εκδόσεις opera, σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη
Το κουτσό θηρίο. Το θηρίο κουτσό. Το κουτσό θηρίο. Το θηρίο κουτσό. Το κουτσό θηρίο. Το κουτσό. Το θηρίο. Το κουτσό. Το θηρίο. Το κουτσό. Το θηρίο. Το κουτσό. Το θηρίο παίζει κουτσό. Το κουτσό παίζει με το θηρίο. Το θηρίο. Το θηρίο. Το θηρίο. Το κουτσό. Το κουτσό. Το κουτσό. Ελαφρύ σύρσιμο, “χρρρρ”. Μπροστά. Πίσω. Δεξιά. Αριστερά. Στην από δω όχθη. Στην από κει όχθη. Το κου…. “ςςς… μη μιλάς”. O Νίτσε μιλάει. Δίνει οδηγίες. Τα αστέρια κρατάνε σημειώσεις. Ο Τζον Κολτρέιν σολάρει. Αυτοσχεδιάζει. Σχεδιάζει. Μουσικό χαλί. Νότες γεμάτες χώμα και σταγόνες από τη δοκιμή των ορίων του μυαλού. Η πέτρα πέφτει. Βήμα πίσω. “τικ τικ τικ”. Πίσω. Το πίσω γίνεται μπροστά. Τα καλώδια στους πυλώνες οι μοναδικές σταθερές γραμμές. Τα σύνορα υπάρχουν για να παίζουμε κουτσό. Η καρδιά και τα αισθήματα, η τέχνη για να ενώνουμε τόπους, εποχές, ανθρώπους που ζουν στο τώρα και στο μετά. Στο Παρίσι και στο Μπουένος Άιρες. Το θηρίο μεγαλώνει. Το κουτσό μεγαλώνει. Το θηρίο κουτσαίνει. Το κουτσό μικραίνει. Το θηρίο αντέχει. Το θηρίο παίζει το τέλειο κουτσό. Το κουτσό και να αποφεύγεις τις κακοτοπιές, χυμός από λεμόνι. Σκέτο λεμόνι. Σκέτη ζωή. Όχι μεταφυσικά ποτάμια. Παιχνίδι. Το θηρίο φεύγει. Το κουτσό μένει. Τα αστέρια κρατάνε σημειώσεις.
Εν αρχή ην ο λόγος, δίχως φροντίδα, δίχως τόλμη. Ο λόγος που δημιουργείται πάνω σε νότες, σε μια μουσική που εξαντλείται στους τέσσερις τοίχους του μυαλού και “πεθαίνει” με την τελευταία εκπνοή. Τότε ελευθερώνεται και όταν συναντά τον χορό των συννεφων η βροχή συναντά τα εκατομμύρια στόματα που περιμένουν στο έδαφος. Να γονιμοποιηθούν, να μεγαλώσουν και τον ανθό τους να μας προσφέρουν. Για τον Χούλιο Κορτάσαρ αυτός είναι το “Κουτσό”. Η απάντηση στο ερώτημα “Τι είναι το κουτσό;”, είναι πως πρόκειται για φιλόδοξο λογοτεχνικό μπίμποπ κομμάτι. Ή ένας ήχος. Ή καλύτερα μια αναπαράσταση ήχου και κίνησης αυτού. Οι λέξεις είναι φωτεινοί σηματοδότες στην αποκάλυψη της ανεξέλεγκτης πορείας. Αν στο “Κουτσό” ψάχνετε τετριμμένη πλοκή, αφήστε το. Αν στο “Κουτσό” ψάχνετε συμβατική αφηγηματική τεχνική, αφήστε το. Αν στο “Κουτσό” ψάχνετε αναπαραγωγή κοινοτοπιών, αφήστε το. Αν στο “Κουτσό” αρχίσετε τις απορίες, αφήστε το. Δεχτείτε το, γίνετε μέρος του σκηνικού που διαρκώς αναδιατάσσεται.
Το “Κουτσό” είναι δύο βιβλία σε ένα. Το αναφέρει στον πίνακα οδηγιών ο Αργεντινός. Και υποδεικνύει τρόπους να το διαβάσεις. Αλλά σε αφήνει να το διαβάσεις φτιάχνοντας τη διαδρομή σου. Το “Κουτσό” είναι η αναψηλάφηση της ύπαρξης, της ακατανόητης μα απαραίτητης δημιουργίας. Το “Κουτσό” είναι η σύνοψη και η αέναη αναδιάταξη της τέχνης. Το “Κουτσό” είναι εκατομμύρια ερωτήσεις με μία μόνο απάντηση: Το ίδιο το βιβλίο. Το “Κουτσό” είναι η Γαλλία, το Παρίσι, η Αργεντινή και κάθε πόλη αυτής. Το “Κουτσό” είναι δύο πρόσωπα. Ο Ολιβέιρα και η Μάγα και τα κομμάτια τους. Ο Γκρεγκορόβιους, η Μπερτ Τρεπά, ο Τράβελερ, κ.α. Η ένωση σε ένα σημείο και η διάσπαση που ξεκινά από την έκρηξη του σημείου. Η ροή του βιβλίου είναι ένας ατελείωτος συνειρμός που ξεκινά από άγνωστο σημείο και καταλήγει σε τέτοιο.
Ο Κορτάσαρ αδιαφορεί για τον αναγνώστη. Αδιαφορεί για το κοινό. Ενδιαφέρεται μόνο για το πώς θα ενώσει και θα χωρίσει το ζευγάρι. Σαρώνει γλώσσες (φράσεις, λέξεις, γαλλικές, γερμανικές, ισπανικές, αγγλικές), πρόσωπα (Τ Σ Ελιοτ, Νίτσε, Ρεμπώ), καταστάσεις. Το απόλυτο μυθιστόρημα με την έννοια του απόλυτα καλυμμένου. Τίποτα δεν χάσκει, τίποτα δεν περισσεύει. Σε αυτή τη λογοτεχνική σύνθεση που μοιάζει με το χάος του Πόλοκ φτιάχνεται το μεγαλείο του Κορτάσαρ.
Η μετάφραση ανήκει στον Αχιλλέα Κυριακίδη. Σε αυτόν το “θηρίο” στην αρχή του βιβλίου. Ο κόπος του μεγάλος. Η αγωνία και ο ιδρώτας του έχουν “ποτίσει” το κείμενο. Η μεταφορά του έργου στην ελληνική γλώσσα δύσκολη, αλλά ο Κυριακίδης τα καταφέρνει σεβόμενος απόλυτα τα σημεία που ο Κορτάσαρ δεν ήθελε να αγγιχθούν. Κυρίως οι λέξεις και φράσεις που μένουν στη μητρική τους γλώσσα. Διαφωτιστικές και άκρως βοηθητικές οι σημειώσεις που υπάρχουν στο παράρτημα του βιβλίου. Το “Κουτσό” είναι πραγματικό θηρίο.
Χούλιο Κορτάσαρ, “Κουτσό”, μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, Εκδ. Opera