AUDITORIUM

Δεν είναι καθόλου καινούρια τούτη η στήλη. Έκανε την πορεία της για αρκετό καιρό, στο παρελθόν («Δίφωνο», «Jazz& Τζαζ») και τώρα ξαναέρχεται στο προσκήνιο του φιλόξενου «Περιοδικού». Κυρίως νέες μουσικές παρουσιάζει αλλά δεν παραλείπει να μεταφέρει δημιουργικές προτάσεις από το κυρίως ρεύμα της δισκογραφίας. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συνοπτική αλλά ουσιαστική παρουσίαση των καλλιτεχνικών προϊόντων.

Στο «Time Before and Time After» ο γάλλος βιολιστής Dominique Pifarély ερμηνεύει σόλο οκτώ δικές του συνθέσεις – πλην μιας- με τον τίτλο παρμένο από ποίημα του Τ.Σ. Έλιοτ, με τα κομμάτια να είναι αφιερωμένα σε γνωστούς ποιητές –Μαχμούντ Νταρουίς, Φερνάντο Πεσόα, Ανρί Μισό, Πάουλ Τσελάν, Χουάν Γκέλμαν κ.α. Ως φινάλε διαλέγει το κλασικό «My Foolish Heart» των Washington–Young σε ένα δίσκο όπου η εφευρετικότητα, το συναίσθημα και η μελωδία καλά κρατούν, δεμένες από έναν δημιουργικότατο abstrait αυτοσχεδιασμό.

Τέταρτη δουλειά στην ECM, του σκοτσέζου τραγουδοποιού, αρπίστα και κιθαρίστα Robin Williamson -βασικό μέλος των θρυλικών Incredible String Band– το άλμπουμ «Trusting In The Rising Light» συνοδεύεται από τον Mat Maneri στη βιόλα και τον Ches Smith στα διάφορα κρουστά. Η μουσική εξελίσσεται συνοδεύοντας τους ποιητικούς στίχους του R.W. -λόγια εσωτερικής έμπνευσης και τελετουργικής ερμηνείας μέσα σε ένα νέο φολκ περιβάλλον που σέβεται αληθινά τους μεσαιωνικούς τροβαδούρους, υμνητές της αγάπης, του ταξιδιού και των καθημερινών ηδονών της ζωής.

Το κουαρτέτο της γερμανίδας πιανίστριας Julia Hülsmann και του συμπατριώτη της τραγουδιστή Theo Bleckmann, ερμηνεύουν στο «A Clear Midnight» κυρίως άγνωστες συνθέσεις του Kurt Weill, της αμερικάνικης περιόδου. Πέρα από τραγούδια όπως τα «Mack The Knife» και «September Song» υπάρχουν μια σειρά κομμάτια που σπάνια ακούγονται μαζί, και τρία σε μουσική Hülsmann και στίχους του Αμερικανού ποιητή Walt Whitman. Υπάρχει μια δημιουργική αυθαιρεσία στην εκτέλεση με έντονη αυτοσχεδιαστική διάθεση στην οποία συμβάλλουν τα μέγιστα και οι υπόλοιποι –στο ακουστικό μπάσο, κρουστά, τρομπέτα, flugelhorn- μουσικοί του γκρουπ.

Πενήντα χρόνια ύστερα από την κυκλοφορία του περίφημου άλμπουμ των The Jazz Composer’s Orchestra, ο Αυστριακός συνθέτης και μουσικός Michael Mantler ανανεώνει πρώιμες δικές του συνθέσεις (’63- ’69) και με το «The Jazz Composer’s Orchestra Update» τις μεταγράφει για την μεγάλη ορχήστρα –Nouvelle Cuisine Big Band– με διευθυντή τον Christoph Cech και το radio.string.quartet.vienna, τον ίδιο στην τρομπέτα και τους Harry Sokal (τενόρο σαξόφωνο), Bjarne Roupe’ (κιθάρα),  Wolfgang Pusching (άλτο σαξόφωνο) και David Helbock (πιάνο). Ηχογραφημένη ζωντανά στην Βιέννη, με απολαυστικό άκουσμα, καθώς η μουσική του Mantler άνετα πλασάρεται στις αρχές του 21^ου αιώνα μην έχοντας να ζηλέψει τίποτε από την σύγχρονη δημιουργία. Παράλληλα, διατηρεί αναλλοίωτη την «γκρίζα» της μεγαλοπρέπεια, το δραματικό της ύφος, στο ατονάλ ηχητικό της σύμπαν.

Επανασύνδεση της τάξης του ’60 αποτελεί το άλμπουμ «Made In Chicago», ηχογραφημένο ζωντανά, το ’15, στο εκεί αυγουστιάτικο τζαζ φεστιβάλ. Και πώς αλλιώς, μιας και παίζουν μαζί προσωπικότητες όπως οι Jack DeJohnette (κρουστά), Roscoe Mitchell (σοπρανίνο, σοπράνο, άλτο σαξόφωνα, μπαρόκ φλάουτο, bass recorder), Henry Threadgill  (άλτο σαξόφωνο και μπάσο φλάουτο) και Muhal Richard Abrams (πιάνο) συνεπικουρούμενοι απ’ τον σχετικά νεώτερο Larry Gray στο ακουστικό μπάσο. Οι μουσικοί που απετέλεσαν τον πυρήνα της ριζοσπαστικής Association for the Advancement of Creative Musicians – του AACM- το ’65, πενήντα χρόνια μετά, αποδείχνουν άλλη μια φορά πως η μεγάλη τέχνη του δημιουργικού αυτοσχεδιασμού καλά κρατεί παρ’ όλο το πέρασμα του χρόνου, με τις συνθέσεις των τεσσάρων να εξελίσσονται σε εξαιρετικά -και ενίοτε, λεπτεπίλεπτα-  τζαμαρίσματα!

Τρίτος δίσκος για την ECM της γερμανο-ιρανής τραγουδίστριας και συνθέτριας Cymin Samawatie, το «Phoenix» –με το κουαρτέτο της Cyminology: Benedikt Jahnel στο πιάνο, Ralf Schwarz στο ακουστικό μπάσο, Ketan Bhati στα κρουστά συν τον «κλασικό» Martin Stegner στην βιόλα. Η τελευταία λειτουργεί εξαιρετικά ως δεύτερη φωνή εν είδει αισθητικού διαλόγου ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Το έργο αφιερώνεται στην ιρανή φεμινίστρια, εικονοκλαστική ποιήτρια και σκηνοθέτιδα, Φορούγκ Φαροκζάαντ, που χάθηκε πολύ νωρίς, στα 32 της. Περιέχει δε αρκετούς στίχους, επίσης, του σούφι ποιητή Χαφίζ και του Νιμά Γιουσίζ, θεωρούμενου γεννήτορα της σύγχρονης περσικής  ποίησης. Πέρα από την ερμηνεία, είναι η δομή της μουσικής, τα απαιτητικά κομμάτια που βρίθουν αυτοσχεδιασμών καθιστώντας το άλμπουμ της Samawatie ικανό για πολλαπλές ακροάσεις ώστε να αποκαλυφθούν οι αρετές του.

Εξαιρετική δουλειά για τον κιθαρίστα David Torn με τίτλο «Only Sky» όπου ο νεοϋορκέζος καλλιτέχνης ερμηνεύει στην κιθάρα και το ηλεκτρικό ούτι εννέα προσωπικές συνθέσεις. Δεν είναι μόνο το ατμοσφαιρικό σκηνικό, οι «ουράνιοι» ισοκράτες που κυριαρχούν στο ηχητικό τοπίο, είναι τα σόλο του Torn με τις αυτοσχεδιαστικές μελωδικές γραμμές, τις κάντρι-μπλουζ προεκτάσεις και τις ροκίζουσες desert μπαλάντες –ένα κολάζ από ηχοτοπία, με ηλεκτρονικά, παραμορφώσεις, λούπες και ελεύθερης φόρμας μουσικές εκφράσεις!    

Το δεύτερο άλμπουμ της αλβανής συνθέτριας και ερμηνεύτριας Elina Duni για την ECM φέρει τίτλο «Dallёndyshe» («Το Χελιδόνι»). Γεννημένη στα Τίρανα και μεγαλωμένη στην Ελβετία, η Duni τραγουδάει, κυρίως, παραδοσιακά κομμάτια απ’ την περιοχή της  γενέτειράς της μαζί με το κουαρτέτο της –Collin Wallon, πιάνο, Patrice Moret, ακουστικό μπάσο και Norbert Pfammatter, κρουστά. Είναι λαϊκά ακούσματα που εδώ μεταμορφώνονται σε μοντέρνα τζαζ έκφραση μέσα από τον αυτοσχεδιασμό και τους βοκαλισμούς τής αοιδού χωρίς καθόλου να αφήνουν έξω τη μελωδική και συναισθηματική τους υπόσταση καθώς εστιάζουν στο τραγικό θέμα τής προσφυγιάς.

Στο άλμπουμ «Amorphae», ο νεοϋορκέζος κιθαρίστας Ben Monder συγκεντρώνει κομμάτια που ηχογράφησε σόλο αλλά και ντουέτο με τους κρουστούς Paul Motian και Andrew Cyrille. Επίσης ως τρίο με τον Cyrille και τον Pete Rende στο σινθεσάιζερ. Και είναι ενδιαφέρον πώς συνδιαλέγονται μεταξύ τους συμβάλλοντας ο καθένας στην σύνθεση και πώς η κιθάρα του Monder δημιουργεί ωκεάνια ηχητικά στρώματα, παράξενης ακουστικής αρμονίας, αλλά και πώς οι δυο ντράμερ και ο Rende ολοκληρώνουν το μουσικό πλαίσιο προσδίδοντάς του στέρεες βάσεις.

Για τους Σουηδούς Anders Jormin (ακουστικό μπάσο) και Lena Willemark (φωνή, βιολί, βιόλα) η πρόκληση να συνδυάσουν τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό και την κλασική ιαπωνική παράδοση απέβη επιτυχής με την κυκλοφορία του «Trees Of Life». Σε αυτό βοήθησε τα μέγιστα η παρουσία της Karin Nakagawa στο 25χορδο koto. Ούτως, οι σθεναροί ήχοι του αρχαίου ιαπωνικού οργάνου με τους οργανικούς αυτοσχεδιασμούς του μπάσου και την πλαστική φωνή της Willemark σε ποίησή της μεταφρασμένη στην τοπική της διάλεκτο λειτουργούν θαυμάσια σε ένα άλμπουμ σύγχρονης μουσικής επηρεασμένης βαθιά από την παράδοση.

Για  περισσότερες πληροφορίες εδώ: https://www.mikri-arktos.gr/product-category/ecm/

Κεντρική φωτογραφία: Spin Painting No26, Mark Chadwick