Κυριάκος Σιμόπουλος, ένας δημόσιος διανοούμενος

Εκδήλωση μνήμης σήμερα, Τετάρτη 12 Οκτωβρίου, στις 7.30 μ.μ. στο βιβλιοκαφέ «Έναστρον»

| 12/10/2016

Οι εκδόσεις Πιρόγα τιμώντας τη μνήμη και το έργο του Κυριάκου Σιμόπουλου, με αφορμή τα 15 χρόνια από τον θάνατό του, μας καλεί σήμερα, Τετάρτη 12 Οκτωβρίου, στις 7.30 μ.μ. στο βιβλιοκαφέ «Έναστρον» (Σόλωνος 101). Για το έργο του θα μιλήσουν οι: Γιώργος Δελαστίκ – Δημοσιογράφος Κατερίνα Κορρέ – Kαθηγήτρια Λαογραφίας Γιώργος Σταματόπουλος – Δημοσιογράφος Μαριάννα Τζιαντζή – Δημοσιογράφος Την συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Λεωνίδας Βατικιώτης.

Ακολουθεί κείμενο του Γιώργου Λαουτάρη

[hr]

Πνεύμα ακούραστο, ασυμβίβαστο και αιρετικό, ο Κυριάκος Σιμόπουλος είναι ένας από τους τελευταίους δημόσιους διανοούμενους της εποχής μας.

Στις 14 Οκτωβρίου 2016 συμπληρώνονται 15 χρόνια από το θάνατό του, που έκλεισε ένα πληθωρικό συγγραφικό έργο άνω των 10.000 σελίδων, πνευματική παρακαταθήκη για κάθε προοδευτικό άνθρωπο.

Σπάνια στις ημέρες μας συναντά κανείς περιπτώσεις συγγραφέων μη λογοτεχνικών βιβλίων, ιστορικού και πολιτικού μάλιστα περιεχομένου, που να δραστηριοποιούνται εκτός των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Ο ακαδημαϊσμός και η σύνδεση του συγγραφικού έργου με την πανεπιστημιακή καριέρα, όσο και αν έχουν ανεβάσει αναμφισβήτητα το επίπεδο αυτής παραγωγής βιβλίων στη χώρα μας και σε όλο τον κόσμο, έχουν παράλληλα συντελέσει σε μια σημαντική αλλαγή: Τα ιστορικοπολιτικά, κοινωνιολογικά και οικονομικά δοκίμια απευθύνονται σε πολύ λίγους. Στους φοιτητές των συγγραφέων, στους συναδέλφους ακαδημαϊκούς, σε έναν κλειστό κύκλο αναγνωστών με εξειδικευμένα ενδιαφέροντα. Αυτό υποδηλώνει η χρήση εξεζητημένης γλώσσας και ορολογίας αλλά και η επιλογή της θεματολογίας στα βιβλία αυτά.

Ο Κυριάκος Σιμόπουλος βρίσκεται στον αντίποδα της λογικής αυτής. Έγραψε για να διαβαστεί από όλους. Απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό, μια στάση που αντανακλάται σε μια σειρά επιλογών. Χρησιμοποιεί στους τίτλους και βέβαια στο περιεχόμενο των αναλύσεών του όρους φορτισμένους πολιτικά, ώστε να αντανακλούν την άποψή του χωρίς μια προσποιητή αντικειμενικότητα: “Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια”, “Διανοούμενοι και καλλιτέχνες, ευτελείς δούλοι της εξουσίας”, “Μύθος, απάτη και βαρβαρότητα οι ολυμπιάδες”, είναι κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα από τίτλους έργων του.

Η επιλογή των θεμάτων που ανέπτυξε δεν ακολούθησε τον ακαδημαϊκό κανόνα της εξειδίκευσης, ούτε και τα ενδιαφέροντά του καθορίστηκαν από τις ανάγκες της πανεπιστημιακής εξέλιξης που απαιτούν συνεχείς δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και ανακοινώσεις σε συνέδρια. Αντιθέτως, φαίνεται ότι ο Σιμόπουλος ακολούθησε ένα διαφωτιστικό πρόγραμμα με συγκεκριμένο στόχο: Την απομυθοποίηση και υποβολή σε αναλυτική κριτική κοινών τόπων της νεοελληνικής κουλτούρας. Τέτοιοι κοινοί τόποι είναι μεταξύ άλλων η εξιδανίκευση της ελληνικής αρχαιότητας, η αποθέωση συγκεκριμένων ιστορικών προσωπικοτήτων και η πεποίθηση για το θετικό ρόλο της ορθοδοξίας.

Παράλληλα, προέβαλλε με όλη τη δυνατή τεκμηρίωση, ένα απελευθερωτικό όραμα για την κοινωνία, με στόχο την αλλαγή του οικονομικού και πολιτικού παραδείγματος, χωρίς όμως ποτέ να γίνει τόσο συγκεκριμένος στις θέσεις του, ώστε να ταυτιστεί με έναν πολιτικό φορέα.

Λένε ότι “στην αγορά των ιδεών, η υποσημείωση είναι το νόμισμα”, μιας και οι μετοχές κάθε συγγραφέα ή ακαδημαϊκού ανεβαίνουν ανάλογα με το ρυθμό που εμφανίζεται το όνομά του στα βιβλία και τα άρθρα των άλλων. Ο Σιμόπουλος συνειδητά απείχε από συγγραφικές κλίκες με στόχο το προσωπικό όφελος και ουδέποτε πήρε μέρος στον ανταγωνισμό να ανέβει το όνομά του στα ευρετήρια αναφορών.

Οι υποσημειώσεις του φυσικά είναι κι αυτές πληθωρικές. Φανερώνουν όμως το ζωηρό του ερευνητικό ενδιαφέρον που πολλές φορές ξέφευγε από το κυρίως θέμα και κυρίως αντανακλούν τις ατελείωτες ώρες που περνούσε σε βιβλιοθήκες, μελετώντας και καταγράφοντας αναλυτικές σημειώσεις για το αντικείμενό του.

Μια αξιοσημείωτη αντισυμβατική εκδοτική επιλογή, δηλωτική των προθέσεών του να περάσει το επιχείρημά του σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες, είναι η σύνθεση των εξωφύλλων στα βιβλία του και ειδικά στα τελευταία. Κάτω από τον τίτλο του βιβλίου ο Σιμόπουλος προσέθετε μια σύντομη παράγραφο με κοφτές φράσεις που περιέχουν τις βασικές θεματικές ενότητες που αναπτύσσει, μαζί με τον πυρήνα της ανάλυσής του.

Σαν να σκεπτόταν ότι εκτός από όσους αγοράσουν και διαβάσουν το βιβλίο, μπορεί να απευθυνθεί για να πείσει ακόμα και στον διερχόμενο επισκέπτη του βιβλιοπωλείου που απλώς φυλλομετρά το πόνημά του.

Μια μόνο επισκόπηση των τίτλων από τα βιβλία που εξέδωσε φανερώνουν το εύρος των ενδιαφερόντων του Κυριάκου Σιμόπουλου αλλά και τους στόχους του:

“Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα”, ένα τετράτομο έργο που παρουσιάζει αναλυτικά και κριτικά τα ταξιδιωτικά χρονικά περιηγητών στη χώρα μας από το 333 ως το 1821.

“Η γλώσσα και το Εικοσιένα”, μια κοινωνιολογική πραγματεία για τη γλωσσική διαμάχη στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης.

“Ιδεολογία και αξιοπιστία του Μακρυγιάννη”, ένα σύντομο δοκίμιο που αμφισβητεί την ιστορική εγκυρότητα των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού.

“Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ’21”, ένα πεντάτομο έργο που ταξινομεί και αξιολογεί τα απομνημονεύματα ξένων παρατηρητών στην Ελλάδα κατά τα χρόνια 1821-1829.

“Βασανιστήρια και εξουσία”, μια επισκόπηση των μεθόδων που μεταχειρίστηκαν διαχρονικά οι εξουσίες του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου, από την αρχαιότητα ως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

“Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια”, η ιστορία των επεμβάσεων από ξένες δυνάμεις στη χώρα από τη ρωμαϊκή εποχή ως τις μέρες μας.

“Η διαφθορά της εξουσίας”, μια κριτική εξιστόρηση του πολιτικού φαινομένου από τη μυθολογία ως το νεοφιλελευθερισμό.

“Η λεηλασία και καταστροφή των ελληνικών αρχαιοτήτων”, μια αποκάλυψη για την απίστευτη έκταση της διαρπαγής μνημείων της αρχαιότητας.

“Ο μύθος των μεγάλων της ιστορίας”, η απομυθοποίηση του Αλέξανδρου, του Κωνσταντίνου, του Ναπολέοντα και άλλων ιστορικών προσωπικοτήτων.

“Διδάγματα κοινωνικοπολιτικά των παροιμιών όλων των εθνών”, μια πραγματεία για τη λαϊκή σοφία.

“Διανοούμενοι και καλλιτέχνες ευτελείς δούλοι της εξουσίας”, ένας πλήρης κατάλογος των ανθρώπων του πνεύματος που έγιναν αυλοκόλακες προδίδοντας τον κοινωνικό τους ρόλο.

“Μύθος, απάτη και βαρβαρότητα οι Ολυμπιάδες”, μια ηχηρή παρέμβαση για την αποκατάσταση της αλήθειας ως προς το χαρακτήρα των Ολυμπιακών Αγώνων τόσο της αρχαιότητας όσο και της σύγχρονης εποχής.

“Μυθοπλαστία όλες οι θρησκείες της οικουμένης”, μια δεύτερη κριτική ανάγνωση της ιστορίας των θρησκειών ως πνευματικής και πολιτικής τροχοπέδης.

Όλα τα έργα του Κυριάκου Σιμόπουλου κυκλοφορούν σήμερα από τις εκδόσεις Πιρόγα.

*Πηγή: bookblog.gr