Πριν τη λευκή σελίδα

«Η βουή και η μανία» του Ουίλιαμ Φώκνερ

| 09/01/2017

Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

Πώς “γεννήθηκε” “Η βουή και η μανία” του Ουίλιαμ Φώκνερ

Ο συγγραφέας, σε συνέντευξή του στο περιοδικό “The Paris Review” (τχ. 12, ‘Ανοιξη 1956) ερωτώμενος πώς ξεκίνησε το εν λόγω μυθιστόρημα, απάντησε:

“Ξεκίνησε με μια διανοητική εικόνα. Εκείνη τη στιγμή δεν συνειδητοποίησα ότι είναι συμβολική. Η εικόνα αφορούσε τη λασπωμένη θέση σε μια αχλαδιά την οποία χρησιμοποιούσε ένα μικρό κορίτσι. Από κει έβλεπε μέσα από το παράθυρο την κηδεία της γιαγιά της και ανέφερε ό,τι συνέβαινε στα αδέλφια της που στέκονταν από κάτω. Ωσπου να εξηγήσω ποιοι ήταν και τι έκαναν και πώς τα παντελόνια του κοριτσιού λερώθηκαν, κατάλαβα ότι θα ήταν αδύνατο να τα χωρέσω όλα σε μια σύντομη ιστορία και θα έπρεπε να γίνει βιβλίο. Τότε, αντιλήφθηκα τον συμβολισμό των λερωμένων παντελονιών και εκείνη η εικόνα αντικαταστάθηκε απ’ αυτή του ορφανού από πατέρα και μητέρα κοριτσιού το οποίο κατεβαίνει τον σωλήνα αποχέτευσης για να αποδράσει από το μοναδικό σπίτι που είχε ποτέ. Εκεί, που δεν της προσφέρθηκε ποτέ αγάπη ή στοργή ή κατανόηση.

Είχα ξεκινήσει να αφηγούμαι την ιστορία μέσα από τα μάτια του ανόητου παιδιού, όταν ένιωσα ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό να την πει κάποιος που ήξερε τι είχε συμβεί χωρίς όμως να ξέρει το γιατί. Είδα ότι δεν είχα πει την ιστορία εκείνη τη στιγμή.

Προσπάθησα να την πω ξανά, αυτή τη φορά μέσα από τη ματιά ενός άλλου αδελφού. Και πάλι δεν ήταν αυτό που ήθελα. Την είπα και τρίτη φορά μέσα από τα μάτια ενός άλλου αδελφού. Ακόμη δεν ήταν αυτό που έψαχνα. Προσπάθησα να μαζέψω τα κομμάτια και να συμπληρώσω τα κενά κάνοντας τον εαυτό μου αφηγητή. Ακόμη όμως ήταν ανολοκλήρωτο. Πέρασαν 15 χρόνια αφού είχε κυκλοφορήσει το βιβλίο όταν έγραψα συμπληρωματικό κείμενο σε άλλο. Η τελευταία προσπάθεια να πω την ιστορία ώστε να ησυχάσω. Είναι το βιβλίο για το οποίο νιώθω τρυφερότητα. Δεν μπορούσα να το αφήσω και ποτέ δεν μπορούσα να πω σωστά την ιστορία του”.

%ce%bf%cf%85%ce%af%ce%bb%ce%b9%ce%b1%ce%bc-%cf%86%cf%8e%ce%ba%ce%bd%ce%b5%cf%812

“Διάβασέ το φίλε”

Ο Φώκνερ δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος και θεωρούσε ότι κανένα έργο του δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις του. Γι’ αυτό έκρινε τα βιβλία του με βάση τη θλίψη και την αγωνία που του προκαλούσαν. “Η βουή και η μανία” (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη») λοιπόν ήταν ψηλότερα στη λίστα του. Το μέτρο αξιολόγησης παρομοιαζόταν, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, με τη μητέρα που αγαπά περισσότερο το παιδί που έγινε κλέφτης ή δολοφόνος απ’ αυτό που έγινε παπάς.

Όταν τελείωσε το βιβλίο το πήγε στον φίλο του Μπεν Ουάσον και του είπε: “Διάβασέ το φίλε. Είναι εκπληκτικό. Το καλύτερο που θα έχω γράψει ποτέ”. Το βιβλίο άργησε να πιάσει. Πήρε τον τίτλο του από τον “Μάκβεθ”. Στην 5η πράξη, 5η σκηνή διαβάζουμε: “A tale / Told by an idiot, full of sound and fury, / Signifying nothing”.

Δύσκολο στην παρακολούθησή του, μιας και η αφήγηση του βασίζεται στην αποτύπωση της συνειδησιακής ροής του ήρωά του, του Μπέντζι. Με αυτόν τον τρόπο θέλει να δείξει ότι το μυαλό του μπορεί να ταξιδεύει στον χρόνο. Μνήμη, πραγματικότητα και συναίσθημα συναντώνται, αλλάζουν και καλειδοσκοπικά ανασυνθέτονται.

Πηγές: The Paris Review (τχ 12, άνοιξη 1956), theguardian

%ce%bf%cf%85%ce%af%ce%bb%ce%b9%ce%b1%ce%bc-%cf%86%cf%8e%ce%ba%ce%bd%ce%b5%cf%813

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις