Disk Lab Ιδιαιτερότητες
Σε αυτή τη στήλη έρχονται αρκετοί δίσκοι της εγχώριας παραγωγής. Ορισμένοι από αυτούς έχουν κάποια ιδιαίτερες πλευρές στη σύλληψη και εκτέλεση τους από την σκοπιά ότι αποτελούν παραγωγές που ξεχωρίζουν, όχι κατ’ ανάγκη σε μια αξιολογική κλίμακα μουσικής απόλαυσης από άλλες, αλλά λόγω των ξεχωριστών τους ηχητικών και άλλων στοιχείων που διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Έτσι λοιπόν αυτή τη φορά ξεχώρισαν 3 νέοι και ένας λιγότερο νέος δίσκος που συναποτελούν τη νέα πρόταση ακρόασης Disk lab…
Τα Ριζά – Riza
Παράδοση, γνώση, κατανόηση και πρόταση
Ξεκινάμε με το πιο «παλιό» δίσκο αυτής της παρουσίασης, καθώς κυκλοφόρησε το προηγούμενο Οκτώβριο από το δισκογραφικό label L39 σε παραγωγή του label «από».
«Τα Ριζά» είναι η δημιουργική συνάντηση της φωνής του Θεμιστοκλή Καρποδίνη (γνωστού και από τους «Κοντραμπατζήδες»), του Κωστή Ζουλιάτη (aka Costinho, γνωστού μας από τους Night on Earth, Ρεμπετέητορς κ.α.) στο πιάνο και του Πέτρου Λαμπρίδη (Night on Earth, Johnnie Thin Trio κ.α.) στο κόντραμπασο. Οι τρεις τους επιχειρούν μια διαφορετική ανάγνωση της παραδοσιακής και λαϊκής μουσικής με λιτή ενορχήστρωση και ακουστικό χαρακτήρα που αντανακλά ένα πλήθος αναφορών από την ECM και τη μεσογειακή τζαζ, τα field recordings και το DJ Shadow.
Η παράδοση είναι ένας μουσικός τόπος που απασχολεί συνεχώς ένα τμήμα και της σύγχρονης μουσικής παραγωγής. Πριν από 15-20 χρόνια βιώσαμε μια έκρηξη της ενασχόλησης με τις μουσικές παραδόσεις των λαών μέσα από την εμφάνιση και την ανάπτυξη του λεγόμενου world ήχου των ethnic μουσικών κλπ. Σε αυτό το ρεύμα κυρίως εμφανίζονταν χοντρικά δύο κατευθύνσεις, μια που αντιμετώπιζε τις μουσικές παραδόσεις ως ηχόχρωμα και στοιχείο εμπλουτισμού νέων ή σχετικά νέων μουσικών προτάσεων και μια άλλη που προσπάθησε να αντιμετωπίσει με σεβασμό, να βαθύνει τη γνώση και να μεταλαμπαδεύσει – μετασχηματίσει στοιχεία των παραδόσεων στις μουσικές του σήμερα. Και στις δύο κατευθύνσεις υπήρξαν αξιόλογα καλλιτεχνικά αποτελέσματα, αν και από τη πρώτη δεν έλειψαν τα φαινόμενα του εναλλακτικού hype και της μόδας.
Η δουλειά των Καρποδίνη/Ζουλιάτη/Λαμπρίδη ανήκει αδιαμφισβήτητα στο 2ο από τα ρεύματα που περιγράφηκαν. «Τα Ριζά» είναι μια σπουδή πάνω στη μουσική μας παράδοση, κυρίως στο νησιώτικο τραγούδι, όχι σε αυτό του γλεντιού αλλά της «τάβλας» που λένε και στα χωριά. Η προσέγγιση που έχει γίνει στο υλικό αναδεικνύει το λυρισμό που διαθέτουν τα τραγούδια και διαμορφώνει μια ιδιαίτερη μουσική ατμόσφαιρα, μια ακουστική που αγγίζει το θυμικό και το συναίσθημα. Ο σεβασμός είναι βαθύς χωρίς όμως να γίνεται πουριτανική αντιμετώπιση του υλικού, εξίσωση δύσκολη αλλά επιτυχημένη στην περίπτωση των «Τα Ριζά» . Η επιτυχία της εξίσωσης δείχνει ότι συνδυάζονται αρμονικά τρία συστατικά: γνώση, κατανόηση και πρόταση. Τα σύγχρονα μουσικά στοιχεία και οι τεχνικές αναδεικνύουν και ενισχύουν τα ουσιαστικά στοιχεία των κομματιών δεν «καπελώνουν» το χαρακτήρα τους και δεν μετατρέπουν τη παράδοση σε μουσικό χαλί…
Η ηχογράφηση του δίσκου έγινε στο Shakti Sound Studio από τον Συμεών Νικολαΐδη, τη μίξη ανέλαβε ο Κώστας Χρυσόγελος (aka Digital Alkemist) – επίσης γνώριμος ως μέλος των Night On Earth, αλλά και Thee Holy Strangers, Nightstalker κ.ά. – που έπαιξε τύμπανα και κρουστά στα κομμάτια «Ανάθεμα τον αίτιο» και «Σάββατο βραδί» αντίστοιχα, και το mastering ο Γιάννης Χριστοδουλάτος (Sweetspot Productions). Την ηχητική σκηνοθεσία και το artwork υπογράφει ο Κωστής Ζουλιάτης.
Την παραγωγή έχει αναλάβει το ίδιο το σχήμα, σε επιμέλεια της Βασιλικής Μπόγδανου, που φρόντισε επίσης τα κείμενα και την επικοινωνία.
«Τα Ριζά» κυκλοφορούν σε δίσκο βινυλίου με gatefold sleeve και σε CD σε συσκευασία ecopack και 12σέλιδο booklet. Η κυκλοφορία είναι διαθέσιμη σε κεντρικά δισκοπωλεία και επιλεγμένα βιβλιοπωλεία ανά την επικράτεια, ενώ διατίθεται ήδη για ηλεκτρονική παραγγελία από το δισκογραφικό label L39
Adagios from the Underground
Νίκος Γιούσεφ, Ειρήνη Τηνιακού, Γιώργος Κατσάνος
Κλασσική παιδεία και πειραματισμός
Ένα χρόνο μετά από τις δύο sold out συναυλίες που έδωσαν οι τρεις συντελεστές, Νίκος Γιούσεφ, Ειρήνη Τηνιακού & Γιώργος Κατσάνος, στο υποσκήνιο της αίθουσας Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών κυκλοφορούν οι ηχογραφήσεις που ακολούθησαν με τίτλο “Adagios From The Underground”. Η ηχογράφηση έγινε τον Ιανουάριο 2020 στο Praxis Studio από τον Χρυσόστομο Καραντωνίου και τον Κώστα Παρίση. Η μίξη έγινε από τον Νίκο Γιούσεφ και το mastering από τον Γιάννη Χριστοδουλάτο. Τα “Underground World”, “In the Deep” και το “Wolfgang’s Dream”, ηχογραφήθηκαν ζωντανά από τον Πέτρο Πετρόπουλο στις 19 Απριλίου 2019 στο υποσκήνιο της αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Αθηνών. Το artwork και η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι του Βασίλη Παπαδάτου. Οι φωτογραφίες στο εσωτερικό είναι του Χάρη Ακριβιάδη. Ο δίσκος κυκλοφορεί, από τις αρχές Απριλίου, σε διπλό βινύλιο και σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες από την Underflow Records.
Με βάση το μουσικό πριόνι και τις δυνατότητές του επιλέχθηκαν γι’ αυτό το άλμπουμ κομμάτια του κλασσικού ρεπερτορίου όπως η άρια “Erbarme Dich, Mein Gott” από το ορατόριο «Τα κατά Ματθαίον Πάθη» του J.S.Bach, το “Ave Maria” από το “Ellens Gesang III” του Fr.Schubert, το “Music for a while” του H.Purcell, καθώς επίσης και χορωδιακά έργα όπως το “Lacrimosa” από το “Requiem Mass” του W.A.Mozart. Επιλέχθηκαν επίσης δύο ελληνικά έργα, το “Ίνα τι” του Ιωάννη Πλανήτερου, καθώς και το ορχηστρικό «Η Τράτα» από το λαϊκό μπαλέτο «Η Θάλασσα» του Νίκου Σκαλκώτα. O Γιώργος Κατσάνος σε τρία ambient κομμάτια που είναι μοιρασμένα στο άλμπουμ πραγματικά μας ταξιδεύει στον μυστηριώδη, εκπληκτικό μουσικό κόσμο του “Adagios from the Underground”.
Το μουσικό πριόνι, όπως μας ενημερώνει η εκ των συντελεστών του εγχειρήματος Ειρήνη Τηνιακού, «ανήκει στην κατηγορία των ιδιόφωνων οργάνων. Η λάμα του είναι φτιαγμένη από ειδικούς κατασκευαστές που έχουν μελετήσει το κράμα και το σχήμα της για να πετύχουν όσο το δυνατόν περισσότερες και λαμπρές νότες. Παίζεται με δοξάρι βιολιού που τρίβεται πάνω στην ιδιαίτερη αυτή λάμα. Είναι ένα όργανο πολύ δύσκολο στην εκτέλεση καθώς απαιτείται τέλειος συγχρονισμός ανάμεσα στο πόδι, το χέρι, το αυτί και την κλίση της λάμας για να μπορέσει να παραχθεί ο επιθυμητός ήχος. Ο ήχος του μοιάζει με γυναικεία φωνή, με έκταση όμοια τόσο με των contralto όσο και των soprano. Ωστόσο, ενώ η ανθρώπινη φωνή πρέπει να καταβάλει μεγάλη δύναμη και προσπάθεια για να επιτύχει τα υψηλά τονικά ύψη, στο πριόνι αυτά μπορούν να παραχθούν πολύ πιο άνετα και μαλακά, χωρίς εμφανή προσπάθεια. Ο ήχος του έχει χαρακτηρισθεί από πολλούς ως «η ονειρική φωνή» της όπερας, «η φωνή των Σειρήνων», ενώ κάποιοι τον έχουν παρομοιάσει με τον ήχο της φωνής των castrati ή τον έχουν χαρακτηρίσει ως «απόκοσμη παιδική φωνή».
Πρόκειται συνολικά για ένα άκουσμα που συνδυάζει τη βαθιά παιδεία του κλασσικού με το πειραματισμό και τις υψηλές ερμηνευτικές απαιτήσεις που υπηρετούνται από τους τρεις συντελεστές. Εν κατακλείδι έχουμε να κάνουμε ένα πολύ ιδιαίτερο άλμπουμ που διαμορφώνει μια ηχητική ατμόσφαιρα μυστηριακή, ταυτόχρονα υποβλητική, σαγηνευτική και ταξιδιάρικη.
Της Νύχτας τα Βελούδα – Η αιώνια νιότη
Λόγος, μουσική και εικόνα
Ακόμα και σήμερα στη δύσκολη περίοδο που περνά η δισκογραφία υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν σε εκδόσεις που δεν περιορίζονται στις ψηφιακές πλατφόρμες, που κυριαρχούν πλέον στη διακίνηση της μουσικής, αλλά επιχειρούν να κυκλοφορήσουν ολοκληρωμένα έργα όπου η μουσική συναντά το λόγο και την εικόνα με τη παραδοσιακή μέθοδο του «κάντο μόνο σου». Μια τέτοια προσπάθεια είναι και η νέα κυκλοφορία από το συγκρότημα Της Νύχτας τα Βελούδα, του Σαράντη Κωστάκη ο οποίος συνολικά στις παραγωγές του συνδυάζει τη μουσική με το ποιητικό λόγο και τις εικαστικές παρεμβάσεις δημιουργώντας βιβλία CD όπως ήταν και το άλμπουμ «Καθ’ οδόν» του 2010 με αναφορές στον Όμηρο, το Πλάτωνα, το Καβάφη και το Λιαντίνη και το «Θρίαμβος χρόνου» με μελοποιήσεις του Νίκου Καρούσου του 2015. Αυτή τη φορά με το «Αιώνια Νιότη» έχουμε να κάνουμε με ένα έργο όπου τρεις αυτόνομες δυνάμεις, Λόγος, Μουσική και Εικόνα, συμπράττοντας συνθέτουν μια ενιαία συλλογή σε τρεις πράξεις διάρκειας 77 λεπτών. Το άλμπουμ, παρόλο που κυκλοφορεί από το Μάρτιο ψηφιακά, διατίθεται και στην ολοκληρωμένη του μορφή ως βιβλίο-cd στα καταστήματα Ιανός στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Η «Αιώνια Νιότη» είναι: «Ένα ταξίδι στην Ανάφη, για να χαλαρώσεις, ένα αρμυρίκι στο Ρούκουνα, για να κατοικοεδρεύσεις και ν’ αναλογιστείς, ένας περιστροφικός χάρτης του ουρανού για να γνωρίσεις τους αστερισμούς, όχι μόνο από περιέργεια, αλλά και για να μην χάνεται η ψυχή σου στα σκοτάδια, συνυφασμένα όλα με μια – χάριν ανταπόδοσης – αφήγηση της φύσης, περί κατανόησης της ύπαρξης εν τη γενέσει της και των ανύπαρκτων ορίων κατά την υπέρβασή της, είναι το concept αυτής της μελοποιημένης συλλογής για τον “άλλο σου εαυτό”.
Οι Της νύχτας τα Βελούδα, (Σαράντης Κωστάκης κιθάρες-φωνή, Γιάννη Λέκκας τύμπανα-κρουστά, Δημήτρης Ανδρουλάκης μπάσο, Χριστόφορος Μαστοράκης πιάνο-όργανο), ενισχύονται και από τους: Fil Barry στα κρουστά, Βασίλη Κιοσόγλου στο ακορντεόν, Θανάση Γκίκα και Βασίλη Πιερρακέα στις κιθάρες και όλοι μαζί έχουν διαμορφώσει ένα ροκ ήχο με blues, έντεχνα και παραδοσιακά στοιχεία. Όλα τα κομμάτια είναι σε σύνθεση και στίχους του Σαράντη Κωστάκη που είναι και ο θεμελιακός παράγοντας του συγκροτήματος. Συνθετικά πιστεύω ότι ο Κωστάκης βρέθηκε στη καλύτερη φάση του συγκριτικά με τις προηγούμενες δουλειές του. Στην Αιώνια Νιότη θα ακούσετε έντεχνες ροκ μπαλάντες σαν το «Μέσα Αυγούστου», ψυχεδελικές αφηγήσεις σαν το «Κύκλος και θύμηση μαζί», ροκιές σαν το «Απόσταση αγεφύρωτη», «κλασσικές» ροκ μπαλάντες σαν το «Όλα τα αστέρια του ουρανού» και το «Στάλαγμα», έως μια διασκευή με προσθήκη στίχων στο «Αποχαιρετισμός», ένα από «τα κομμάτια της Ανάφης» του Στέλιου Μπιμπλή για το φινάλε του άλμπουμ.
Jazzmatazz 3 : Αρκετά καλά τραγούδια
Ψυχαγωγία, έρευνα και ιστορία
Τους Jazzmatazz τους γνωρίσαμε με την αναβίωση του swing στην Ελλάδα τη τελευταία δεκαετία. Η συγκεκριμένη μουσική αναβίωση υπήρξε για ορισμένα χρόνια σχετικά μαζική ακόμα και μόδα θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κανείς αν και στο εσωτερικό της υπήρξαν και υπάρχουν μπάντες ξεχώρισαν για λόγους ουσίας, όπως οι Swing Shoes για παράδειγμα και βέβαια οι Jazzmatazz. Το Jazzmatazz 3 σηματοδοτεί τη τρίτη περίοδο του σχήματος που πέρα από τις αλλαγές στη σύνθεση του γκρουπ, εκφράζει και αλλαγές στους μουσικούς του προσανατολισμούς. Βέβαια παρά αυτές τις αλλαγές το συγκρότημα κινείται γύρω τον από το βασικό άξονα του που λέγεται Παύλος Κατσιβέλης, ο οποίος είναι στο μεγαλύτερο βαθμό υπεύθυνος για τη μουσική και τους στίχους.
Στο 2ο άλμπουμ των Jazzmatazz 3 οι προσανατολισμοί του σχήματος κινούνται στο ευρύ πλαίσιο της Αμερικάνικης, αφρόαμερικάνικης και της ευρύτερης Αγγλοσαξονικής λαϊκής κουλτούρας του folk, του rhythm n’ blues, της ροκ και βέβαια της Jazz. Από το Honky Tonk «Χαμογέλα ρε τι σου ζητάνε», το blues-folk «Η Λακανικιά» ή το blues-rock “Άσε με μάγκα» για παράδειγμα, ο δίσκος κυλάει σε μια ανάλογη αισθητική κατεύθυνση. Το άλμπουμ χωρίζεται σε 2 μέρη, στο πρώτο μέρος υπάρχουν οι πρωτότυπες συνθέσεις με ελληνικό στίχο ενώ στο 2ο διασκευές κομματιών με έντονο συμβολισμό για την ιστορία των λαϊκών αγώνων. Με αυτό τον τρόπο οι Jazzmatazz λειτουργούν ιστορικά και «εκπαιδευτικά» ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές ακροατών. Από το εργατικό και δυστυχώς ακόμη πολύ επίκαιρο 16 Tons του Merle Travis, το συγκλονιστικό Johnny I Hardly Knew Ya, που έχει σηματοδοτηθεί ιστορικά ως ένα από τα σημαντικότερα αντιπολεμικά τραγούδια της Ιρλανδικής μουσικής παράδοσης (γνωστό και από τη διασκευή των Dropkick Murphys) έως και το Αυστραλέζικο, με Ιρλανδικές, ρίζες Jim Joan at Botany Bay, οι Jazzmatazz 3 αφηγούνται ιστορίες αντίστασης και αγώνα. Βέβαια το πεδίο των διασκευών το κλείνει το έξυπνο Medley του φινάλε που προκαλεί ποικίλες θετικές αντιδράσεις…
Στιχουργικά τα κομμάτια του Κατσιβέλη εκφράζουν τη πολιτική, κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση ενός σημαντικού τμήματος μιας γενιάς που πολιτικοποιήθηκε μέσα στα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 και του «αντιμνημονιακού» κινήματος της δεκαετίας που μας πέρασε. Αφηγούνται τις καταστάσεις, τις προσμονές, τις αυταπάτες, τις απογοητεύσεις αλλά και τις αναζητήσεις όσων επιμένουν σε μια διαφορετική προοπτική από τη κυρίαρχη. Το στοιχείο αυτό μαζί με τις επιλογές των διασκευών συνθέτουν ένα έργο με κοινωνικό-πολιτική στάση και ανησυχία. Αν μη τι άλλο το «Χαμογέλα ρε τι σου ζητάνε» είναι ένα σύγχρονο εργατικό τραγούδι που με το σατυρικό του τρόπο καταγγέλλει τις τρέχουσες βάρβαρες εργασιακές σχέσεις που αφορούν ειδικά τις εργαζόμενες γυναίκες.
Σημαντική η συμβολή των φωνητικών της Μαρίας Βασιλοπούλου, η οποία με το συναισθηματικό τρόπο της και τη θεατρικότητα της δίνει το δικό της τόνο στα τραγούδια.
Στα τύμπανα ο Διονύσης Κώνστας ενώ τη παραγωγή, τη μίξη και το mastering ανήκουν στο Γιώργο Χανό στου οποίου το στούντιο ηχογραφήθηκε το άλμπουμ. Το «Αρκετά καλά τραγούδια» κυκλοφόρησε μέσα στη Καραντίνα, το περασμένο Απρίλιο.