Στήλη: Auditorium

Όπου η Τζαζ συμπλέει με την Σύγχρονη Μουσική Αισθητική

| 03/02/2021

Δεν είναι καθόλου καινούρια τούτη η στήλη. Έκανε την πορεία της για αρκετό καιρό, στο παρελθόν («Δίφωνο», «Jazz & Τζαζ») πέρασε στην διαθεσιμότητα και έρχεται και πάλι στο προσκήνιο του φιλόξενου «Περιοδικού». Κυρίως νέες μουσικές θα παρουσιάζει αλλά δεν θα παραλείπει να μεταφέρει δημιουργικές προτάσεις από το κυρίως ρεύμα της δισκογραφίας. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συνοπτική αλλά ουσιαστική παρουσίαση των καλλιτεχνικών προϊόντων.

 

Η δεύτερη συνεργασία για την ECM του Αμερικάνικου Trio Tapestry, ήγουν, του σαξοφωνίστα Joe Lovano, της πιανίστριας  Marilyn Crispell και του ντράμερ Carmen Castaldi,με τίτλο «Garden of Expression», ηχογραφήθηκε στο εξαιρετικής πιστότητας Auditorio Stelio Molo RSI στο Λουγκάνο με παραγωγό, βεβαίως, τον Manfred Eicher. Και είναι πολύ ευχάριστη έκπληξη πως ο μπόπερ, θα λέγαμε, Lovano λειτουργεί πάνω σε τέτοιες λεπτές, ανοιχτές μελωδικές γραμμές, με free ρυθμό με εναρμονισμένες αποκρίσεις εκ μέρους των υπόλοιπων μουσικών. Διότι, τόσο το πιάνο με τους διαρκείς αυτοσχεδιασμούς σε δημιουργική αντίθεση με το πνευστό όσο και τα κρουστά που γεμίζουν τα όποια κενά στην συνομιλία των άλλων δυο οργάνων ορίζουν, μάλλον, τον χώρο όπου η τζαζ συναντά την σύγχρονη μουσική αισθητική.         

 

Το έκτο άλμπουμ του Ισραηλινού πιανίστα  Shai Maestro, το Human, περιλαμβάνει τον συμπατριώτη του ντράμερ Ofri Nehemya, τον Περουβιανό κόντραμπασιστα Jorge Roeder και τον Αμερικάνο τρομπετίστα  Philip Dizack. Με αυτά τα δεδομένα και έχοντας υπ’ όψη την μουσική του πορεία, ο συνθέτης συνεχίζει τα λυρικά μονοπάτια που θέσπισε τα τελευταία χρόνια τα οποία βέβαια, συνδυάζει με αμείωτο αυτοσχεδιασμό πάνω σε συναισθηματικές μελωδίες. Μετά- μποπ αίσθηση με το πιάνο και την τρομπέτα να ανταγωνίζονται συντροφικά, τον δε ρυθμικό τομέα να κυριαρχείται, ενίοτε, από τις λελογισμένες εξάρσεις των κρουστών. Αυθεντική τζαζ δωματίου!

 

Το «Lost Prayers» αποτελεί την πρώτη ηχογράφηση του σπουδαίου Εσθονού συνθέτη ErkkiSven Tüür αποκλειστικά αφιερωμένη στη μουσική δωματίου. Όχι τόσο γνωστός όσο συμπατριώτης του Arvo Pärt, περισσότερο κοσμικός από τον τελευταίο, ακολουθεί εσχάτως ανοδική πορεία δημιουργίας. Συνθέσεις για βιολί, τσέλο και πιάνο, για κουαρτέτο εγχόρδων αλλά και ντούο για βιολί και τσέλο –το όλο  κόνσεπτ αποκαλύπτει μια μουσική που λειτουργεί δυναμικά μακριά από τους όποιους ακαδημαϊσμούς, με λιτότητα, ενάργεια και νεύρο. Τα τέσσερα κομμάτια του δίσκου αποκαλύπτονται σιγά –σιγά καθώς εμπεριέχουν στοιχεία από την κλασική παράδοση δοσμένα με σύγχρονο τρόπο.

 

Τέταρτο άλμπουμ για την ECM της Αλβανό – Ελβετίδας ερμηνεύτριας Elina Duni, το “Lost Ships”και σε αντίθεση με το εντελώς σόλο προηγούμενό της εδώ με κουαρτέτο. Ξεχωρίζει ο Βρετανός κιθαρίστας Rob Luft -δουλειά του οποίου έχουμε παρουσιάσει στο παρελθόν – μαζί με τον Ελβετό Matthieu Michel στο φλούγκελχορν και τον συμπατριώτη του πρώτου, στα κρουστά και στο πιάνο, Fred Thomas. Πέρα από τις πρωτότυπες συνθέσεις των Duni και Luft, υπάρχουν στάνταρ των Frank Sinatra, Charles Aznavour, παραδοσιακά από Ιταλία και Αλβανία αλλά και από τις ΗΠΑ.  Τζαζ μπαλάντες, Γαλλικό chanson, Αμερικάνικη φολκ σε μια αισθητική ενότητα χάρις στο σθένος και της αυτοσχεδιαστικές ικανότητες του γκρουπ. Χαρακτηριστική  η απόδοση του εμβληματικού “Hier Encore” του Aznavour. Κύριο θέμα και σε αυτή την δουλειά της ED, η μετανάστευση.

 

Φόρος τιμής στα 8Οστα γενέθλια του Αρμένιου συνθέτη Tigran Mansurian αποτελεί το «Con Anima» παραγωγοί του οποίου είναι ο βιολονίστας Movses Pogossian και ο βιολίστας  Kim Kashkashian, γνωστός και απ’ τις δουλειές του στην ECM. Μαζί με αφοσιωμένους στον Mansurian, καλλιτέχνες εγχόρδων και πιάνου, ερμηνεύουν έξι αρκετά σύγχρονα κομμάτια μουσικής δωματίου όπου η παράδοση είναι παρούσα όπως και ο συνθέτης μοναχός Komitas, η εκκλησιαστική μουσική, οι Αρμένικες λαϊκές μελωδίες και χοροί. Ήχοι βαθιά συναισθηματικοί, δομημένοι, έξοχα συνδυάζουν το λόγιο στοιχείο με το μοντέρνο.

 

Το Budapest Concert είναι το δεύτερο ολοκληρωμένο λάιβ του Keith Jarrett ύστερα από εκείνο του «Munich 2016». Το διπλό αυτό άλμπουμ ηχογραφήθηκε στο Béla Bartók National Concert Hall της Ουγγρικής πρωτεύουσας δηλώνοντας ούτως την επιστροφή του μεγάλου πιανίστα και συνθέτη στις οικογενειακές του ρίζες. Και όπως μας έχει συνηθίσει στα κονσέρτα του εδώ και μερικά χρόνια ο Jarrett -μάστορας του δημιουργικού αυτοσχεδιασμού – προσφέρει μουσική ύφους σουίτας σε ανεξάρτητα μέρη· αυθόρμητης έμπνευσης και επινοητικότητας. Ακόμη και στα ανκόρ με τα στάνταρ “It’s A Lonesome Old Town” and “Answer Me”, ο καλλιτέχνης μεταφέρει το ατόφιο το αναστοχαστικό του παίξιμο.

 

Ύστερα από δυο εξαιρετικές δισκογραφικές παρουσίες με το κουαρτέτο του  σαξοφωνίστα και συμπατριώτη του Maciej Obara, ο Πολωνός  πιανίστας Dominik Wania ηχογράφησε για την ECM το σόλο άλμπουμ που φέρει τίτλο, «Lonely Shadows». Με δικές του συνθέσεις ο Wania παίζει με τις νότες και τις συγχορδίες καθώς συνδυάζει απολαυστικά την κλασική του παιδεία και τον ενστικτώδη αυτοσχεδιασμό. Με αυτά τα δεδομένα ακολουθεί έναν ενδιάμεσο δρόμο -πνεύμα ζωηρό, εκμεταλλεύεται στο έπακρο τον άκρως ευαίσθητο χώρο του Auditorio Stelio Molo RSI στο Λουγκάνο που δημιουργεί ηχοχρώματα λεπτεπίλεπτα και «ασαφή».      

 

Η ομολογουμένως σπουδαία νέα δουλειά του Νορβηγού κιθαρίστα Terje Rypdal μας ικανοποιεί καθώς το 35λεπτο «Conspiracy» επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την μουσική του δεινότητα. Στα 74 του πλέον ο μουσικός επανέρχεται στο ύφος των παλιών καταξιωμένων έργων του ενώ εξερευνά τις ηχητικές της ηλεκτρικής κιθάρας με την ενέργεια του ροκ και τον τολμηρό αυτοσχεδιασμό. Στα πλήκτρα ο συντοπίτης του Ståle Storløkken ενώ πλαισιώνονται από ηλεκτρικό μπάσο και ντραμς. Το επικό στιλ και η ψυχεδελική ατμόσφαιρα διαφοροποιούνται σαφώς από τα διάφορα γνωστά σύνολα του είδος καθώς εδώ έχουμε αφοσιωμένους  πειραματιστές που επεκτείνουν συνεχώς τα όρια της μουσικής τους δημιουργίας.      

 

Στο καινούριο του άλμπουμ ο κιθαρίστας και ερμηνευτής Lionel Loueke απ’ το Μπενίν διασκευάζει μουσικές του μέντορά του Herbie Hancock. Ούτως, στο «HH» ακούγονται γνωστές συνθέσεις του τελευταίου – Cantaloupe Island, Watermelon Man κ.α. –αλλά και δυο προσωπικές,  με αναφορές στον Αμερικάνο τζαζίστα. Βεβαίως, η απόδοση των κομματιών διαφέρει δραματικά από τα πρωτότυπα και πως άλλωστε, καθότι ο Loueke συνηθίζει να τραγουδά αλλά και να κάνει σκατ.Ο ρυθμός φιλτράρεται μέσα από την χαρακτηριστική Αφρικάνικη παράδοση ενώ προσφέρει μια γιορταστική αίσθηση.

 

«High Heart» ονομάζεται το πέμπτο κατά σειρά άλμπουμ του Αμερικάνου σαξοφωνίστα και συνθέτη Ben Wendel. Ο ίδιος παίζει παράλληλα με το πνευστό, πιάνο και Wurlitzer, ο γνωστός μας Shai Maestro, Fender Rhodes, συν πιάνο ενώ υπάρχουν ακόμη αρκετά φωνητικά και εφέ μαζί με τον ρυθμικό τομέα. Γίνεται αναφορά στην στην πολυπλοκότητά της ηλεκτρονικής εποχής· ενδιαφέρον πολύ το εξώφυλλο: μια καρδιά σε ένα φόντο φτιαγμένα από τυποποιημένες φράσεις που συναντούμε στο διαδίκτυο. Θα λέγαμε πως ο Wendel ηχογράφησε με την σκέψη στο σύγχρονο φιούζιον μετά τραγουδίσματος.

 

Για τον Αμερικάνο σαξοφωνίστα και πολυοργανίστα Chris Potter το lockdown υπήρξε μια καλή αφορμή για καλλιτεχνική δημιουργία. Ούτως, σε συνθήκες εγκλεισμού ηχογράφησε το καινούριο του άλμπουμ, There Is A Tide παίζοντας όλα τα όργανα! Είναι γνωστές οι ικανότητες και η εμπειρία για έναν μουσικό που από τις αρχές του ’90 βρίσκεται συνεχώς στον δρόμο, όπως λένε. Η πρόκληση του να τα κάνεις όλα μόνος σου αντιμετωπίστηκε με επιτυχία: πιάνο, πλήκτρα, μπάσο, κρουστά, ακουστικές και ηλεκτρικές κιθάρες, κλαρινέτα, φλάουτα –σάμπλς και φυσικά σαξόφωνα ηχούν ως να εκτελούνται από μια μεγάλη μπάντα. Χτίζει τις συνθέσεις του πάνω στο μπάσο και γι’ αυτό το φανκ ακούγεται σχεδόν παντού. Βέβαια, τα πνευστά έχουν τον πρώτο λόγο όπως και οι αναφορές στο #Black Lives Matter# πάνω σε αφρικάνικους ρυθμούς.

 

«Atlântico» λέγεται το δεύτερο άλμπουμ του πολυεθνικού τζαζ τρίο των Julian Argüelles (τενόρο και σοπράνο σαξόφωνο), Mário Laginha (πιάνο) και Helge Andreas Norbakken (κρουστά και ντραμς). Με αναφορές στην Ευρωπαϊκή τζαζ παράδοση συνδυάζουν φολκ μελωδικές γραμμές και  ρυθμούς της Μαύρης Ηπείρου με την αίσθηση της μουσικής δωματίου κατά τα πρότυπα της ECM. Οι έμμεσες αναφορές στον  Kenny Wheeler, την Carla Bley, τον John Taylor ή στον Jon Hassell είναι δημιουργικά ενσωματωμένες στην κουλ ατμόσφαιρα που καλλιεργείται με συνέπεια το τρίο.

 

Από τους σημαντικούς μουσικούς της Βρετανίας ο -γνωστός και στην στήλη -σαξοφωνίστας Tim Garland ερμηνεύει ξανά το κλασικό άλμπουμ του Stan Getz, «Focus» που κυκλοφόρησε το 1961. Το ReFocus δεν αποτελεί προϊόν νοσταλγίας αλλά μια προσπάθεια να γίνουν γνωστές οι καινοτομίες που επέβαλε έκτοτε στον χώρο της τζαζ ο Getz. Με το κουαρτέτο του –στα κρουστά ο Asaf Sirkis –μαζί με πλήθος εγχόρδων παίρνει θέματα από τον ιστορικό δίσκο, σπαράγματα από τους αυτοσχεδιασμούς του δάσκαλου και είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που αναδείχνει ο Garland: πως οι μουσικές γραμμές του εμφανώς απομακρύνονταν από το έως τότε τυπικό κουλ –μποπ ύφος.

 

Ο δεύτερος δίσκος για την ACT της Δανέζας βοκαλίστριας Janne Mark έχει ως παραγωγό τον σπουδαίο τρομπετίστα Arve Henriksen. Στο Kontinentο Νορβηγός εκτός από το πνευστό, παίζει επίσης, ηλεκτρονικά και απαγγέλει –μεταξύ δε άλλων μουσικών συμμετέχει ο Nils Økland hardanger βιολί και στην βιόλα ντα αμόρε. Η μουσική εμπνέεται από θρησκευτικούς ύμνους και σπιρίτσουαλς στο πνεύμα της βόρειας φολκ παράδοσης. Οι μελωδίες ακούγονται σαν μπαλάντες αρχέγονης αίσθησης ενώ η ατμόσφαιρα απογειώνεται με το ιδιαίτερο παίξιμο του Henriksen στην τρομπέτα. Η Mark ανανεώνει την ψαλμική παράδοση με νεωτερικά μουσικά στοιχεία έτσι ώστε να ακούγεται εντελώς σύγχρονη και συνάμα απολαυστική.

 

Μάλλον πρώτος προσωπικός δίσκος για την Γάλλο- Αλγερινή τραγουδίστρια και τσελίστρια Nesrine Belmokh την οποία παρουσιάσαμε πρόσφατα με την δουλειά του τρίο NES. Στο ντεμπούτο της, Nesrine, ερμηνεύει στα Αραβικά, Γαλλικά και Αγγλικά με εξαιρετική άνεση καθώς γράφει η ίδια τα κομμάτια πλην ενός που προκαλεί έκπληξη καθώς πρόκειται για το “Vitamin C” του θρυλικού krautrock συγκροτήματος των Can. Το σχήμα της συμπληρώνεται από μπάσο, κρουστά, κιθάρα και moog και λειτουργεί με τζαζ αίσθηση  παραδομένη στους δυναμικό beat της Βόρειας Αφρικής και της Μεσογείου.

 

Tο Pocket Rhapsody ΙΙ” του Γερμανού πιανίστα Frank Woeste αποτελεί το σίκουελ του ομώνυμου δίσκου του που κυκλοφόρησε πριν πέντε χρόνια. Σε αυτόν, ο μουσικός χρόνια μέλος της Γαλλικής τζαζ σκηνής μιας και ζει πάνω από δυο δεκαετίες στην Πόλη του Φωτός, δημιουργεί με το κουϊντέτο του – Γάλλοι στο τρομπόνι, το μπάσο και τα ντραμς, συν έναν Ολλανδό στην τρομπέτα –μείγμα φανκ ρυθμών ακόμη και ντίσκο, με συνεχή αυτοσχεδιασμό των πνευστών, του πιάνου και του Fender Rhodes όπου συχνά πυκνά συνοδεύεται από φωνές παιδικής χορωδίας!

 

Το τρίο Shalosh με βάση το Τελ Αβίβ κυκλοφορεί την δεύτερη δουλειά του για την ACT υπό τον τίτλο,“Broken Balance”, με τον Gadi Stern στο πιάνο και στα συνθεζάιζερς, τον David Michaeli στο ακουστικό μπάσο και τον Matan Assayag στα κρουστά. Η γκάμα της μουσικής αποδεικνύεται ευρεία, από το σουϊνγκ έως το μέταλ και από εκεί στην μπαλάντα έως το grunge, καθόλου τυχαία η επιλογή του “Breed” των Nirvana όπου οι Shalosh το τιμούν δεόντως! Αν θα πρέπει να τους ταγκάρουμε σε κάποια σχολή τότε αυτή που χάραξαν οι έξοχοι  Esbjörn Svensson Trio ή E.S.T.ταιριάζει γάντι.

 

Με αφορμή την συμπλήρωση των 80 χρόνων του ιδρυτή και ψυχής της ετικέτας ACT Music κυκλοφόρησε το διπλό άλμπουμ Siggi Loch
A Life in the Spirit of Jazz με 28 χαρακτηριστικά κομμάτια που ο ίδιος επέλεξε για την συλλογή. Ούτως στους δίσκους κυκλοφορούν κομμάτια από τις πρώτες παραγωγές του Loch όταν δούλευε για τις μεγάλες δισκογραφικές με καλλιτέχνες όπως οι Larry Coryell, Johnny Griffin, Sidney Bechet και Dave Brubeck. Στο δεύτερο μέρος κυριαρχούν ονόματα που ανέδειξε στην ACT, ο Nils Landgren, ο Esbjörn Svensson, ο Joachim Kühn, ο Iiro Rantala και τελευταία  ο ταλαντούχος πιανίστας Michael Wollny.

 

Το πιο πρόσφατο άλμπουμ της Βελγίδας πιανίστριας Myriam Alter τιτλοδοτείται «It Takes Two» καθώς συνεργάζεται με τον συμπατριώτη της Nicolas Thys στο ακουστικό μπάσο.  Πρόκειται για τζαζ μπαλάντες που διακατέχονται από τις έντονα μελωδικές γραμμές της Alter επηρεασμένης τόσο από τον μέντορά της στο πιάνο Mal Waldron όσο και από τους Astor Piazzolla και Dino Saluzzi. Ούτως, ο ήχος ανατροφοδοτείται από τα δυο όργανα και είναι τέτοια η σύμπλευση τους ώστε η μουσική ρέει ακατάπαυστα. Είναι μελαγχολικός καθώς το ντουέτο επιδιώκει τον εσωτερικό στοχασμό από την επιβεβλημένη στις ημέρες φαινακισμένη εξωστρέφεια.

 

Τον περασμένο Οκτώβρη κυκλοφόρησε το προσωπικό άλμπουμ του Βρετανού πολυοργανίστα και μέλους των Portico Quartet, Jack Wyllie. Το «Paradise Cinema» ηχογραφήθηκε στο Ντακάρ της Σενεγάλης με την συμμετοχή των ντόπιων mbalax περκασιονιστών Khadim Mbaye (saba κρουστά) και Tons Sambe (tama κρουστά). Πολύ πιο αφαιρετικό απ’ τις ηχητικές δολιχοδρομίες του κουαρτέτου λειτουργεί υπναγωγικά καθώς επιμένει στις επαναλαμβανόμενες ρυθμικές πατέντες που εξελίσσονται σπειροειδώς στα πλαίσια της 4th world μουσικής σκηνής, με αναφορές στον Σενεγαλέζικο ήχο σε πρόσμειξη με τον άμπιεντ και την μίνιμαλ. Θα την αποκαλούσαμε neo- tribal μουσική.

 

Για περισσότερες  πληροφορίες εδώ: https://www.facebook.com/ANMUSIC-194639600602630

 

Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Παράλληλα, έπαιξε ως μουσικός παραγωγός σε πολλά ραδιόφωνα για πολλά χρόνια και έγραψε ως μουσικός κριτικός σε μια σειρά περιοδικά. Αυτό συνεχίζει μέχρι και σήμερα.