«Γη που χάνεται», της Τζούλια Φίλιπς

Απώλεια και ελπίδα

| 23/04/2021

Η Γη χάνεται γιατί εμείς απομακρυνόμαστε απ’ αυτή. Η Γη όμως είμαστε όλοι εμείς, οι περαστικοί… Ο άνθρωπος γεμίζει τον χώρο με τη γέννηση του και μετά μετράει απώλειες, προετοιμάζει το έδαφος για τις νέες γεννήσεις, τις νέες απώλειες… Η διαδικασία χάνεται στα βάθη του χρόνου και η Γη αλλάζει, μεγαλώνει, λάμπει, χάνεται στο σκοτάδι, πλημμυρίζει και δέχεται την απώλεια, την τόσο αναγκαία απώλεια για τη συνέχιση της ζωής. Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να μάχεται μ’ αυτήν και να ψάχνει την προσωρινή νίκη, την επιβεβαίωση της ύπαρξης (του). Η διαδικασία είναι ψυχοφθόρα, ανελέητη, εξουθενωτική, μα αναπόφευκτη. Αν δεν μάθουμε να μετράμε τις απώλειες μας, αν δεν μάθουμε να τις δεχόμαστε, τότε το σώμα γίνεται άδειο δοχείο που χτυπιέται από τον αιχμηρό ήχο του πόνου, πόνου σωματικού και ψυχικού. Η συνειδητοποίηση της απώλειας επιβεβαιώνει το χάσμα που δημιουργούμε με τη Γη και μας προετοιμάζει για την τελική σύγκρουση, τη δική μας οριστική απώλεια. Πριν χάσουμε το σώμα μας χάνουμε εικόνες, χάνουμε συναισθήματα, χάνουμε δυνάμεις, χάνουμε ριζωμένες αντιλήψεις, επαναλήψεις. Σε αυτό το τοπίο -το πάντα πρωτόγνωρο- μας βάζει το βιβλίο «Γη που χάνεται» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) και το ταξίδι που μας προσφέρει είναι αξέχαστο, όπως και οι ζωές μας.

Η Τζούλια Φίλιπς στο πρώτο της μυθιστόρημα εστιάζει στο στοιχείο που ενώνει τις ανθρώπινες ρωγμές, τις αμυχές που μένουν στο δέρμα και την ψυχή, μας δείχνει την ανθρώπινη απώλεια και την ελπίδα που αυτή κρύβει. Οι ήρωες τις κινούνται στην κόψη του ξυραφιού και ενώ ματώνουν απ’ αυτό που έχουν χάσει ή χάνουν, δεν σταματούν να ελπίζουν. Η Φίλιπς τους δίνει το δικαίωμα στο όνειρο, το δικαίωμα στην ανεξαρτησία, στην αληθινή αγάπη και ευτυχία. Η συνύπαρξη προοπτικής-καταστροφής είναι ο πυρήνας του βιβλίου και αυτός που κάνει τόσο αληθινό το μυθιστόρημα. Η Φίλιπς στο συγγραφικό της ντεμπούτο αγγίζει τη μεγαλύτερη ανθρώπινη ανησυχία χωρίς καμία υπερβολή, με διεισδυτική ματιά και με πολύπλευρη προσέγγιση. Για τη Φίλιπς δεν υπάρχει μόνο ο θάνατος και ο φόβος αυτού, είναι και το άσκοπο ξόδεμα του χρόνου, η ανυπόφορη πίεση της αγάπης που έχει βαλτώσει, η άρνηση απέναντι στον χρόνο, η αναζήτηση αληθινής, άδολης, συντροφιάς… Ανάμεσα τους όμως και η ελπίδα. Η αλληλεγγύη, το αληθινό ενδιαφέρον, η πίστη, η αδελφική αγάπη, η φιλία. Στην αφήγηση της Φίλιπς όλα αυτά υπάρχουν και το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Η 32χρονη συγγραφέας φτιάχνει μικρές, ξεχωριστές, κοινότητες μέσα στον μύθο της  και η ροή του λόγου της μας παρασύρει σαν άηχο ποτάμι.

Ενα αυγουστιάτικο απόγευμα, δύο κορίτσια, αδελφές, οκτώ και έντεκα ετών, εξαφανίζονται από μια ακτή της χερσονήσου Καμτσάτκα, του βορειοανατολικού άκρου της Ρωσίας. Τις εβδομάδες, κι ύστερα τους μήνες, που ακολουθούν η έρευνα της αστυνομίας αποδεικνύεται άκαρπη. Η απαγωγή των δύο κοριτσιών πλήττει άμεσα ή έμμεσα όλους τους χαρακτήρες του βιβλίου. Η Φίλιπς δημιουργεί μικρές ομάδες που συγκλίνουν και αποκλίνουν. Μέσα απ’ αυτές αναδεικνύει τα προσωπικά τους προβλήματα αλλά και όσα ταλαιπωρούν τον ρώσο πολίτη –και όχι μόνο αυτόν– σήμερα. Αλκοολισμός, κατάθλιψη, επιλογή σεξουαλικής ταυτότητας, αποδοχή διαφορετικότητας, περιθωριοποίηση.

Η Φίλιπς, χωρίς να κάνει κατάχρηση της απαγωγής των ανήλικων κοριτσιών, ξεδιπλώνει την αφήγηση της μεθοδικά, μελετημένα, δίνει βάθος στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα των ηρώων της και μέσα απ’ αυτούς καταλαβαίνουμε τη δύναμη του δίπολου προοπτική-καταστροφή. Πραγματικά σπουδαίο ντεμπούτο για τη Φίλιπς, ενώ η Ιώαννα Ηλιάδη έκανε πολύ καλή δουλειά στη μετάφραση.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Σπούδασε αθλητική δημοσιογραφία και παρά την αγάπη και την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, συνεχίζει να ασχολείται με το αθλητικό ρεπορτάζ. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις