Το «LO SVITATO» του Κάρλο Λιτσάνι σε πρώτη προβολή στην Ελλάδα

Ενας πρώιμος Ντάριο Φο... σε μεγάλα κέφια, από 20 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους

| 19/10/2016

Από αύριο, Πέμπτη 20 Οκτωβρίου, θα προβάλλεται στους κινηματογράφους ένα άγνωστο διαμάντι του διάσημου νεορεαλιστή σκηνοθέτη του ιταλικού κινηματογράφου, Κάρλο Λιτσάνι, το «LO SVITATO», βασισμένο σε σενάριο του Ντάριο Φο, σε διανομή «New Star». Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο ίδιος ο Ντάριο Φο και η σύζυγος του Φράνκα Ράμε, στην πρώτη κινηματογραφική ταινία που εμφανίζονται μαζί. Η ταινία γυρίστηκε το 1955 και μέχρι σήμερα δεν έχει προβληθεί ποτέ στην Ελλάδα.

Πρόκειται για μια εκκεντρική κωμωδία που κάνει καυστική κριτική της κοινωνίας, μια κωμική κατάσταση βγαλμένη από την Commedia dell’arte, με αρκετή υπερβολή και ασυνήθιστα γεγονότα. Η διήγηση έχει ένα χαρακτήρα συνέχειας, ενσωματώνοντας με η χωρίς σχέση επεισόδια αταίριαστα μεταξύ τους, από έναν διαγωνισμό σκυλιών μέχρι ένα πρωτάθλημα μίνι ποδοσφαίρου. Θέληση για σύνθεση ενός “λαϊκού τύπου” που θα μπορούσε εάν υπήρχε η ανταπόκριση από το κοινό να γίνει μια μίξη Τσάρλι Τσάπλιν και Μπάστερ Κίτον, με την ευαισθησία του Ντάριο Φο.

pontemilizie-losvitato-1956-b

Η ταινία τείνει προς το κινηματογραφικό είδος του μπουρλέσκ, με τον Φο, τον μελλοντικό δραματουργό και θεατρικό  σκηνοθέτη, σε μια από τις σπάνιες εμφανίσεις του στην μεγάλη οθόνη, στον ρόλο ενός εκκεντρικού κακομοίρη κατεργαράκου, αγαθού  και ονειροπόλου, με απίθανες  χαρισματικές αθλητικές επιδόσεις αλλά ταυτόχρονα με μια απελπιστική αδεξιότητα.

Με την ψηλόλιγνη εμφάνιση του υποδύεται τον Αχιλλέα στην ταινία. Ένας μεταφορέας – “ρεπόρτερ” σε μια εφημερίδα, ένας άνθρωπος για όλες τις δουλειές, ένας αφελής τολμηρός κατεργάρης με αρκετά κότσια και φαντασία. Θυμίζει Ζακ Ταττί βουτηγμένο στον ιταλικό νεορεαλισμό.

Ο Αχιλλέας που  ονειρεύεται να γίνει δημοσιογράφος, αποφασίζει να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα όταν ο φίλος του ο Τζίτζι, ένας επιχειρηματίας, επικαλείται την ευστροφία του για να τον κατευθύνει ώστε   να προετοιμάσουν από κοινού μια μεγάλη κλοπή, την οποία πρώτος αυτός θα ανακοινώσει σαν είδηση στην εφημερίδα. Ο στόχος είναι να απαγάγουν καθαρόαιμα σκυλιά και να τα αντικαταστήσουν με ημίαιμα. Τελικά τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή. Τα σκυλιά δεν είναι εκεί και ως εκ τούτου καταρρέει το σχέδιο. Ωστόσο, ο Τζίτζι εκμεταλλεύεται όλη την κατάσταση και φεύγει με την Ελένη, την παλιά αγάπη του Αχιλλέα. Ο αφελής Αχιλλέας επιστρέφει στη συνηθισμένη και άθλια πραγματικότητά του. Θα βρει παρηγοριά στην αγκαλιά της Νταϊάνα, που τον αγαπά για κάποιο χρονικό διάστημα.

001386-012m

Μια ταινία ντοκουμέντο μιας περιόδου αναζήτησης,  ενδιάμεσα στα δυο κινήματα του μοντερνισμού, του μεταπολεμικού νέο- ρεαλισμού και της πρωτοπορίας της δεκαετίας του ’60. Προπομπός  του είδους της μεγάλης ιταλικής κωμωδίας

Δέκα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου η Ιταλία αλλάζει. Πολλοί μεταναστεύουν από την ύπαιθρο και από το νότο για να πάνε να εργαστούν στα εργοστάσια και η πόλη μεταμορφώνεται με πολλές και τεράστιες πολυκατοικίες υπό κατασκευή. Αλλά αλλάζουν, όχι μόνο τα κτίρια, αλλά και τα πρότυπα της ζωής. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να κάνουν ότι μπορούν, εφευρίσκουν εργασία, αλλά κάνουν και μικρές απάτες.

Είναι μια πικρή γεύση από τον ψεύτικο αμερικάνικο ρυθμό ζωής, λίγο κωμική και λίγο ειρωνική σαν μια ταινία δράσης. Για να το πετύχει αυτό ο Κάρλο Λιτσάνι χρησιμοποιεί ένα πολύ νεαρό τότε  τον «εκκεντρικό» Ντάριο Φο.

Η ταινία δεν είναι από τις χαρακτηριστικότερες της καριέρας του, ο Λιτσάνι έγινε γνωστός αρχικά σαν βοηθός σκηνοθέτη του Ντε Σάντις, στην ταινία  «Πικρό ρύζι» το 1947 και του Ροσελίνι   στην ταινία «Γερμανία έτος μηδέν»το 1948.

Ο Λιτσάνι είναι από τους σημαντικότερους  σκηνοθέτες του ιταλικού σινεμά εκείνης της περιόδου, η επιρροή του όμως στον χώρο του κινηματογράφου  ξεπερνάει τα όρια τις φιλμογραφίας του, χάρη στα βιβλία του για τον κινηματογράφο  και την ιταλική ιστορία αλλά και χάρη στη διδασκαλία του και την λήψη αρμοδιοτήτων στα πλαίσια των φεστιβάλ  και των θεσμών με κύρος όπως την Εθνική σχολή κινηματογράφου της Ιταλίας. Υπήρξε κριτικός, συγγραφέας, σεναριογράφος, ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός.

001386-008m

Στρατευμένος σκηνοθέτης, ο Λιτσάνι από το “Η αυγή των ηρώων” του 1951 μέχρι τις “Τελευταίες μέρες του Μουσολίνι” το 1973. Το πρώτο του πολεμικό δράμα, «Η αυγή των ηρώων», πολεμήθηκε άγρια από την καθολική κυβέρνηση διότι αναφέρονταν στους αριστερούς αντάρτες της Γένοβας.

Είναι ο δημιουργός ενός πολυμορφικού έργου (ντοκιμαντέρ, τηλεταινίες), που δανείστηκε πολλές φορές  τα μονοπάτια του κινηματογράφου των ειδών, κωμωδία, γουέστερν ,αστυνομικό μέχρι και ερωτικό.

Θήτευσε και στο πολιτικοποιημένο ντοκιμαντέρ. Συνέχισε να εξερευνά το είδος με σειρά σπουδαίων ιστορικών δραμάτων «Η ιστορία των φτωχών εραστών», «Ο επαναστάτης», «Το χρυσάφι της Ρώμης”, “Η δίκη της Βερόνας”. Έκανε κωμωδίες, κατασκοπικές και ερωτικές περιπέτειες εποχής μέχρι το βραυευμένο αστυνομικό ανθρωποκυνηγητό “Ληστές στο Μιλάνο”1968.
Τη δεκαετία του ’70 πέρασε στα θρίλερ, με έμφαση και πάλι στα πολιτικά. Την επόμενη δεκαετία πρόσθεσε  και ταινίες μυστηρίου όπως ο “Φόνος δίχως ίχνη” και κωμικές πινελιές “Μάμα Έμπε”.

carlo-lizzani01

Επόμενος σταθμός το “Σελουλόιντ'” 1996 που πραγματεύεται τη δυσκολία του Ρομπέρτο Ροσελίνι να γυρίσει την αριστουργηματική “Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη” 1946. Έκτοτε αφιερώνεται σε ντοκιμαντέρ  (Ζαβατίνι, Βισκόντι, ΡοσελίνιΝτε Σάντις, “Νεορεαλισμός: δεν είμαστε μόνο κλέφτες ποδηλάτων”) κι ένα ιστορικό δράμα που αναφέρεται στους εβραίους ‘Οτέλ Μέινα” 2007 όπως και το παλιότερο «Χρυσάφι της Ρώμης». To 2008 αποκαταστάθηκε και επανεκδόθηκε το ντοκιμαντέρ του για την αντίσταση “Μετζοτζιόρνο” 1949.

Το 2013 εκδόθηκε το βιβλίο του, “Ιταλία Έτος Μηδέν”.

Το «Lo svitato» είναι η πρώτη συνάντηση της καριέρας  του με το  ψυχαγωγικό σινεμά, ένας  αναπροσανατολισμός  που οφείλεται στις πολιτικές πιέσεις  που του ασκούνταν (διωγμοί που θυμίζουν Μακάρθυ).

000034-001m