Ελεύθερα αιδοία / τσάμπα αιδοία

Γράφει: Μαρίλυ Αργυροκαστρίτη

Όταν στο όνομα της τέχνης το γυναικείο σώμα γίνεται αντικείμενο αγοραπωλησίας με τον πιο χυδαίο τρόπο, τότε κάποιοι ή κάποιες πρέπει να μιλήσουν γι’ αυτό. Αναδημοσιεύουμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της Μαρίλυς Αργυροκαστρίτη, γραμμένο με αφορμή ένα εξοργιστικό γεγονός, το οποίο έρχεται να προστεθεί στα πιο μελανά σημεία του ζητήματος της χειραφέτησης. Και μάλιστα, δεν θίγει μόνο τη γυναικεία χειραφέτηση, αλλά τη δυνατότητα τού να υπάρξει απελευθερωτικός πολιτισμός συνολικά. Γιατί η συγκέντρωση γυμνών φωτογραφιών του Instagram και η έκθεσή τους σε γκαλερί από ηδονοβλεψίες κερδοσκόπους, σίγουρα δεν προάγει τίποτε απελευθερωτικό…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία για την παρουσίαση του Richard Prince στην Gagosian, με την οποία εκπροσωπήθηκε η γκαλερί στην Frieze, μια από τις μεγαλύτερες foire στον κόσμο. Το έργο το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε πέρσι το φθινόπωρο αποτελείται από instagram φωτογραφίες γνωστών και άγνωστων γυναικών, διανθισμένες με σχόλια από κάτω του καλλιτέχνη, επιπέδου φτηνού καμακιού.

Όταν πρωτοεμφανίστηκε το έργο, ξεσήκωσε αντιδράσεις από κριτικούς της τέχνης αλλά και άλλους καλλιτέχνες κυρίως για ζητήματα copyright, καθώς οι εικόνες οι οποίες δεν είχαν παραχθεί από τον ίδιο τον καλλιτέχνη πωλούνταν τότε 40.000 ευρώ, ενώ στη foire έφτασαν να πωλούνται ακόμα και για 90.000 ευρώ. Το έργο άτσαλα προσπαθεί να ενταχθεί από τον καλλιτέχνη στο πλαίσιο της post internet art και να περάσει για τρολάρισμα και κριτική ενός συστήματος. Η αλήθεια είναι όμως, ότι πρόκειται για καθαρά σεξιστική οπτική από πλευράς του και καθόλου κριτική του βλέμματος του θεατή και δη του αρσενικού θεατή. Την ίδια στιγμή που πολλές γυναίκες καλλιτέχνες παγκοσμίως παράγουν τέχνη τόσο post internet art όσο και social media art  και δεν βρίσκουν γκαλερί ούτε να κοιτάξει τα έργα τους, ο Prince απευθυνόμενος σε ένα λευκό κοινό συλλεκτών όχι μόνο βρίσκει δίαυλο μέσω του οποίου δείχνει την δουλειά του, αλλά και βγάζει πολλά χρήματα εκμεταλλευόμενος φωτογραφίες και έργα που δεν είναι δικά του σαν άλλα ready made. Πολλοί μπορεί να βρουν την κριτική μέσα στο έργο του, τον λόγο που ενσωματώνει στην εικόνα, την αποκάλυψη της διαδικτυακής υποκουλτούρας. Όλα χωράνε μέσα σε αυτό. Αλλά  το θέμα είναι ότι εκείνος με τέτοια προκάλυψη μπορεί και πουλάει τις εκτυπωμένες σε καμβάδες φωτογραφίες για 90.000 ευρώ.

Suicide Girls

Αυτό επιλύθηκε,  βεβαίως, σε κάποιο βαθμό από τις Suicide Girls. Πήραν τις φωτογραφίες τους που είχαν χρησιμοποιηθεί και άρχισαν να τις πουλάνε για 90 δολάρια ελπίζοντας να ρίξουν την τιμή των φωτογραφιών που πουλάει ο Prince. Το σύστημα, όμως, έχει τον τρόπο να πουλήσει το ηδονοβλεπτικό όραμα του Prince εφόσον αυτός είναι ο εκλεκτός του.

Όταν είδα για πρώτη φορά αυτό το έργο, σκέφτηκα τα έργα που κάνουν γυναίκες αυτοφωτογραφιζόμενες, όπως η Hester L. Scheurwater που, προβάλλοντας τον εαυτό της σε προκλητικές πόζες, έχει βιώσει ακόμα και τον αποκλεισμό από το facebook γι’ αυτό καθώς εκεί ανέβαζε τις selfies της, σε μια προσπάθεια υποκειμενικότητας. Δεν νομίζω ότι η Scheurwater θα μπορούσε να εκθέσει στην Gagosian. Ούτε να πουλήσει τα έργα της σε αυτές τις τιμές. Η γυναίκα που προσφέρει την αυτοεικόνα της δεν περιέχει την ηδονοβλεψία του ανδρικού βλέμματος, έχει αποδεσμευτεί από αυτό κι αυτή η χειραφέτηση φαίνεται δεν αρέσει, δεν πουλάει.

Πουλάει μόνο η εικόνα που, χωνεμένη μέσα από γνώριμα μοτίβα και ένα ωραίο θεωρητικό περιτύλιγμα, μπορεί να ανατροφοδοτήσει την ισχύουσα οπτική. Ακόμα και τη στεγνή βία, παρ’ όλο που κατακρίνεται, όταν προβάλλεται όλοι ανοίγουν ορθάνοιχτα τα μάτια τους για την καταναλώσουν. Αλλά το αιδοίο μιας γυναίκας, όταν εκείνη το προβάλλει αυτοβούλως με τους συμβολισμούς που εκείνη του αποδίδει και την ταυτότητα που εκείνη επιθυμεί να έχει, είναι κατακριτέο — μέχρι να έλθει ένας άντρας να το αντικειμενοποιήσει και πάλι και να αποκαταστήσει τη μέχρι στιγμής ιστορικότητα του.

Νομίζαμε ότι έχουμε λύσει αυτά τα ζητήματα, αλλά κατά μέσο όρο οι γυναίκες καταλαμβάνουν ακόμα μόνο ένα 10% των εκθέσεων κάθε σεζόν, παρ’ όλο που η πλειοψηφία τώρα πια των φοιτητών σε σχολές τέχνης είναι γυναίκες. Ακόμα η έκθεση του γυναικείου σώματος και η γυναικεία άποψη στην παραγωγή έργου τέχνης είναι αποδεκτή μόνον όταν αφορά σε εκπόρνευση — το πώς βλέπει ένα τρίτος το σώμα αυτό—, αλλιώς οι ενδιάμεσοι δεν το προβάλλουν. Ο «προαγωγός»  Richard  Prince πληρώνεται αναλόγως για τις υπηρεσίες του και το ίδιο το αντικείμενο της αγοραπωλησίας είναι και πάλι ριγμένο. Ελεύθερα αιδοία / τσάμπα αιδοία.

Richard Prince, Gagosian 2014

Πηγή: dimartblog.com