AUDITORIUM: Μουσικές του κόσμου με έναν τζαζ τρόπο
Δεν είναι καθόλου καινούρια τούτη η στήλη. Έκανε την πορεία της για αρκετό καιρό, στο παρελθόν («Δίφωνο», «Jazz& Τζαζ») πέρασε στην διαθεσιμότητα και έρχεται και πάλι στο προσκήνιο του φιλόξενου «Περιοδικού». Κυρίως νέες μουσικές θα παρουσιάζει αλλά δεν θα παραλείπει να μεταφέρει δημιουργικές προτάσεις από το κυρίως ρεύμα της δισκογραφίας. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συνοπτική αλλά ουσιαστική παρουσίαση των καλλιτεχνικών προϊόντων.
Δεν είναι η πρώτη φορά πους συνεργάζονται ο Σουηδός μπασίστας και τσελίστας, Lars Danielsson και ο Ιταλός- εκ Σαρδηνίας- τρομπετίστας Paolo Fresu αλλά στο πρώτο ντούο τους δίσκο, με χαρακτηριστικό τίτλο «Summerwind», επιτυγχάνουν σπουδαίες ερμηνείες. Είναι η βαθιά αίσθηση της cool που διαποτίζει όλη τη μουσική- οι τζαζ, στιλ Chet Baker- μπαλάντες τους και οι διασκευές τους, όπως το στάνταρ «Autumn Leaves» που ανοίγει τον άλμπουμ και μάλλον δίνει τον τόνο για την συνέχεια, οι κλασικίζουσες -μαζί με την σύνθεση του Μπαχ- αποστροφές της τρομπέτας και ενίοτε της φλούγκερχορν και τέλος το φοβερό θέμα από την ταινία «Το Μωρό της Ρόζμαρι» με την απαγορευμένη κατά τον Μεσαίωνα μελωδία του… διαβόλου.
Είναι γνωστή η ιστορία του Ιταλικού νησιού της Λαμπεντούζα πρώτου σταθμού των απελπισμένων προσφύγων απ’ τα παράλια της Λιβύης. Το «Lampedusa Lullaby» των πολυεθνικών KUU!– ήτοι, της Jelena Kuljić (φωνή), Kalle Kalima (ηλεκτρική κιθάρα), Frank Möbius (κιθάρα) και Christian Lullinger (ντραμς) μιλάει ακριβώς για το δράμα αυτών των ανθρώπων και την εγκληματική δράση των λαθρεμπόρων αλλά και την αδιαφορία των κρατικών αρχών. Τίτλοι ενδεικτικοί: «We Watch Them Fall», «Sream», «About Death»,ή, «Crossing Border in A Milk Truck». Με βάση τα κρουστά και τις κιθάρες να γεμίζουν και να δίνουν τον τόνο για να παρέμβει η θεατράλε φωνή της Kuljić, σε μια post-punk Ζαπική ροκ τζαζ ενότητα.
«Hendrix in the Spirit of Jaz», μια ρετροσπεκτίβα αφιερωμένη στα 75 χρόνια από την γέννηση του εκπληκτικού Jimi Hendrix, μέσα από την δισκογραφία της ACT ένθα την μερίδα του λέοντος έχει ο γάλλο-βιετναμέζος κιθαρίστας Nguyên Lê καθότι ο ίδιος έχει κυκλοφορήσει και ένα ολόκληρο LP με ανορθόδοξες εκτελέσεις του μαύρου βιρτουόζου. Αλλά είναι και άλλοι όπως ο Νορβηγός πιανίστας Bugge Wesseltoft με την τρυφερή πιάνο σόλο μπαλάντα «Angel», η Κορεάτισσα Youn Sun Nah («Drifting»), το «Manic Depression» με την Σουηδή σόουλ-τζαζ ερμηνεύτρια Ida Sand, ο Φιλανδός Iiro Rantala, στο πιάνο με ως τρίο, με τον Lars Danielsson στο μπάσο και τον Peter Erskine στα ντραμς, ακόμη και το θρυλικό «Are You Experienced?» αλά φολκ-ροκ από τον Πολωνό πιανίστα Leszek Możdżer και το τρίο του συν την Συμφωνική Ορχήστρα της Πολωνικής Ραδιοφωνίας!
O δεύτερος τόμος της συλλογής, «Fahrt ins Blaue ΙΙ- groovin’ in the spirit of jazz», μας οδηγεί, μουσικά, στους δρόμους της φάνκι τζαζ, του ριδμ εντ μπλουζ και της σόουλ. Και εδώ υπάρχουν κομμάτια που σταχυολογούνται από παλιότερους δίσκους της ACT με την επιδίωξη ενός είδους χορευτικού ποτ- πουρί. Κλασικά ρυθμικά τραγούδια αλλά και συνθέσεις των ίδιων των ερμηνευτών παίρνουν σειρά, με την WDR Big Band και τον ντράμερ Bernard Purdie, να παίζουν το «Moanin’» των Art Blakey’s Jazz Messengers και το «The Sidewinder» του Lee Morgan- ο κιθαρίστας Torsten Goods με την Ida Sand στα φωνητικά να παίζουν U2, η Υoun Sun Na να τραγουδά Paul Simon και η Viktoria Tolstoy, Herbie Hancock και αρκετοί άλλοι.
Ο Ιταλικής καταγωγής, γεννημένος στην Αργεντινή σαξοφωνίστας Javier Girotto, με το τρίο του -Gianni Lorio, μπαντονεόν και Alessandro Gwis, πιάνο και ηλεκτρονικά- ερμηνεύουν ξανά το θρυλικό άλμπουμ που κυκλοφόρησαν το 1974, ο Astor Piazziola και ο Gery Mullingan, με τίτλο «Summit» για να εκδοθεί πάλι τον επόμενο χρόνο ως «Tango Nuevo» κάπως διαφοροποιημένο. Το «Tango Nuevo Revisited» αναφέρεται στο τελευταίο, με το βαρύτονο, το πιάνο και το μπαντονεόν να εκτελούν σε αγαστή σύμπνοια, με πολύ συναίσθημα και ανανεωτικές διαθέσεις, το έργο που άνοιξε την παγκόσμια σκηνή στο λαϊκό ιδίωμα της Αργεντινής με τους τζαζίστικους αυτοσχεδιασμούς του και χαρακτηρίστηκε ως Nuevo Tango.
O σπουδαίος Γερμανός πιανίστας και συνθέτης, Joachim Kühn, βετεράνος της free-jazz για δεκαετίες συνεργάστηκε με πολλά μεγάλα ονόματα του χώρου -Pharoah Sanders, Archie Shepp, Michel Portal, Daniel Humair κ.α.- αλλά κυρίως με τον τεράστιο Ornette Coleman όπου έδωσαν δεκάδες κονσέρτα ως ντούο. Απ’ αυτές τις ζωντανές εμφανίσεις που δεν κυκλοφόρησαν ποτέ- πλην μιας- διαλέγει να μεταφέρει στο πιάνο, πρώτη φορά σε δίσκο με τίτλο, «Melodic Ornette Coleman– Piano Works XIII»- δουλειά εξαιρετική, με αυτοσχεδιαστικό οίστρο και abstrait διάθεση, ακολουθεί την harmolodic φιλοσοφία του μαύρου σαξοφωνίστα: πυκνές δομές, ενίοτε ατονάλ αν και, σε αρκετές περιπτώσεις, μελωδικές.
Όπου βρίσκουμε ξανά τον Ιταλό σημαντικότατο τρομπετίστα -και φλουγκελχορνίστα- Paolo Fresu και το τρίο Mare Nostrum στον τρίτο κατά σειρά δίσκο του πρότζεκτ, «Mare Nostrum ΙΙΙ»– με τον Γάλλο Richard Galliano -ακορντεόν, μπαντονεόν, ακορντίνα- και τον Σουηδό Jan Lundgren στο πιάνο, να συμπληρώνουν ομότιμα του γκρουπ. Με αυτά τα δεδομένα το άλμπουμ απαρτίζεται από συνθέσεις του τρίο συν 2- 3 αλλότριες με τις μουσικές να αντλούν έμπνευση από τον «ήχο της Ευρώπης», όπως λένε, καθώς συνδυάζουν τζαζίστικους αυτοσχεδιασμούς, κλασικούς τρόπους και μελωδικά περάσματα από την παράδοση του φολκ τραγουδιού από διάφορα γεωγραφικά πλάτη και μήκη της Γηραιάς Ηπείρου.
Την αγάπη της για την σόουλ μουσική εκφράζει στον τελευταίο της δίσκο, «My Soul Kitchen», η Σουηδή Ida Sand και με τους Stockholm Underground –όπου πρωταγωνιστούν οι Magnus Lindgen ( σαξόφωνο) και Lars DK Danielsson ( μπάσο)- προσφέρει μερικά στάνταρ του είδους όπως τα εμβληματικά «Take Me To The River» (Al Green), «I Believe In My Soul»( Ray Charles) και «Spooky» (Classics IV) μαζί με δικές της συνθέσεις. Είναι πολύ ενδιαφέρον ο τρόπος ερμηνείας της Sand -που είναι και στο πιάνο- αλλά και οι εκτελέσεις των μουσικών, κοντά στο soul feeling αλλά και με τζαζ αίσθηση -με ανανεωτική διάθεση, χωρίς όμως να ξεφεύγουν από τους πρώτους διδάξαντες.
Οι NES παίζουν επηρεασμένοι από την παραδοσιακή Αραβική μουσική αλλά και από την τζαζ και την έθνικ. Ένα τρίο απαρτιζόμενο από το Ισπανό περκασιονίστα David Gadea, τον τσελίστα Matthieu Saglio εκ Γαλλίας και την Γάλλο- Αλγερινή Nesrine Belmokh που τραγουδά και ενίοτε παίζει τσέλο. Ο τίτλος του άλμπουμ, «Ahlam» σημαίνει στα Αραβικά, «όνειρο» και στην πρώτη δουλειά τους, οι τρεις νέοι αυτοί μουσικοί κατορθώνουν να ξεφύγουν από την αισθητική ενός ακόμη πολυφορεμένου world ήχου καθώς προερχόμενοι από την Βαλένθια, όπου έχουν ζήσει κοντά στο πολυεθνικό λιμάνι της, αφουγκράζονται τόσο την Αραβική μελωδία όσο και την δυναμική του φλαμένκο αλλά την ποπ φόρμα παράλληλα με τον τζαζ αυτοσχεδιασμό. Εξ’ ου και οι στίχοι είναι Γαλλικοί, Αραβικοί και Αγγλικοί.
Οι εκ Γερμανίας ερχόμενοι, αδελφοί Julian και Roman Wasserfuhr– τρομπέτα, φλούγκελχορν και πιάνο ηχογράφησαν το «Relaxin’ In Ireland», ακριβώς στην Ιρλανδία σε ένα στούντιο στο πουθενά, στο Κόρκ, κοντά στην θάλασσα! Με την συνεργασία του Jörg Brinkmann στο τσέλο και του αφεντικού της ACT, Siggi Loch, στην παραγωγή έγραψαν και έπαιξαν μουσική επηρεασμένη από το πολιτισμικό περιβάλλον του μεγάλου βόρεια νησιού αλλά και μετέφερα στο δίσκο τρία κομμάτια από ντόπιους δημιουργούς- ένα ανώνυμο παραδοσιακό, το περίφημο «Moondance» του Van Morrison και το «Clair» του Gilbert O’ Sullivan. Επηρεασμένοι από την μελωδική φολκ παράδοση της Ιρλανδίας, προσανατολισμένοι, πάντοτε, στην μπαρόκ- τζαζ που τους διακρίνει αλλά και στην περιπαιχτική αυτοσχεδιαστική τους διάθεση οι αδελφοί Wasserfuhr συνεχίζουν τον ιδιότυπο μουσικό τους δρόμο.
