«Σιωπηλή σαν το θάνατο», του Αμπδόν Ουμπίδια

Αν κλείσεις τα μάτια και δεις την αστραπή μέσα σου, ξέρεις ότι δεν υπάρχει επιστροφή. Η έκρηξη θα σε βρει, το ωστικό εσωτερικό κύμα θα σε ταρακουνήσει γερά και από την ψυχή σου θα πιαστείς για να σωθείς. Αν σωθείς. Η αστραπή που δεν φωτίζει τον γκρίζο ουρανό, αλλά το απροσδιόριστο τοπίο του εαυτού, είναι το δίκοπο μαχαίρι που ζει και πεθαίνει με τον άνθρωπο. Το κακό! Η κρυμμένη πλευρά που όμως δεν προχωράμε χωρίς αυτήν. Τι γίνεται όταν επικρατεί; Όταν υπαγορεύει τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις μας; Τι γίνεται όταν το κτήνος ξυπνάει μέσα μας; Εκεί πρέπει να βρεις την ψυχή σου και να εξηγήσεις στον εαυτό σου γιατί ζεις. Κορυφαία και όχι σπάνια στιγμή. Σκεφτείτε μόνο τα πτώματα πάνω στα οποία πάτησε η ανθρωπότητα για να προχωρήσει! Προχώρησε δίχως αμφιβολία. Την ψυχή της όμως την έσωσε; Σε αυτό το κοφτερό, επικίνδυνα ασταθές ερώτημα βασίζεται η νουβέλα «Σιωπηλή σαν το θάνατο» (Εκδόσεις Carnivora) του Αμπδόν Ουμπίδια.

 Ο Ουμπίδια σε καθηλώνει αμέσως. Η φράση-άνοιγμα ακαταμάχητη: «Η νύχτα ράγισε σαν αστραπή. Στη γειτονιά κάποιος πέθαινε». Η αναταραχή μόλις ξεκινά. Ο άνθρωπος ετοιμάζεται να συναντήσει τη μοίρα του. Σε αυτή την ατόφια ποιητική φράση εντοπίζεται ο πυρήνας του έργου. Η νύχτα που ραγίζει, η διάρρηξη που δεν διορθώνεται και η εκδήλωση του αναπότρεπτου, του βίαια αναπότρεπτου. Να και οι συνθήκες, οι εύφλεκτοι παράγοντες. Χαρακτηριστικό απόσπασμα από το επίμετρο του Βίκτωρ Ιβάνοβιτς: «Ο λόγος για την αλήστου μνήμης δεκαετία 1970-1980 στη Λατινική Αμερική, με τους διωγμούς, τα βασανιστήρια και τις εξαφανίσεις στις οποίες προέβησαν οι διαβόητες στρατιωτικές δικτατορίες, αγγίζοντας το μη περαιτέρω στις χώρες του Νότιου Κώνου (Χιλή, Αργεντινή, Ουρουγουάη). Για τη σχετική περίοδο υπάρχουν πάμπολλες, βιωματικές τε και φιλολογικές μαρτυρίες οι οποίες, ως επί το πλείστον, δαιμονοποιούν τη μία πλευρά και αγιοποιούν την άλλη». Ας μεταφερθούμε, λοιπόν, στο Κίτο, την πρωτεύουσα του Ισημερινού.

Η δράση τοποθετείται χρονικά στο 1983. Ένας γιατρός και ο καινούργιος του γείτονας. Ο βασανιστής και ο επιζήσαντας. Ο θύτης και το θύμα. Η συνείδηση τους δοκιμάζεται, συγκρούεται, συναντιέται. Ένας φόνος προκαλεί τη συνάντηση τους. Η εξιχνίαση του δεν αφορά μόνο την αποκάλυψη του δολοφόνου, αλλά και την αποκάλυψη του κτήνους που έχουν μέσα τους οι πρωταγωνιστές. Το πτώμα θα γίνει σημείο μετάβασης και αλλαγής. Μετάβαση στον αθέατο κόσμο και πρόκληση αλλαγής θέσεων. Ο βασανιστής θα γίνει βασανιζόμενος και ο βασανιζόμενος βασανιστής. Η σωτηρία της ψυχής θα δώσει τη λύση και το τελικό χτύπημα.

Η αφήγηση του Ουμπίδια είναι μοναδική. Διαβάζεις και νιώθεις ότι υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από ένα νουάρ. Ο Ουμπίδια μας δίνει ένα ψυχολογικό θρίλερ, μια υπαρξιακή-φιλοσοφική άσκηση. Ο θάνατος και η πρόκληση του, η βία και η δύναμη-αδυναμία του ανθρώπου. Η αντιμετώπιση των τύψεων, ο αγώνας να κρατηθεί αλώβητη η ψυχή, να σωθεί και ο άνθρωπος όρθιος απέναντι στον κακό του εαυτό, απέναντι στο θηρίο. Η Ασπασία Καμπύλη υπογράφει τη μετάφραση και ο εκδόσεις «Carnivora» μας προσφέρουν ένα εξαιρετικό βιβλίο.