«Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου», του Κυριάκου Χαρίτου

Μετρώντας μαύρα προβατάκια

| 28/12/2022

Το σπίτι που κατεδαφίζεται και το σώμα που τσακίζεται. Τα τετραγωνικά χάνουν τις γραμμές τους και τα έπιπλα τον σκοπό τους. Πωλούνται υλικά κατεδαφίσεως και ξύλα σαπισμένα. Η ντουλάπα στέκει αγέρωχη και η «πλάτη» της τρέμει από το αεράκι. Ο άγνωστος διαβάτης και υποψήφιος αγοραστής ρωτάει: Πόσο έχει; Ακούει τη σκληρή απάντηση τη δίνω όσο όσο. Πριν κατατεθούν τα χρήματα, η εξέταση. Τα φύλλα ανοίγουν και αποκαλύπτουν τη σκόνη του χρόνου, τον λευκό σταυρό της κιμωλίας και μια ξεχασμένη κρεμάστρα. Αυτό είναι το τίμιο ξύλο του ανθρώπου, αυτού που έζησε, μόχθησε, έκανε λάθη, δεν απέφυγε τα πάθη, σκέφτηκε το απονενοημένο, έφτιαξε το αγαπημένο, φύλαξε το ερωτευμένο. Τα φύλλα κλείνουν και ο νέος κάτοχος του επίπλου ετοιμάζεται να πετάξει το σιωπηλό αντικείμενο. Το χέρι του, όμως, νιώθει τα σημάδια, τα ανεπαίσθητα βαθουλώματα εκεί που ακουμπούν οι ώμοι. Τα φθαρμένα σημεία κρατούν κάτι από την αιχμή των δακρύων και το άγγιγμα που δίνει το σαρκικό σφυρί. Η δίφυλλη πόρτα ανοίγει ξανά και η κρεμάστρα αγκιστρώνει στο ξύλο. Ο τίμιος εργάτης απορεί: μα, την παλιοκρεμάστρα γιατί την κρατάς; Και η απάντηση είναι: Και πού θα κρεμάσω τον θάνατο μου; Τα φύλλα κλείνουν και ανοίγουν αυτά που γέμισε ο Κυριάκος Χαρίτος. Η ανάγνωση του «Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου» (Εκδόσεις Στερέωμα) ξεκινά!

Οι καταγραφές (40) του Χαρίτου θα μπορούσαν να είναι φωτισμένες επιγραφές, ανεξίτηλες φράσεις σε ξεχωριστούς τύμβους. Με τις διαπιστώσεις του θα μπορούσε να χαράξει τα μόνα αμετακίνητα σύνορα. Τα λήμματα του τακτοποιούν για λίγο το οριστικό και σημαδεύουν την κίνηση του. Τα ίχνη φωτίζονται και ο Χαρίτος μας γνωρίζει τον κόσμο που θα αφήσουμε! Στην ουσία μας προετοιμάζει, μας προειδοποιεί, μας εξηγεί το θαυμαστικό που μας περιμένει στην επόμενη στροφή. Ο αντικειμενικός παρατηρητής-καταγραφέας μετρά μαύρα προβατάκια και αποκωδικοποιεί τη γλώσσα τους. Και ένα και δύο και τρία και τέσσερα όνειρα χωρίς επιστροφή. Μία πόρτα, δύο πόρτες και κανένα κλειδί. Τα πρόσωπα του θανάτου είναι εδώ. Με ρυτίδες, με πληγές, αλαβάστρινα, ταλαιπωρημένα, λαμπερά, τρομακτικά, χαρούμενα, κινούμενοι καθρέφτες. Τα κείμενα του Χαρίτου είναι η ταυτότητα στα δόντια και το αποδεικτό για το πέρασμα στην άλλη όχθη.

Τα πεζά του δεν είναι μικρά και η εγκυκλοπαίδεια του δεν είναι μικρή. Και όχι γιατί ο θάνατος δεν είναι ένας. Το μέγεθος ορίζεται από τη φιλοδοξία, την εκτέλεση και το ύφος που απαντά σε αυτό της αρχικής πηγής. Ο συγγραφέας, λοιπόν, εισβάλλει στο ανεξήγητο, αντλεί από την παραίσθηση που αυτό επιβάλλει και με πολύχρωμη λαλιά δίνει (λεκτικό) σχήμα σε αυτό που καρτερικά μας περιμένει. Και αφού στη ζωή υπάρχουν τα πάντα, έτσι και εδώ. Ο θάνατος θα σε κάνει να γελάσεις, να πονέσεις, να κλάψεις, θα σε προβληματίσει, θα σου δώσει γνώση, μουσική και δαιμονισμένους ήχους από ψηλά. Στις σελίδες του βιβλίου συνυπάρχουν, μεταξύ άλλων, το πνεύμα των αδερφών Μαρξ, το «υπάρχω…» του Καζαντζίδη και το διαχρονικό «Καλά, εσύ έφυγες νωρίς» (πάντα κάποιος βιάζεται). Η «Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου» είναι βιβλίο που καθησυχάζει-διασκεδάζει τις υπαρξιακές μας ανησυχίες. Ο Χαρίτος επιλέγει με προσοχή (φαίνεται καθαρά) τις λέξεις και κατ’ επέκταση τις εικόνες του. Κι αν θέλετε να βρείτε το αντίστοιχο στον κινηματογράφο, προτείνουμε το «Η επέλαση των βαρβάρων», του Ντενίς Αρκάν.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις