Dune- Η θεαματική πτώση του οίκου των Ατρειδών

Η νέα μεταφορά του sci-fi έπους του Φρανκ Χέρμπερτ στην μεγάλη οθόνη δια χειρός Ντενίς Βιλνέβ φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα.

| 24/10/2021

Το μυθιστόρημα του 1965 που επηρεάστηκε από το αντιπολεμικό κλίμα της περιόδου και συγκεκριμένα τον πόλεμο των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή, «θερίζει» στα box-office Ελλάδας και εξωτερικού. Ο σαγηνευτικός μύθος της έκπτωτης οικογένειας των Ατρειδών με φόντο τον αμμώδη πλανήτη Αράκις σημαδεύεται από τα ανταγωνιστικά γεωπολιτικά σχέδια με έπαθλο ένα «μπαχαρικό» που χαρίζει υπερφυσικές δυνάμεις, φαίνεται να καθηλώνει τους φανς και μη της επιστημονικής φαντασίας. Το Dune είναι κάτι παραπάνω από μια καλογραμμένη δραματική αλληγορία για την εξουσία, την καταστροφή της φύσης και τον ιμπεριαλισμό. Είναι ένα ολόκληρο λογοτεχνικό σύμπαν με βάθος και προοπτική, όπου μεταφέρεται με τον πιστότερο τρόπο στην μεγάλη οθόνη σε δυο μέρη. Το κινηματογραφικό εκτόπισμα της ταινίας αρκεί για να την θεωρήσουν από την πρώτη στιγμή του ίδιου βεληνεκούς με την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Το Dune επικρατεί των προηγούμενων μεταφορών από μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Ντέιβιντ Λιντς και ο Αλεχάντρο Χοντορόφσκι, από άποψη ύφους και δραματουργίας. Η βασική πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον Πολ Ατρείδη (Τιμοτέ Σαλαμέ), γιο του Δούκα και πρόσφατα αναγγελθέντα φεουδάρχη του Αράκις, ενός πλανήτη πλούσιου σε αποθέματα του Μπαχαρικού, μιας ουσίας με πολλές χρήσεις αφού προσφέρει μακροζωία, υπερφυσικές δυνάμεις αλλά και τη δυνατότητα διαστρικών ταξιδιών. Η προσφορά όμως περιλαμβάνει την εξόντωση των τοπικών Χαρκόνεν, των απολίτιστων φτωχοδιάβολων που πλούτισαν πουλώντας το Μπαχαρικό. Η σκηνή της απόβασης στον έρημο πλανήτη έχει ευθείες αναφορές με την απόβαση των Αμερικανών στην Μέση Ανατολή την ίδια εποχή που γράφτηκε το μυθιστόρημα και όχι άδικα. Η απόβαση στην Γη της Επαγγελίας και η αποδοχή του Πολ ως Μεσσία που πραγματεύεται η ταινία εφαρμόζει πλήρως πάνω στο ιδεολόγημα της αμερικάνικης κυβέρνησης την δεκαετία του ’60. Ωστόσο εδώ κυριαρχεί το μεταφυσικό στοιχείο, οπότε παράλληλα με την διαδοχή και την διοίκηση του Αράκις, ο Πολ κληρονομεί κάποιες υπερφυσικές δυνάμεις και σαν τραγικός Ατρείδης προσπαθεί να προλάβει το μέλλον πριν καταστραφεί το περιβάλλον. Η μυσταγωγική κατάβαση στον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή, αποκτά διαστάσεις σαιξπηρικού δράματος, ενώ παράλληλα μαίνεται ένας πόλεμος για το μονοπώλιο του «μπαχαρικού», παρόμοιο μονοπώλιο με αυτό της αποικιοκρατικής Αγγλίας τον 18ο αιώνα με τις Ανατολικές Ινδίες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ταξική διαστρωμάτωση, με διάφορους μικροεμπόρους που προμηθεύονται το «μπαχαρικό» σε χαμηλότερη τιμή του μονοπωλίου να αντιστέκονται ενάντια στους ευγενείς, οι οποίοι βασίζονται σε πληθυσμούς με καθεστώς ημι-σκλαβιάς να το εξορύξουν κάτω από επικίνδυνες συνθήκες.

Τα καθηλωτικά πλάνα και η πομπώδης μουσική υπόκρουση δεν αφήνουν πολλά περιθώρια: το έπος των Ατρειδών και η επακόλουθη πτώση θα καταγραφεί με την δέουσα δραματικότητα. Κάπου εκεί μερικές φορές χάνεται η ισορροπία, ειδικά στο πρώτο μισάωρο της ταινίας όπου ο θεατής εισάγεται στο πρωτόγνωρο περιβάλλον και η πλοκή μοιάζει με εντυπωσιακό τρέιλερ της ταινίας. Στην πραγματικότητα είναι τόσο σύνθετο το αφηγηματικό πλαίσιο, που η ταινία ως πρώτο μέρος αποτελεί μια εισαγωγή χωρίς δραματική κορύφωση, σαν πρελούδιο του εξίσου ενδιάφεροντος δεύτερου μέρους και όπως ισχυρίζεται η μυστηριώδης Τσάνι (Ζεντάγια) στην μεγάλη οθόνη, «αυτό είναι μόνο η αρχή».