Χουάν Μαρσέ: «Σεργιάνι στο Γκινάρντο»

Ο Χουάν Μαρσέ αποδεικνύει ότι αρκεί η γοητεία του λόγου για να γράψεις κάτι πανέμορφο. Βέβαια, ο συγγραφέας πρέπει να ψάξει στα πιο κρυφά δώματα του μυαλού του για να τη συναντήσει. Πρέπει να μοχθήσει πνευματικά και να απελευθερώσει τον εαυτό του από νόρμες και λογοτεχνικούς περιορισμούς. Οφείλει, επιβάλλεται, να είναι πειθαρχημένος και να ξέρει επακριβώς πού θέλει να φτάσει χωρίς να διστάζει. Οταν αφήσει τα λογοτεχνικά τεχνάσματα και συγκεντρωθεί στη μοναχική του πορεία, τότε έχει τύχη να βρει την ελεγεία και να της δώσει τη μορφή και το περιεχόμενο που επιθυμεί.

Ο Ισπανός συγγραφέας, κάτοχος του βραβείου «Θερβάντες» (2008), ανήκει σε αυτή τη σπάνια καλλιτεχνική ομάδα. Το «Σεργιάνι στο Γκινάρντο» είναι πραγματικό κομψοτέχνημα. Δομημένο αποφασιστικά, με την αφήγηση σε ευθεία γραμμή, σπινθηροβόλα και αμείλικτα εικονοπλαστική. Η μορφή που της δίνει ο Ισπανός, είναι αυτής του μαύρου αγγέλου που σε παίρνει από το χέρι και αθόρυβα, αλλά αποφασιστικά, σε ταξιδεύει σε τοπία αποκαλυπτικά, δυστοπικά.

Χρονολογικά μεταφερόμαστε στον Μάιο του 1945. Η ναζιστική Γερμανία συνθηκολογεί. Μεσήλικας αστυνόμος, του οποίου η μνήμη είναι σπαρμένη με πτώματα, αποφασίζει να κάνει την κατά πάσα πιθανότητα τελευταία του περιπολία στη Βαρκελώνη. Πρέπει να συνοδεύει ορφανή έφηβη στο νεκροτομείο για να αναγνωρίσει τον κακοποιό που τη βίασε δύο χρόνια πριν.

Ο Μαρσέ εκμεταλλεύεται το μεταίχμιο της ιστορικής στιγμής, αφού ο κόσμος ετοιμάζεται να εξέλθει από την κόλαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το νέο τοπίο όμως δεν θα δημιουργηθεί άμεσα και με μαγικό τρόπο. Η σκιά δεν μπορεί να φύγει όταν το φως είναι ακάθαρτο. Τα σημάδια της είναι εκεί και στοιχειώνουν τις ματιές, τις σκέψεις, την καρδιά. Ο αστυνόμος, αποκαμωμένος, στα όρια της παραίτησης, θα βαδίσει με τη Ροσίτα στους δρόμους μιας πόλης το σώμα της οποίας πυορροεί. Τα τραύματα δεν κλείνουν και δημιουργούν νέα. Εξαπάτηση, πορνεία, ο μόνος τρόπος επιβίωσης στο δαντικό σκηνικό.

Διαβάζοντας το «Σεργιάνι στο Γκινάρντο» ασυναίσθητα σου έρχονται οι «Λος Ολβιδάδος» του Μπουνιουέλ. Βέβαια, ο Μαρσέ δεν γράφει «κινηματογραφικά», αλλά δημιουργεί, εν προκειμένω, κινηματογραφικά. Ο λυρισμός διάχυτος και η εναλλαγή φανταστικού-πραγματικού σεμνή αλλά ξεκάθαρη. Η πορεία των δύο προσώπων ακολουθεί το περιβάλλον και αυτό τα πρόσωπα. Μαζί προσπαθούν να αντισταθούν στη φρίκη που τους πληγώνει και τους θρέφει την ίδια στιγμή. Η σωτηρία βρίσκεται στην ανεξαρτησία και την ανωνυμία.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην Μαρία Παλαιολόγου, μια και η μετάφραση πρέπει να ήταν από τις πιο δύσκολες. Απαιτητικό λεξιλόγιο, πολλές φράσεις και καταστάσεις απόλυτα ισπανικές και ιστορικά γεγονότα όχι και τόσο γνωστά.

Info: «Σεργιάνι στο Γκινάρντο», Μετ: Μαρία Παλαιολόγου, Εκδ. Πατάκη