Πώς γεννήθηκε “Ο πότης” του Χανς Φάλαντα

Πριν τη λευκή σελίδα

| 18/05/2017

Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

[hr]

18489929_10156219389788345_8529855048738781493_oΗ αιτία που μας έδωσε αυτό το σπουδαίο μυθιστόρημα δεν είναι άλλη από τη ζωή του συγγραφέα. Ο Φάλαντα (σ.σ το όνομα του προέρχεται από τον κόσμο των αδελφών Γκριμ), ή όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, Ρούντολφ Βίλχελμ Φρήντριχ, γιός του δικαστή Βίλχελμ Ντίτσεν, γεννήθηκε το 1893 στο Γκράιφσβαλντ της βόρειας Γερμανίας. Η οικογένεια του, παρά την οικονομικής της επιφάνεια, εμφορούταν από ένα αυστηρό πνεύμα οικονομίας, γεγονός που καταπίεζε τον μικρό Ρούντολφ. Βρίσκει διέξοδο στα βιβλία, όμως μετά από ένα σοβαρό ποδηλατικό ατύχημα καταρρέει ψυχικά. Το 1911 συνεχίζει το σχολείο στη Ρούντολστατ, οικότροφος στο σπίτι επισκόπου της Ευαγγελικής Εκκλησίας. Εκεί, θα προχωρήσει στον αυτοτραυματισμό, ενώ θα σκοτώσει τον φίλο του Χανς Νέκερ μετά από μια σκηνοθετημένη μονομαχία. Ο ψυχίατρος που τον εξέτασε τόνισε ότι η περίπτωση του υπάγεται στην παράγραφο 51 του νόμου περί μη καταλογισμού λόγω ψυχικής διαταραχής, παράγραφος που αναφέρεται συχνά στον “Πότη”. Ο νεαρός Ρούντολφ εισάγεται στην ψυχιατρική κλινική Τάνενφελντ της Σαξονίας.

Το 1916 βρίσκεται στο Βερολίνο ως ειδήμων στις πατατοκαλλιέργειες, μιας και έχει σπουδάσει αγροτική οικονομία. Εκεί, θα πέσει με τα μούτρα στο ποτό και τον επόμενο χρόνο θα εισαχθεί σε σανατόριο για αποτοξίνωση. Εργάζεται ως υπάλληλος σε αγροκτήματα. Η απώλεια του αδελφού στον πόλεμο δεν τον αφήνει να ξεκόψει. Τα προβλήματα με τα ναρκωτικά οξύνονται ενώ υποπίπτει στο αδίκημα της υπεξαίρεσης.

Το 1944, κι ενώ έχει εδραιωθεί η φήμη του ως συγγραφέα, βρίσκεται αυτοεξόριστος στο αγρόκτημα του στο Κάρβιτς. Η Γερμανία καταρρέει, ο αλκοολισμός του Φάλαντα βρίσκεται πάλι σε έξαρση. Τον Ιούλιο διαλύει το γάμο του. Σε έναν έντονο διαπληκτισμό με τη Σούζε πυροβολεί στον αέρα. Το περιστατικό καταγγέλλεται στην αστυνομία και καταγράφεται ως “απόπειρα φόνου”. Ακολουθεί αναγκαστική εισαγωγή σε ίδρυμα. Εκεί, ξεκίνησε να γράφει τον “Πότη”. Ο Φάλαντα απεβίωσε το 1947. Το 1950 εκδόθηκε το βιβλίο.

Αντάξιος του Ντοστογιέφσκι

“Ο πότης” χαρακτηρίστηκε, δικαίως, αντάξιος του “Παίκτη” του Ντοστογιέφσκι. Ο Φάλαντα περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια και ενάργεια τη Γερμανία εκείνης της περιόδου. Το “κλειδί” δεν είναι ο αλκοολισμός του ήρωα, του Ερβιν Ζόμερ, αλλά ο αδύναμος χαρακτήρας και η υποταγή στην εξάρτηση. Ο Φάλαντα μέσα από την εμπειρία του αναδεικνύει τη μεγαλύτερη παθογένεια της γερμανικής κοινωνίας: Την ισχύ του ατόμου. Αν δεν είσαι άψογος, τότε καταδικάζεσαι σε απομόνωση, εγκατάλειψη, θάνατο. Η αδυναμία τιμωρείται. Η επιτομή του φασισμού. Ο ήρωας του Φάλαντα ξεκινά από την ανακάλυψη του εαυτού του και μετά συναντά τον αληθινό κόσμο. Η λεπτομέρεια στην απεικόνιση του ψυχισμού οδηγεί τον λόγο του Φάλαντα και τον αναγνώστη μέχρι το τέλος.

18485828_10156219389163345_7138327488198070633_n

Info: Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, σε μετάφραση-επίμετρο της Έμης Βαϊκούση

[hr]

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις