«Το πέρασμα του μακελάρη», του Τζον Ουίλιαμς

Αγριες εικόνες

| 28/05/2021

Αφήστε τα καυτά εξάσφαιρα, τους «ασυγχώρητους» του Κλιντ Ιστγουντ και τους καλούς, κακούς και άσχημους. Κρατήστε τη μουσική του Μορικόνε και αφαιρέστε το «τρεις» από τις «ταφές του Μελκιάδες Εστράδα». Μη φοβηθείτε το σύννεφο σκόνης του Σέρτιο Λεόνε και περάστε το με θάρρος. Και στο ξέφωτο το φως θα είναι λευκό σαν τον πάγο και το νερό θα γεμίζει κάθε ρωγμή. Ο προηγούμενος αιώνας, ο μύθος των γουέστερν, η Αγρια Δύση, όλα συναντούν το απροσδιόριστο μέλλον του Αντρέι Ταρκόφσκι, τον «Στάλκερ». Οι κινηματογραφικοί όροι και τα γεμάτα εικόνα μονοπάτια ενώνονται με αυτά της λογοτεχνίας, με «Το πέρασμα του μακελάρη» (Εκδόσεις Gutenberg) του Τζον Ουίλιαμς. Δυο εποχές, η εξής μία: αυτή της αναζήτησης. Αν βρίσκεις τα «μάτια» του έρημου τοπίου και του άγνωστου εαυτού, τότε καταφέρνεις αυτή την σπάνια ένωση: το απροσδιόριστο μέλλον και το πεισματάρικο παρελθόν στη λεωφόρο της αέναης αναζήτησης. Η αναζήτηση βρίσκεται στη φύση του ανθρώπου, είναι η φύση του ανθρώπου και ο εαυτός ο μοναδικό προορισμός. Τέτοιες φιλόδοξες προσπάθειες με έναν τρόπο επιτυγχάνονται, με αυτόν της δημιουργίας της εικόνας. Ο Ουίλιαμς κατάφερε να ενώσει τις εικόνες, τις δικές του κι αυτές που τον περίμεναν. Ας διασχίσουμε αυτό το πέρασμα και όπου μας βγάλει.

Η ιστορία του μυθιστορήματος διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα στην Αμερική, σε μια φανταστική πόλη-ορμητήριο κυνηγών, το πέρασμα του μακελάρη, και στα άγρια βουνά της περιοχής, όπου κάθε μέρα χιλιάδες βουβάλια σφάζονται για το δέρμα τους. Ο κεντρικός ήρωας, ο Γουίλ Αντριους, εγκαταλείπει τις σπουδές του στο Χάρβαρντ, επηρεασμένος από τις διδαχές του Εμερσον και του Θορό για τη φύση και τον άνθρωπο. Πηγαίνει στην Αγρια Δύση και γίνεται κυνηγός βουβαλιών… Δεν υπάρχει τέλος, δεν υπάρχει αρχή και στην απλή, μα μεγάλη ιστορία του Ουίλιαμς φτάνουμε ως την «καρδιά του σκότους» του Κόνραντ. Και από κει στο «Αποκάλυψη τώρα» του Κόπολα. Πάλι οι εικόνες των τεχνών, πάλι ο ένας και μοναδικός λόγος. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας Γουίλ Αντριους φτάνει στο πέρασμα και μαζί με τον κυνηγό Μίλερ, τον φίλο του Τσάρλι Χοτζ και τον εκδορέα Σνάιντερ ταξιδεύουν στα βουνά για κυνήγι βουβαλιών. Το ταξίδι έχει προορισμό και στη σιωπή του τοπίου κρύβεται το σκότος που τρυπώνει στο μυαλό και στα μάτια. Ο Ουίλιαμς όμως θα κάνει αυτό ταξίδι καβαφικό, διότι αυτό μετράει και αυτό είναι που βαραίνει καθοριστικά τους ταξιδιώτες. Στην επιστροφή, που θα ναι επώδυνη, με απώλειες, δεν υπάρχει καμία Ιθάκη, μόνο η ανάμνηση και η αναζήτηση αυτής.

Ναι, το μυθιστόρημα έχει τα χαρακτηριστικά του γουέστερν. Πόλη στο πουθενά της Αμερικής, άντρες ζόρικοι, λιγομίλητοι, σαλούν, άλογα, καραμπίνες, η αναμονή για το πέρασμα του σιδηρόδρομου, τα βουβάλια… Ολο αυτό όμως είναι το σκηνικό, η αφορμή, για να πει ο Ουίλιαμς τη μεγάλη ιστορία, αυτήν της ύπαρξης, της ανυπαρξίας, της καταστροφής και της εξύψωσης του εαυτού, της βίας που αλλάζει τα πάντα. Οι ήρωες θα αλλάξουν απότομα, θα αλλάξουν για πάντα. Η βία του άγριου τοπίου, των καιρικών συνθηκών, της αγοράς που δίνει αξία στα βουβαλοτόμαρα, των καταδικασμένων παθών και των μάταιων ελπίδων.  Ο Ουίλιαμς συνθέτει σπάνιας ομορφιάς και δύναμης ψυχογραφήματα, ενώ απεικονίζει εντυπωσιακά την αδυσώπητη φύση. Μοναδικό αντίστοιχο του ταρκοφσκικού «Στάλκερ» με μια πιο γήινη, τραχιά ματιά. Η Αθηνά Δημητριάδου υπογράφει τη μετάφραση και καταφέρνει να βρει το ύφος και τις κατάλληλες ελληνικές λέξεις για να περάσει και σε μας «Το πέρασμα του μακελάρη».

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις