«Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι»: Ένα συγκλονιστικό φιλμικό μάθημα σύγχρονης ιστορίας και ιστορικού υλισμού, σε λιγότερο από μία ώρα

| 14/03/2024

Μόλις 56 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα.

Τόσο κινηματογραφικό χρόνο χρειάστηκαν τα τρομερά παιδιά της ομάδας «Συλλογική Μνήμη» για να προσφέρουν στον ελληνικό λαό ακόμη ένα φιλμικό διαμάντι ιστορικής συνείδησης, αυτή τη φορά, από και για τους μεγαλειώδεις αγώνες της εργατικής τάξης, στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, υπό τον τίτλο «Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι», που, μετά την συμμετοχή του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, κάνει πρεμιέρα στις 27 Μαρτίου, στις 21.45 στον Κινηματογράφο «Μικρόκοσμος», με ελεύθερη είσοδο.

Γιατί είναι αναγκαίο να δείτε, να προπαγανδίσετε, να ξαναδείτε και να παλέψουμε να προβληθεί και αυτή η δουλειά της ομάδας, σε κάθε κινηματογραφική λέσχη, εργατικό κέντρο, συλλογικότητα, σωματείο, σχολειό;

Διότι, μέσα σε μόλις 56 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα, αποδίδεται σε όλο το μεγαλείο της, η μετεμφυλιακή ρελάνς του εργατικού κινήματος, μέσα σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας του βασικού αιμοδότη του, του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά και ενός πολιτικού συστήματος, το οποίο, «βαφτισμένο» μέσα στο πιο ζοφερό αντικομμουνισμό και το εμφυλιακό αίμα όπου έπνιξε τον ελληνικό λαό, αρνείται να εξασφαλίσει ακόμη και στοιχειώδη αστικοδημοκρατικά δικαιώματα.

Κάθε δευτερόλεπτο αυτής της ταινίας είναι ένα μάθημα ταξικής πάλης.

Ένα μάθημα σύγχρονης κοινωνικής – πολιτικής ιστορίας.

Ένα τεκμήριο για τον διαχρονικά βρόμικο ρόλο των συμβιβασμένων συνδικαλιστικών ηγεσιών και, συνεπώς, του αναντικατάστατου ρόλου του ταξικού εργατικού κινήματος, για το τελικό τσάκισμα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ένα μάθημα μαρξιστικού ιστορικού υλισμού.

Μία σαφής, απλή, κατανοητή τεκμηρίωση της ιστορικής αναγκαιότητας ύπαρξης και δράσης κομμουνιστικής πρωτοπορίας.

Και όλα αυτά, με έναν βαθιά ανθρώπινο, ειλικρινά συναισθηματικό, ακόμη και χιουμοριστικό τρόπο.

Έναν τρόπο που, θα τολμήσω να πω, έχει πιάσει το αισθητικό – ιδεολογικό νήμα από τα χέρια της «μάγισσας» του μοντάζ, της θρυλικής Σοβιετικής κινηματογραφίστριας, Εσθήρ Σουμπ, που υπέγραψε μία από τις σημαντικότερες ταινίες στην ιστορία του ντοκιμαντέρ, το «Η πτώση της δυναστείας των Ρομανόφ» (1927).

Η κινηματογραφική αφήγηση ακολουθεί το ίδιο μοτίβο με τις προηγούμενες δουλειές της ομάδας – «Οι παρτιζάνοι των Αθηνών» για την ΕΑΜική αντίσταση και «Καινούργιος Ουρανός» για το έπος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, μέσα από το πρίσμα της γυναικείας συμμετοχής σε αυτόν – με τον βασικό κορμό να δομείται πάνω σε ζωντανές αφηγήσεις των πρωταγωνιστών μπροστά στην κάμερα, με τα ντοκουμέντα και την μουσική να ενσωματώνονται δημιουργικά και να τονίζουν τα θεματικά πεδία της ταινίας.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, με το «Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι», το μοτίβο αυτό προκύπτει ακόμη πιο δημιουργικό, ακόμη πιο εμπνευσμένο.

Η ταινία ρέει ακόμη πιο ελεύθερα, οι ενότητες, αν και υπαρκτές, διαχέονται με υπέροχο τρόπο η μία στην άλλη, έτσι ώστε, τελικά, ο θεατής, να έχει απόλυτη γνώση της ολοκληρωμένης εικόνας, με διακριτά τα κομμάτια που την συνθέτουν.

Σε αυτό το ντοκιμαντέρ τα παιδιά της ομάδας τόλμησαν νέες προσεγγίσεις στο γύρισμα, ενώ, ταυρόχρονα, μας προσφέρουν την γνωστή, μαγική ικανότητά τους, να ενσωματώνουν με τέτοιο τρόπο την – πρωτότυπη – μουσική μέσα στην εικόνα, που να εμπλουτίζουν και συγκινησιακά τον θεατή.

Με το ντοκιμαντέρ αυτό, η «Συλλογική Μνήμη» δεν ανέβασε το επίπεδο του κινηματογράφου τεκμηρίωσης μόνο σε ό,τι αφορά στην ίδια, αλλά «ρίχνει» το δημιουργικό, συντροφικό «γάντι», στο ελληνικό ντοκιμαντέρ εν γένει.

Σε εκείνο το είδος του ντοκιμαντέρ που ρίχνει φως στο παρελθόν, με το βλέμμα στραμμένο απόλυτα, στο σήμερα και στο μέλλον.

Κι αν δεν σας αρκούν όλα τα παραπάνω, ας σκεφτείτε αυτό:

Πότε ακούσατε τελευταία σε ταινία, ότι «το μεροκάματο καθορίζεται με βάση τον συσχετισμό δύναμης»;

 

Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι (trailer) from Sillogiki Mnimi on Vimeo.

***

Η «Συλλογική Μνήμη» συστήνει την κεντρική ιδέα του ντοκιμαντέρ:

Η λήξη του Εμφυλίου Πολέμου βρίσκει χιλιάδες κατατρεγμένους αντάρτες και κατατρεγμένες αντάρτισσες στις σοσιαλιστικές χώρες, καθώς και στην εξορία. Την ίδια περίοδο σε συνθήκες φόβου και τρομοκρατίας νέα παιδιά από τα χωριά καταφθάνουν στα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αθήνα, διεκδικώντας ένα καλύτερο και πιο αισιόδοξο αύριο. Μεταξύ των επαγγελμάτων που ασκούν είναι οι χειρωνακτικές εργασίες, όπως αυτή της οικοδομής.

Ταυτόχρονα, στα μέσα της δεκαετίας του ’50 αποφυλακίζονται οι πρώτοι κομμουνιστές, οι οποίοι για να επιβιώσουν στρέφονται και εκείνοι προς τις οικοδομές, καθώς ήταν το μοναδικό επάγγελμα που δεν χρειαζόταν πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Έρχονται σε επαφή με τους νέους που έχουν καταφθάσει στην πρωτεύουσα και με την αγωνιστική εμπειρία τους οργανώνουν και οργανώνονται σε σωματεία παλεύοντας για την καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας και επιβίωσης.

Με σκληρό αγώνα οι μεγαλειώδεις απεργιακές κινητοποιήσεις τους φέρνουν σημαντικές εργασιακές κατακτήσεις, όπως είναι η ασφάλιση, η εργασία σε συνεχές ωράριο, τα δωρεπιδόματα και το μπλόκο στην αστυνομική παρουσία στις συνελεύσεις τους. Ταυτόχρονα, το κίνημα των οικοδόμων ορθώνει και πολιτικό ανάστημα με αιτήματα, όπως την απόσυρση των βάσεων των ΗΠΑ, την ειρήνη, την έξοδο από την ΕΟΚ, το Κυπριακό κτλ.

Οι οικοδόμοι αποτέλεσαν την πρωτοπορία του ταξικού – εργατικού κινήματος, δίνοντας ένα λαμπρό παράδειγμα αντίστασης και διεκδίκησης σε μια μαύρη ιστορική περίοδο.

***

Συντελεστές

  • Έρευνα – Σενάριο – Σκηνοθεσία Γιάννης Ξύδας
  • Διεύθυνση φωτογραφίας – Κάμερα Ξενοφώντας Βαρδαρός, Αλέξανδρος Αριστόπουλος, Γιώργος Νούνεσης
  • Χειριστής drone Γιώργος Νούνεσης
  • Αφήγηση Αντώνης Αντωνίου
  • Voice over trailer Αντρέας Κοντόπουλος
  • Μοντάζ – Color Correction Γιώργος Νούνεσης
  • Επεξεργασία ήχου – Μιξάζ Νίκος Μπιτσιμέας, Γιώργος Αδάμ
  • Πρωτότυπη μουσική Αλέξης Καλοφωλιάς
  • Μουσικοί Αλέξης Καλοφωλιάς (μπάσο, ηλεκτρική κιθάρα, beats), Κωστής Ζουλιάτης (πιάνο, πλήκτρα), Κλέων Αντωνίου (ηλεκτρική κιθάρα), Στέφανος Φλώτσιος (ακουστική/ηλεκτρική κιθάρα), Άγγελος Κώττας (λαούτο), Πάνος Κασιάρης (ηλεκτρική κιθάρα)
  • Επικοινωνία – Social media Σέβη Σαλαγιάννη
  • Δημιουργία – Διαχείριση ιστοσελίδας Πέτρος Στεργίου
  • Βοηθός έρευνας Χριστίνα Κονιάλη
  • Βοηθοί παραγωγής Μαρία Τσαγκαράκη, Νίκος Παππάς
  • Μετάφραση – Υποτιτλισμός Ηλίας Διάμεσης
  • Παραγωγή Ομάδα ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΝΗΜΗ

Γεννήθηκε – και αυτή είναι μία από τις ελάχιστες βεβαιότητες που έχει – το 1970. Πουλούσε την εργατική του δύναμη επί χρόνια στον έντυπο και τον ηλεκτρονικό Τύπο. Μέχρι που του έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι ήταν το μόνο πράγμα που φοβόταν. Τώρα «αναρρώνει» στο Περιοδικό. Ελπίζει, για πάντα.