George Simenon: “Στριπτήζ”

Ο Simenon θα μπορούσε να είναι ο Άλφρεντ Χίτσκοκ της λογοτεχνίας. Έτσι απλά και κατηγορηματικά. Ο Βέλγος πάει το αστυνομικό μυθιστόρημα σε άλλο επίπεδο. Σχεδόν το εξαϋλώνει και εκεί που νομίζεις ότι θα λοξοδρομήσει σε βάζει πιο βαθιά από ποτέ στον πυρήνα του αστυνομικού, στο έγκλημα και το εν λόγω είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η διάπραξη του εγκλήματος βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής, “κρύβεται” σε μικρές και μεγάλες πράξεις, παραλείψεις. Για τον Simenon σημασία έχει η πορεία ως εκεί και ο τρόπος που το περιγράφει θυμίζει τον ‘Αγγλο σκηνοθέτη. Η ατμόσφαιρα, το βλέμμα που μένει και η ματιά που ταξιδεύει πέρα από το οπτικό ερέθισμα κατευθύνουν τον αναγνώστη στις αιτίες του εγκλήματος. Δεν υπάρχει αγριότητα. Δεν γίνεται τίποτα εν θερμώ. Η επιθυμία τέλεσης εγκλήματος είναι η κορύφωση του “Στριπτήζ”.

Η μεγαλύτερη απώλεια για τον Simenon δεν είναι η ανθρώπινη ζωή. Η απώλεια της προσωπικότητας είναι αυτή που συνθλίβει το άτομο. Το εκμηδενίζει και το κάνει άθυρμα των πιο ποταπών κινήτρων του. Η διαδικασία αυτή αποτελεί τον κεντρικό άξονα του “Στριπτήζ”. Ο τίτλος, λοιπόν, έχει διττή σημασία. Η πρώτη αφορά το σκηνικό της ιστορίας και είναι αυτό που καταλαβαίνει πρώτα ο αναγνώστης. Πρόκειται για το καμπαρέ “Μονικό” στις Κάννες. Δεν είναι πολύ γνωστό. Μικρό και οικείο για τους πελάτες. Για το προσωπικό και κυρίως για τα κορίτσια που εργάζονται εκεί είναι το δεύτερο σπίτι τους. Γνωρίζονται πολύ καλά μεταξύ τους, ξέρουν η καθεμιά τις συνήθειες της άλλης, τον τρόπο που φέρονται και γιατί. Η σχέση με το αφεντικό κινείται ανάμεσα στον “πατέρα δυνάστη” και τον “συγκρατημένα στοργικό”. Τα πάντα όμως αλλάζουν όταν στο καμπαρέ κάνει την εμφάνιση της η νεαρή Μωντ.

Η παρουσία της αποτελεί το έναυσμα για να αρχίσει το ξεγύμνωμα των χαρακτήρων του Simenon. Κυρίως της Σελίτα (χορεύτρια), του Λεόν (ιδιοκτήτης του καμπαρέ) και της μαντάμ Φλοράνς (σύζυγος του Λεόν). Η επιτηδευμένη συμπεριφορά και η προσποιητή αθωότητα της Μωντ Λερουά επηρεάζει έντονα τους τρεις. Οι ψευδαισθήσεις των άθραυστων εγωισμών διαλύονται άμεσα και κάθε σελίδα είναι και ένα μικρό στριπτήζ. Οι ισορροπίες έχουν διαταραχθεί και η ασφάλεια του οικογενειακού κλίματος έχει χαθεί. Πλέον, το “Μονικό” μετατρέπεται σε πεδίο επιβίωσης και κυριαρχίας για τους τέσσερις. Η ιδιότυπη μάχη παρασύρει και τους υπόλοιπους στο καμπαρέ και στο τέλος θα έχουν αλλάξει όλα.

Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο Simenon είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση του αφηγηματικού ύφους. Κινηματογραφικό, με τον συγγραφέα σε ρόλο οδηγού που έχει την ευθύνη να προετοιμάσει τον αναγνώστη για την εξέλιξη και την κορύφωση του δράματος. Οι περιγραφές, τόσο των χώρων, όσο και των δράσεων μέσα σε αυτόν, δεν είναι μόνο η ματιά του συγγραφέα. Σταδιακά γίνεται και δική μας. Όπου στρέφει το βλέμμα, ακολουθούμε. Σαν την οπτική του Χίτσκοκ. Η μετάφραση ανήκει στην Αργυρώ Μακάρωφ. Εξοικειωμένη με τον Simenon δεν χάνεται και φροντίζει να τον διαβάσουμε και να τον ακολουθήσουμε χωρίς δυσκολία.

info: “Στριπτήζ”, Μετ: Αργυρώ Μακάρωφ, Εκδ. Αγρα