Ελεύθερο αυτο- διαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός
Δυόμιση χρόνια μετά…

Η «πιλοτική κίνηση των 12 ημερών» έχει μετατραπεί σε χώρο-ορόσημο για την επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου και την παραγωγή πολιτισμικού προτύπου στην Αθήνα.
«Το ιστορικό κτίριο της οδού Ρήγα Παλαμήδη 2, στην περιοχή του Ψυρρή με την εμβληματική επιγραφή “Εμπρός”, κατασκευάστηκε το 1933, και στέγασε το τυπογραφείο της ιστορικής εφημερίδας “Εμπρός” ως το 1985. Το 1988 η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου το μίσθωσε στον ηθοποιό και σκηνοθέτη Τάσο Μπαντή, ο οποίος στέγασε παραστάσεις του θεατρικού οργανισμού “Μορφές” και στη συνέχεια της Εταιρείας Θεάτρου “Εμπρός” ενώ το 1989 χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Πολιτισμού τον Ιούλιο του 1989 ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Μετά το θάνατο του Τάσου Μπαντή το 2007 το κτίριο σταμάτησε να χρησιμοποιείται και εγκαταλείφθηκε. Το υπουργείο Πολιτισμού, επί υπουργίας Παύλου Γερουλάνου, είχε διερευνήσει τη δυνατότητα να παραχωρηθεί ο χώρος σε θεατρικές ομάδες για παραστάσεις ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή δεν ολοκληρώθηκε.
Το 2011 μετά από σχεδόν 5 χρόνια που είχε μείνει κλειστός ο χώρος, επανενεργοποιήθηκε από πρωτοβουλία καλλιτεχνών (Κίνηση Μαβίλη) ως πολυδύναμος καλλιτεχνικός χώρος σύγχρονης έκφρασης.»
Με αυτόν τον λιτό τρόπο περιγράφεται το Ιστορικό στην ιστοσελίδα του Εμπρός. Η «Κίνηση Μαβίλη» μπαίνει μέσα στο χώρο το Νοέμβριο του 2011, τον ενεργοποιεί, και οργανώνει ένα πιλοτικό πρόγραμμα 12 ημερών [http://www.embros.gr/palies-ekdeloseis/noembrios-2011/] με πολλούς συμμετέχοντες και απόπειρες διαφορετικών τρόπων λειτουργίας ενός χώρου που ψάχνει το δρόμο να μετασχηματιστεί σε κοινότητα καλλιτεχνικής –και όχι μόνο- δημιουργίας. «Στόχος μας», δηλώνουν τότε, «είναι η συλλογική παραγωγή ενός χώρου (μιας κοινότητας) συνάντησης και ανταλλαγής που να ανταποκρίνεται και να συνομιλεί με το σύγχρονο μεταβαλλόμενο πολιτιστικό τοπίο».
Re-activation of Embros theatre – Opening Preparation – Η ενεργοποίηση του Θεάτρου Εμπρός from georgios makkas on Vimeo.
Από τότε πέρασαν δυόμισι χρόνια. Πολλοί δημιουργοί έχουν δώσει το παρών στις εκδηλώσεις τού χώρου, καταργώντας στην πράξη την ορολογία και την διάκριση ανάμεσα σε επαγγελματία και ερασιτέχνη καλλιτέχνη. Αρκετές φορές στη σκηνή τού θεάτρου έχουν ανέβει θεωρητικοί, ακαδημαϊκοί ή συγγραφείς, αναστρέφοντας και αυτοί στην πράξη την κοινή ομολογία περί αδράνειας των διανοούμενων ή ταύτισής τους με την εξουσία. Οι συμμετέχοντες συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο λειτουργίας τού Εμπρός έξω από το θέσφατο της αγοράς των γραμμάτων και των τεχνών. Πολύ παραπάνω, ωστόσο, η λειτουργία τού Εμπρός διαμορφώνεται από τη συμμετοχή τού κοινού, το οποίο, αφενός στηρίζει με την παρουσία του τα καλλιτεχνικά δρώμενα, αφετέρου δυναμώνει την συμμετοχή του μέσα από τις εβδομαδιαίες συνελεύσεις, στις οποίες ο καθένας μπορεί να λαμβάνει μέρος.
Οι συμμετέχοντες συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο λειτουργίας του Εμπρός έξω από το θέσφατο της αγοράς των γραμμάτων και των τεχνών
Η κατάληψη του θεάτρου Εμπρός αποτελεί πράξη αντίστασης στη σημερινή βαρβαρότητα με δύο τρόπους: ο ένας αφορά στην παραγωγή πολιτισμού από τα κάτω, την αυτο-οργάνωση και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση. Ο άλλος αφορά στην αντίσταση απέναντι στον «εξευγενισμό» (gentrification) της περιοχής. Η περιοχή τού Ψυρρή αποτελεί ένα από τα πρώτα παραδείγματα του κέντρου τής Αθήνας όπου επιχειρήθηκε η βίαια αναδόμησή της προς όφελος της αγοράς. Είναι η περιοχή στην οποία, μέσα σε λίγα χρόνια, ξεφύτρωσαν ταβέρνες και καφέ στη θέση των παλιών βιοτεχνιών και καταστημάτων, αντικαθιστώντας παράλληλα και τις πληθυσμιακές ομάδες που κατοικούν ή οικειοποιούνται την περιοχή. Ως φυσική συνέχεια αυτού που εδώ και χρόνια συντελείται κάπως ανοργάνωτα έρχεται το σχέδιο της οργανωμένης «ανάπλασης» προς…ευγενέστερους σκοπούς (βλ. οργανωμένο ιδιωτικό κέρδος).
Το Εμπρός αποτελεί παραφωνία μέσα στο σχέδιο αυτό κι έτσι το περασμένο φθινόπωρο έγινε απόπειρα να σφραγιστεί το θέατρο από υπαλλήλους του ΤΑΙΠΕΔ, με συνδρομή της αστυνομίας, η οποία συνέλαβε μάλιστα στο πλαίσιο αυτό και δύο ηθοποιούς που έκαναν πρόβα, αφού το θέατρο επαναλειτούργησε από τον κόσμο του δύο μέρες μετά το «σφράγισμα». Οι δύο συλληφθέντες παραπέμφθηκαν σε δίκη με τις κατηγορίες της παραβίασης σφραγίδων, διατάραξη οικιακής ειρήνης και κατ’ επανάληψη κατάληψη δημόσιου κτηρίου. Να επισημάνουμε ότι η αστυνομία είχε προσπαθήσει άλλες δύο φορές να κλείσει το Θέατρο. Είναι ευνόητο, λοιπόν, το γιατί η παραμονή του Εμπρός στην περιοχή συνεχίζει να αποτελεί πράξη αντίστασης. Και για την περιοχή και ευρύτερα για το κέντρο τής Αθήνας.
Άλλωστε, το Εμπρός πέρα όλων όσα συμβαίνουν στον ίδιο αυτό χώρο, αποτελεί και ορμητήριο δράσεων που απλώνονται στον ιστό τής πόλης. Παράδειγμα η performance Revolution Bodies, Περπατώντας, στα πλαίσια του δεκαήμερου εκδηλώσεων με τον τίτλο Σώμα και πολιτική-Συμβάν που τελείωσε πριν λίγες μέρες (βλ. περισσότερα στο http://nomadikiarxitektoniki.net)
Πέρα από τις διάφορες εκδηλώσεις, διέπεται και από μια δική του καθημερινότητα, με εργαστήρια και τακτικές δράσεις, οι οποίες είναι ανοιχτές σε όλους.
Για τα καθημερινά εργαστήρια και εκδηλώσεις, καθώς και για τα φεστιβάλ-δράσεις που διοργανώνονται στο Εμπρός, μπορείτε να επισκέπτεστε το http://embros-theater.blogspot.gr/
Προσεχώς: εβδομάδα Queer Festival (8-11 Μάη)
Προσεχώς θα επανέλθουμε κι εμείς στις δράσεις και τους ανθρώπους τού Εμπρός.