«Το βρεγμένο ψάρι», του Φόλκερ Κούτσερ

Αίμα στον μαγικό χάρτη

| 05/10/2021

Ο συγγραφέας που σε ταξιδεύει στον χρόνο και σου προσφέρει τις εικόνες του, αξίζει να τον διαβάσεις. Όταν αφήνεσαι σε μια αστυνομική ιστορία που συνειρμικά σε οδηγεί στο «Γεράκι της Μάλτας», στον «Τρίτο άνθρωπο», στην «Καζαμπλάνκα», τότε ξέρεις ότι έχεις να κάνεις με κάτι γοητευτικό. Στα μυθιστορήματα του είδους δεν έχει σημασία μόνο η πλοκή, αλλά και το ανάγλυφο της αφήγησης. Όταν ο λόγος «χτίζει» μια ολόκληρη πόλη, μια εποχή, τότε ως αναγνώστης θες να μπεις στις σελίδες του βιβλίου, να «αγγίξεις» τους ήρωες και να χαθείς στη μισοφωτισμένη ατμόσφαιρα του. Δέχεσαι τη νέα πραγματικότητα ως δώρο που η απόλαυση του είναι η ανακάλυψη. Και θες να βιώσεις τα πάντα! Από το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο. Θες να περπατήσεις στα μεγάλα πεζοδρόμια, θες να γίνεις θαμώνας στο πιο γνωστό κλαμπ, θες να πιεις το ποτό σου στο λόμπι επιβλητικού ξενοδοχείου, θες να χαθείς στις επικίνδυνες ιστορίες του ήρωα σου. Μάλιστα, όλα γίνονται πιο συναρπαστικά όταν κάτι μένει σκόπιμα ανολοκλήρωτο, όταν αναδεικνύονται οι ατέλειες του μυθιστορηματικού κόσμου. Το ανεξιχνίαστο έχει την ομορφιά του άπιαστου, του κυρίαρχου μυστηρίου, σου αφήνει κάτι ανεπεξέργαστο και σου δίνει την αίσθηση ότι είναι μόνο για σένα. «Το βρεγμένο ψάρι» (Εκδόσεις Διόπτρα) δεν θα σας απογοητεύσει. Μάλιστα, σε αυτό βασίστηκε η τηλεοπτική σειρά «Babylon Berlin».

Ο Φόλκερ Κούτσερ ήθελε να γράψει κάτι εντυπωσιακό, κάτι που να μην μπορείς να αγνοήσεις. Και τα κατάφερε! Η ιστορία διαδραματίζεται το 1929 στο Βερολίνο και η γερμανική πρωτεύουσα αναβιώνει μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος. Το 1929 περνά μπροστά από τα μάτια μας και μαζί μια εποχή που δεν σταμάτησε να δημιουργεί αινίγματα, ανησυχίες, κρίσεις, πτώματα. Ο αστυνόμος Γκέρεον Ρατ έχει το πάθος του ερευνητή που θέλει να εξιχνιάσει το έγκλημα, αλλά έχει και το θάρρος (ή θράσος;) να κάνει λάθη, σχεδόν μοιραία. Ο Κούτσερ φτιάχνει μια ιστορία που εξηγεί πολλά και αφήνει ανεξήγητα μερικά άλλα. Η έρευνα του για το Βερολίνο εκείνης της περιόδου είναι εκπληκτική. Σαν ένας μαγικός χάρτης που δίνει στον αναγνώστη αμέσως την εικόνα της ιστορικής στιγμής. Οι μεγάλοι δρόμοι, τα δρομάκια, τα μεγάλα κτίσματα, τα διαχρονικά, έρχονται τόσο κοντά που σίγουρα νιώθεις την ατμόσφαιρα και καταλαβαίνεις τη σύνθεση του χώρου. Την ίδια στιγμή σε αυτή την ιδιαίτερη ξενάγηση εκτυλίσσεται μια αστυνομική υπόθεση γεμάτη ανατροπές και εκτροπές.

Η φράση «βρεγμένο ψάρι», στη βερολινέζικη αστυνομική αργκό, σημαίνει ανεξιχνίαστη υπόθεση. Ο αστυνόμος Γκέρεον Ρατ μόλις έχει έρθει στο Βερολίνο. Ένας νεκρός που δεν μπορεί να ταυτοποιηθεί και φέρει ίχνη απάνθρωπων βασανιστηρίων παραμένει αίνιγμα για το Εγκληματολογικό της Αστυνομίας. Πετάνε το «βρεγμένο ψάρι» στον Ρατ και αυτός αυτοσχεδιάζει σαν χορευτής που παραπατά. Ανορθόδοξος, φιλόδοξος και έντιμος, αυτός είναι ο Γκέρεον Ρατ. Ο Κούτσερ αφήνει τα γεγονότα να παρασύρουν τον πρωταγωνιστή του, αφήνει την πόλη να τον παρασύρει, αφήνει το σκοτάδι της ιστορία να τον «καταπιεί». Η προσωπική επιβίωση, η εκμετάλλευση, η διαφθορά και μια αρρωστημένη φιλοδοξία διατρέχουν τις σελίδες. Ο ναζισμός ανεβαίνει, ο κομμουνισμός προσπαθεί να τα βάλει με το τέρας και στη μέση ο αστυνόμος Ρατ, σωματικά, πνευματικά, κοινωνικά. Ο Κούτσερ με δύο σημεία αναφοράς -τη χρονιά και την πόλη- δημιουργεί σχεδόν εκ του μηδενός μια τόσο ζωντανή πολιτεία, αποκωδικοποιεί λογοτεχνικά την ιστορία και προσφέρει μια άκρως ψυχαγωγική εμπειρία. Η μετάφραση του Τάσου Ψηλογιαννόπουλου διαθέτει το εκτόπισμα του συγγραφέα και αξίζουν συγχαρητήρια.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις