Ουίλιαμ Σ. Μπάροουζ | Queer

Σπιράλ που σε παρασύρει

| 22/01/2018

Το Queer δεν είναι λέξη. Μόνο. Είναι το όνομα μιας κατάστασης που χάνεται στον χρόνο και ζει με  συνεχόμενα ηλεκτροσόκ στο σώμα νεκρωμένων συνειδήσεων. Ο σχηματισμός των ομάδων που έφτιαχναν οι άνθρωποι, κοινωνίες, πάντα κάτι άφηνε απ’ έξω. Ηθελημένα… Η ομοιομορφία ήταν ζητούμενο και καθετί διαφορετικό εξοστρακιζόταν. Δεν εξαφανιζόταν όμως και γι’ αυτό επιβίωνε. Με τους δικούς του όρους. Το αόριστο κακό που παραμόνευε,  ο μάγος ή η μάγισσα, αυτός που άκουγε φωνές, ο αιρετικός, ο αμαρτωλός, ο χειραφετημένος, ο παράξενος, ο αλλόκοτος… Το Queer έβρισκε και βρίσκει μορφές, τόπους, τρόπους και ιδεολογίες για να αντέξει, να παρακολουθήσει, να ακολουθήσει, να προσπεράσει την κοινωνία της εποχής του, την εποχή του και να πορευτεί μόνο, στη δική του επικράτεια που το παράξενο είναι μία ακόμη μορφή του κανονικού. Το βιβλίο του Μπάροουζ είναι το μανιφέστο του Queer, των Queer και της Queer πραγματικότητας που ακόμη και σήμερα αρνούνται ορισμένοι να δουν και να αποδεχθούν. Ζητείται αποδοχή και ελπίδα και αν δεν βρεθούν στο διάολο όλοι, θα επιβιώσουμε (άλλη μια φορά).

Το “Queer” έρχεται μετά το “Junky” και είναι το πιο προσωπικό έργο του Μπάροουζ. Ναι, στο “Junky” μας περιγράφει τον κόσμο των ναρκωτικών, τον κόσμο του, την εξάρτηση του, όμως εδώ μας περιγράφει την απόγνωση, την κραυγή του. Εδώ, ζητά απάντηση στην ηχώ της απελπισίας του, στη φωνή για αποδοχή, ζητά να βρεθεί έστω ένας που θα τον συντροφεύσει, θα τον καταλάβει, θα τον ικανοποιήσει, θα τον νιώσει πραγματικά. Προσοχή όμως. Δεν πρόκειται για μεταμέλεια, άρνηση της σεξουαλικής του φύσης, της επιλογής του να χάνεται στις εξαρτησιογόνες ουσίες, του τρόπου ζωής του. Οχι. Ο Μπάροουζ αποζητά την απάντηση στη μοναξιά που δεν μπορεί να την καταλάβει, να την αντιμετωπίσει, να τη διώξει. Τα ναρκωτικά, όσο ισχυρά κι αν είναι, δεν μπορούν να διαλύσουν τη μόνιμη, άυλη παρουσία της που τυλίγεται σαν φίδι γύρω από τον μοναχικό άνθρωπο. Η μοναξιά είναι Queer, αληθινά παράξενη, απειλητική. Η μοναξιά εμφανίζεται ξαφνικά, απομυζά κάθε ικμάδα των δυνάμεων του ανθρώπου και τον αφήνει ανήμπορο, παραδομένο στο αναπότρεπτο. Ο Μπάροουζ δεν το ήθελε αυτό, αλλά ούτε και τον οίκτο των άλλων, των “κανονικών”. Η ομοφυλοφιλία του δεν είναι Queer, είναι τρόπος επικοινωνίας που, ακόμη και σήμερα, πρέπει να μείνει μακριά από τα καθωσπρέπει κοινωνικά σύνολα.

Ο Μπάροουζ δεν δίνει δεκάρα για αυτούς που φοβούνται αυτό που δεν θέλουν να δουν ή να καταλάβουν. Γι’ αυτό και στο κόσμο που ζει και κινείται δεν υπάρχει χώρος για “τυφλωμένους” κοινωνικά ανθρώπους. Το λογοτεχνικό alter ego του, ο Ουλίαμ Λι, ερωτεύεται τον νεαρό Τζιν Αλερτον, έναν νεαρό που ψάχνεται ερωτικά, αλλά δεν έχει κανέναν συγκεκριμένο σκοπό στη ζωή του. Πάει με το ρεύμα. Ο Λι προσπαθεί να το αλλάξει αυτό, να το κάνει να δει τη ζωή με τα δικά του μάτια. Ο Λι βασανίζεται, πασχίζει να τιθασεύσει τον πόθο του για τον Αλερτον. Καταλαβαίνει ότι αν δεν το κάνει θα μεταμορφωθεί σε ένα αντιπαθητικό, καταπιεστικό, ενοχλητικό άτομο που το νοιάζει μόνο να ικανοποιήσει τα πάθη του, τον εγωισμό του. Δεν το θέλει. Θέλει να ξεκόψει από τα αλόγιστη σπατάλη του εαυτού του, να βγει από τη μαύρη τρύπα των ουσιών που σε καταπίνουν χωρίς να προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό για αντάλλαγμα. Η αποδοχή από τον άλλο, απ’ αυτό που επιλέγει ο Λι, είναι σημαντική μια και ο Queer κόσμος έχει κι αυτός τη ρουτίνα του, τους κινδύνους, τα αδιέξοδα του. Ο Αλερτον όμως δεν ενδίδει και αυτό αφήνει τον Λι μετέωρο ώσπου εκρήγνυται στο σαρωτικό “Γυμνό Γεύμα”.

Ο Μπάροουζ στο “Queer” ξεδιπλώνει τις λογοτεχνικές αρετές που τον έκαναν διάσημο. Το φαινομενικά άναρχο υλικό αποκτά σχήμα και μορφή μέσα από τη μέθοδο cut up, τον τεμαχισμό και την ανασύνθεση κειμένου, την ξεκάθαρη πρόθεση του να αφηγηθεί αυτό που βιώνει και τον ταλαιπωρεί και τους παραληρηματικούς ευφυείς μονολόγους του. Η ιστορία είναι απλή, αλλά ο τρόπος που εξελίσσεται η πλοκή έχει κάτι το τρικυμιώδες, ένα σπιράλ που σε παρασύρει και εκεί που νομίζεις ότι θα σε εκτοξεύσει σε άγνωστα μέρη, απότομα σε προσγειώνει και σου αφήνει χώρο και χρόνο να σκεφτείς.

Η συγκεκριμένη έκδοση, από τις εκδόσεις “Τόπος”, είναι η οριστική έκδοση και κυκλοφόρησε στο εξωτερικό με αφορμή τα 25 χρόνια του μυθιστορήματος. Περιλαμβάνει την εισαγωγή του επιμελητή Ολιβερ Χάρις, διαφωτιστική και κατατοπιστική, ενώ υπάρχει εκτενές παράρτημα με σχόλια του επιμελητή και την αποκαλυπτική εισαγωγή του Μπάροουζ στην έκδοση του 1985. Η μετάφραση ανήκει στον Γιώργο Μπέτσο και καταφέρνει να μας συστήσει το “Queer” και τον Μπάροουζ όπως μας άφησε να τον γνωρίσουμε.


Info: Ουίλιαμ Σ. Μπάροουζ, “Queer” η οριστική έκδοση, μετάφραση Γιώργος Μπέτσος, επιμέλεια σειράς Αρης Μαραγκόπουλος, Εκδ. Τόπος

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις