Lava Music Festival στη Νίσυρο: Ο Δ. Μικέλης μάς καλεί να παίξουμε αράβικα!

Πλησιάζει ο καιρός να φύγουμε για Νίσυρο… Το Lava Music Festival 2023 ετοιμάζεται να υποδεχτεί εισηγητές και συμμετέχοντες σε σεμινάρια. Υπάρχουν λίγες ακόμα κενές θέσεις σε κάποια εργαστήρια, για όποια/όποιον ενδιαφέρεται. Δείτε πληροφορίες στο https://lava.aptaliko.gr/ και κλείστε εισιτήρια για το νησί!

Σήμερα θα παρουσιάσουμε τον Δημήτρη Μικέλη, που θα εισηγηθεί το σεμινάριο Ελάτε να παίξουμε αράβικα!

Τα όργανα συμμετοχής είναι ούτι, κανονάκι, βιολί, τσέλο, κοντραμπάσο, νάυ, κρουστά. Ωστόσο, το σεμινάριο θα είναι ανοικτό και για δυτικά όργανα.

Στο σεμινάριο αυτό, όπως λέει ο Δημήτρης, θα απομακρυνθούμε λίγο από τον Ελλαδικό χώρο και τις δίχως άλλο πλούσιες και πολυποίκιλες μουσικές του παραδόσεις μέχρι να συναντήσουμε αυτές του Αραβικού ως επί το πλείστον κόσμου. Σε αυτήν την διαδρομή θα δοκιμάσουμε να παίξουμε μουσική χρησιμοποιώντας μια αισθητική που, αν και ελάχιστα ίσως εξερευνημένη σε σχέση με άλλα ιδιώματα της ανατολής για πολλούς εγχώριους είτε μουσικούς είτε απλά ακροατές ή ερασιτέχνες, εντούτοις όμως, καταλαμβάνει κύρια θέση στην έκφραση συναισθημάτων και τον τρόπο που αυτά αποδίδονται.

To σεμινάριο αποτελείται από δύο σκέλη. Το ένα είναι το στήσιμο ορχήστρας (ανάλογα με τα όργανα συμμετοχής) όπου θα παιχτούν γνωστά κομμάτια του Αραβικού κόσμου και θα παρουσιαστούν την τελευταία μέρα. Το άλλο σκέλος έχει να κάνει με τον αυτοσχεδιασμό όπου θα εξερευνήσουμε με διάφορα εργαλεία τρόπους να διηγηθούμε μία «ιστορία» μέσα από το παίξιμό μας.

Δημήτρη, τι ιδιαίτερο υπάρχει στην αραβική μουσική και πώς θα παρουσιάσεις όλον αυτόν τον πλούτο στο σεμινάριο;

Η αραβική μουσική, όπως όλες οι μουσικές κουλτούρες της Ανατολής, καταρχήν βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στον αυτοσχεδιασμό. Δηλαδή στην ελεύθερη βούληση και διάθεση ενός μουσικού να δημιουργεί μελωδίες και ρυθμούς αυθόρμητα. Ο αυτοσχεδιασμός, εν προκειμένω το ταξίμι, είναι ο βασικός τρόπος διαχείρισης και ανάδειξης των μακάμ και των εδραιωμένων κατά παράδοση στυλιστικών συνηθειών τους. Στο σεμινάριο θα εφαρμόσουμε αυτές τις συνήθειες ως βασικά στοιχεία όπως η ρυθμική αγωγή στο ταξίμι η οποία αποτελεί έντονο χαρακτηριστικό στον Αραβικό τρόπο. Επίσης, θα παρουσιάσουμε τις διαστηματικές ιδιαιτερότητες των μακάμ της αραβικής μουσικής αισθητικής κάνοντας ενίοτε σύγκριση και με το τούρκικο σύστημα. Τέλος, θα μιλήσουμε για μουσικές φόρμες και είδη ρεπερτορίου του αραβικού κόσμου παίζοντας αντιπροσωπευτικά κομμάτια σε αραβικού, φυσικά, τύπου ενορχηστρώσεις βάσει της ποικιλίας των  οργάνων συμμετοχής.

Πώς έχει συνδεθεί η αραβική μουσική παράδοση με μουσικά ιδιώματα της Ελλάδας;

Η αλήθεια είναι ότι το αραβικό άκουσμα στο ελληνικό κοινό ήταν για πολύ καιρό λιγότερο διαδεδομένο από ότι το τούρκικο άκουσμα, με ελάχιστες εξαιρέσεις και κυρίως ως ρεύμα μιας συγκεκριμένης χρονικής  περιόδου, όπως στην λαϊκή μουσική της δεκαετίας του ‘70 από ελάχιστους καλλιτέχνες. Παρόλ’ αυτά, υπάρχουν χαρακτηριστικά στις κλίμακες και στους ρυθμούς της αραβικής μουσικής που λειτουργούν ως κοινοί παρανομαστές με τα δικά μας ιδιώματα κάνοντας έτσι το εξωτικό της άκουσμα οικείο και ιδιαίτερα ευχάριστο στα δικά μας αυτιά. Έτσι, στην σημερινή εποχή πια με την εύκολη πρόσβαση του παγκόσμιου κοινού σε δημοφιλείς διαδικτυακές πλατφόρμες η ανάμειξη ακουσμάτων γίνεται αναπόφευκτη. Αυτό πολλές φορές εύκολα διακρίνεται στις δημιουργικές επιλογές πολλών καλλιτεχνών στην Ελλάδα σήμερα φέρνοντας στην επιφάνεια ένα κράμα πολλαπλών ιδιωμάτων στο ίδιο μουσικό περιβάλλον.

Λίγα λόγια για τον εισηγητή:

Ο Δημήτρης Μικέλης είναι ουτίστας και πιανίστας. Ως μουσικός, έχει εντρυφήσει τόσο στην εκτέλεση όσο και στην σύνθεση, όπως επίσης και στην διδασκαλία καθόλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του πορείας. Η επιλογή των οργάνων υποδηλώνουν την διπλή ταυτότητα της παιδείας και αργότερα της καριέρας του όπου οι επιρροές από Δυτικά και Ανατολικά μουσικά ιδιώματα λειτουργούν εν τέλει καταλυτικά στην διαμόρφωση της αισθητικής και προσωπικότητας του ως ερμηνευτής και δημιουργός. Γεννημένος στην Αθήνα το 1976, Ο Δημήτρης Μικέλης αποφοιτεί από το Μουσικό Λύκειο Παλλήνης το ΄94 και ολοκληρώνοντας επιπλέον ανώτερα θεωρητικά έως και Αντίστοιξη με τον Στ. Αθανάσουλα από το Κεντρικό Ωδείο συνεχίζει από το 2001 σπουδές στην Αμερική στο Berklee College of Music με όργανο το πιάνο . Από το 2007 είναι κάτοχος μεταπτυχιακού Jazz Performance από το William Paterson University. Εκ των σημαντικότερων καθηγητών του στο πιάνο υπήρξαν στην Ελλάδα ο Γ. Κοντραφούρης και στην Αμερική ο Armen Donelian, ενώ με ουτί είχε την ευκαιρία να εμβαθύνει στην Αραβική μουσική με τον Simon Shaheen.

Από νεαρή ηλικία έχει συμμετάσχει σε φεστιβάλ σε Ελλάδα, Ιταλία, Ελβετία, Γαλλία, Τουρκία, Αμερική, Παλαιστίνη, Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Μαρόκο με ποικίλα συγκροτήματα (Biennale, Youth, Φεστιβάλ Άρδα, Athens Annoual Festival, Brooklyn Maqam Festival, Montreux Jazz Festival, Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, World Sacred Music Fes Festival, κ.α.), ενώ διοργανώνει στην Αθήνα το 1ο Φεστιβάλ Ουτιού το 2020, συμμετέχοντας με τον ουτίστα Κυριάκο Ταπάκη ως ντουέτο ανάμεσα σε 14 καταξιωμένους ουτίστες στην Ελλάδα.

Μέχρι και το 2000, έχει περιοδεύσει στην Ελλάδα με Σωκράτη Μάλαμα, Μελίνα Κανά, Αλκίννοο Ιωανίδη, Σαβίννα Γιαννάτου, Λιζέτα Καλιμέρη, Πέτρο Δουρδουμπάκη, Στέλιο Βαμβακάρη και άλλους ενώ παράλληλα είναι μέλος του συγκροτήματος Περιστασιακό Όνειρο με ένα CD άλμπουμ στο ενεργητικό τους.

Στην Αμερική ιδρύει τους Mitz Jazz Quintet με τους οποίους ηχογραφεί δικές του συνθέσεις και εμφανίζεται τακτικά σε μικρούς χώρους της Νέας Υόρκης. Γίνεται μέλος του Αραβικού μουσικοχορευτικού συγκροτήματος Zikrayat με έδρα την Νέα Υορκή με τους οποίους περιοδεύει και ηχογραφεί. Eμφανίζεται ως μέρος του casting στην ταινία μεγάλου μήκους του Jonathan Demme “Rachel Getting Married” με την Anne Hathaway, 2008. το 2009, μετακομίζει στην Ραμάλλα της Παλαιστίνης ώς μόνιμος καθηγητής στο ούτι και πιάνο στο Al Kamandjati Association και αργότερα το 2015 στο Edward Said National Conservatory of Music ως καθηγητής θεωρίας και πιάνου. Ταυτόχρονα συμμετέχει αδιαλείπτως σε ποικίλα μουσικά προγράμματα και δράσεις για την προώθηση της μουσικής παιδείας στην Παλαιστίνη, μερικά από αυτά υποστηριζόμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη.

Σύντομα γίνεται βασικό μέλος της Εθνικής Ορχήστρας Αραβικής της Παλαιστίνης περιοδεύοντας στην Δυτική όχθη και στο εξωτερικό και ηχογραφώντας με αυτήν ένα άλμπουμ. Παράλληλα συμμετέχει σε μικρότερα σχήματα Αραβικής μουσικής και μη, παίζοντας, ηχογραφώντας και ενορχηστρώνοντας και ιδρύει το Ramallah Jazz Quartet με συμμετοχές σε τοπικά φεστιβάλ και τακτικές εμφανίσεις στην Ραμάλλα.

Επιπλέον, ο Δ. Μικέλης ολοκληρώνει στην Ραμάλλα άλλη μία προσωπική δουλειά ηχογράφησης και ενορχήστρωσης “Oudopia” έχοντας συμπεριλάβει 18 μουσικούς της κλασσικής, jazz και Αραβικής μουσικής. Η δουλειά αυτή φιλοξενήθηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών τον Ιούνιο του 2016 με τους ίδιους περίπου μουσικούς σε ένα σύνολο που ο Δ. Μικέλης έφερε από την Παλαιστίνη.

Το 2016 αποχωρεί από την Παλαιστίνη με τιμητική διάκριση για τη προσφορά του στην πολιτισμική ανάπτυξη της χώρας. Στην Ελλάδα βραβεύεται με την 2η θέση στον 15ο διαγωνισμό σύνθεσης του Ωδείου Φουντούλη για δύο συνθέσεις του. Από το 2017 συνεργάζεται με τον Παλαιστίνιο Ράμζι Αμπουρεντουάν ως μέλος της Αραβικής ορχήστρας του, συμπεριλαμβάνοντας τις ντίβες του Αραβικού τραγουδιού Abeer Nemhe, Mai Farouk και Dalal Abu Amneh, με την οποία εμφανίζεται στην Φιλαρμονική του Παρισιού με απευθείας μετάδοση από το ευρωπαϊκό τηλεοπτικό πολιτιστικό κανάλι Arte και παράλληλα στο ετήσιο διεθνές world music festival της Φέζ στο Μαρόκο τα 3 τελευταία χρόνια.