Mixtape 8 Μάρτη: 30 τραγούδια για «το άλλο μισό του ουρανού»

Ημέρα της γυναίκας σήμερα και το mixtape δεν θα μπορούσε να μην είναι αφιερωμένο στις πολλαπλές διαστάσεις της γυναίκας. Τραγούδια αφιερωμένα στην  καταπιεσμένη γυναίκα, στη γυναίκα αγωνίστρια, στη γυναίκα επαναστάτρια, στη γυναίκα που βιώνει τη βαρβαρότητα του πολέμου και την ενδοοικογενειακή βία, την έμφυλη καταπίεση και το σεξισμό, στη γυναίκα που εμπνέει με τον πιο καθολικό τρόπο.

Ξεκινάμε με τι άλλο, με την πιο εύστοχη αφήγηση της καθημερινότητας της εργαζόμενης γυναίκας, όπως την συνέλαβε μουσικά και στιχουργικά ο Λουκιανός Κηλαηδόνης και τραγούδησε η Αφροδίτη Μάνου. «Μια μέρα μιας Μαίρης» Από τον δίσκο «Χαμηλή Πτήση» του 1982.

 

Συνεχίζουμε με τη Νένα Βενετσάνου και «Το κουτί της Πανδώρας» του 1984, έναν δίσκο με τραγούδια φεμινιστικά, γυναικεία, κινηματικά, σε μουσική και ερμηνεία δική της, σε ποίηση και στιχουργική διαφόρων γυναικών. Το Κουτί της Πανδώρας είναι ένας δίσκος αναφοράς για το εγχώριο φεμινιστικό κίνημα. Ακούμε το χαρακτηριστικό «Το Ποτάμι» σε στίχους της Μπέττυ Κομνηνού.

 

Πάμε σε ένα πραγματικά ιστορικό τραγούδι του Joe Hill, γραμμένο για τη γυναίκα αγωνίστρια του αμερικάνικου εργατικού κινήματος και των Wobblies. Πρόκειται για το  “The Rebel Girl” τραγουδισμένο σε σύγχρονη έκδοση από την Jane Laerkedahl.

https://www.youtube.com/watch?v=G3AC1lI9YTc

 

Φτάνουμε στα 1972  βρίσκοντας τον John Lennon να τραγουδάει για «τη γυναίκα το νέγρο του κόσμου» συνδέοντας το Black Power Movement με το γυναικείο κίνημα. “Woman is the nigger of the world” από το άλμπουμ “Sometime in New York City”.

https://www.youtube.com/watch?v=_tA1Rncx4D4

 

Συνεχίζουμε με τους Chumbawamba και το πάντα επίκαιρο “Song of the mother in debt”, το οποίο ηχογραφήθηκε από το συγκρότημα για το συλλογικό “A Pox Upon The Poll Tax” του 1989, άλμπουμ με κομμάτια ενάντια στον κεφαλικό φόρο της Μάργκαρετ Θάτσερ. Συμπεριλαμβάνεται και στο “Uneasy Listening” του 1998. Ένα κομμάτι για τη φτωχή γυναίκα μάνα και την αντιμετώπισή της από τον κρατικό μηχανισμό και την τάξη των πλουσίων.

https://www.youtube.com/watch?v=-xaeJBpLo5U

 

Περνάμε σε ένα επίσης ιστορικό κομμάτι, γραμμένο από τον Kurt Weill (μουσική) και Bertolt Brecht (στίχοι), το “Ballad of the soldier’s wife”, τραγουδισμένο αυτή τη φορά από την PJ Harvey. Το κομμάτι υπάρχει στο tribute άλμπουμ “September Songs – The Music of Kurt Weill” που κυκλοφόρησε το 1997 και αποτελεί το σάουντρακ του ομότιτλου ντοκιμαντέρ του Καναδού Larry Weinstein που προβλήθηκε το 1994.

 

«Είναι ένας αντρικός κόσμος» τραγούδαγε στα 1966 ο μεγάλος James Brown, αλλά μετά από 30 χρόνια πήρε την απάντηση του από τη Nenneh Cherry και το “Woman” από το δίσκο – τι ειρωνεία – με το τίτλο Man. H Nenneh Cherry, θύμα βιασμού η ίδια, τραγούδησε ένα από τα πιο όμορφα κομμάτια της δεκαετίας του 90.

https://www.youtube.com/watch?v=pAYSAYg9kPI

 

Το 1998 ο Φοίβος Δεληβοριάς κυκλοφορεί το δίσκο «Χάλια». Το πρώτο τραγούδι με τίτλο «Εκείνη» είναι μία από τις πιο συγκλονιστικές στιχουργικές αφηγήσεις για τη γυναίκα που έχει καταγραφεί στην ελληνική και όχι μόνο δισκογραφία. Το βίντεο κλιπ που ακολουθεί είναι από την εμφάνιση του Φοίβου στο μεγάλο αίθριο της  Φιλοσοφικής Σχολής της Αθήνας.

https://www.youtube.com/watch?v=g0zMU10TRIc

 

Από τον Φοίβο στους Asian Dub Foundation και τη Sinead O Connor, στο κομμάτι “1000 mirrors”, που αναδεικνύει το φαινόμενο των γυναικών, θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, φαινόμενο που γνωρίζει ιδιαίτερη έξαρση και στις περιόδους της καραντίνας του Covid 19. Από το άλμπουμ “Enemy of the enemy” 2003.

https://www.youtube.com/watch?v=fUVErnrbVEc

 

Τη σκυτάλη παίρνει το punk και οι Green Day με το “She’s a rebel” από το “American Idiot” του 2004. Μια διάσταση της πανκ γυναικείας καθημερινής εξέγερσης.

https://www.youtube.com/watch?v=NdaBGK-Wv6U

 

Τη χυδαία αντιμετώπιση που γνώρισαν μετανάστριες που αναγκάστηκαν να εργαστούν σε οίκους ανοχής και παρεμφερή «μαγαζιά» αλλά και σκυλάδικα από το εγχώριο μάτσο «πολιτισμό» και το νταβατζηλίκι, θέτουν στο επίκεντρο οι Ενδελέχεια με το «Εδώ μωρή θα λέγεσαι Μαρία», μια εύστοχη περιγραφή πραγμάτων που βίωσαν χιλιάδες γυναίκες που βρέθηκαν σε αυτή τη θέση. Από το άλμπουμ «Μέσα μου κρύβονται άλλοι» του 2005.

https://www.youtube.com/watch?v=ltsI_biTVN4

 

Από το ελληνόφωνο ροκ και την αθάνατη ελληνική επαρχία περνάμε στο Ζαπατίστικο κίνημα και το κομμάτι “Resistencia”  από το Μεξικάνικο γκρουπ των Los De Abajo. To κομμάτι προλογίζει η comandante Esther, ηγετική μορφή των Ζαπατίστας, υπογραμμίζοντας την γυναικεία διάσταση του Ζαπατίστικου κινήματος Το τραγούδι βρίσκεται στο άλμπουμ “LDA vs The Lunatics” του 2005.

Από τα βουνά του Μεξικού φτάνουμε στη μαρτυρική Βαγδάτη με αρωγό τη Sadahzinia και το κομμάτι “Πρωινό στη Βαγδάτη”, για την έφηβη Γκουλσομά και τα πρωινά της. Ένα κομμάτι για όλα αυτά τα κορίτσια που ζουν τη βαρβαρότητα του πολέμου και την προσφυγιά. Πολλά από αυτά τα κορίτσια βρίσκονται και σε κάποια από τα στρατόπεδα προσφύγων που το ελληνικό κράτος και η ΕΕ έχουν στήσει στη χώρα.  Από το δίσκο «Πετρανάσα» του 2006.

https://www.youtube.com/watch?v=y3JpwWhcDQY

 

Από τα κορίτσια της Βαγδάτης στην πάντα μαχόμενη γυναίκα της Αφρικής. “African Woman” ένας afro ύμνος από τον μεγάλο Γκανέζο μουσικό Ebo Taylor και το άλμπουμ του “Love and Death” του 2010.

https://www.youtube.com/watch?v=075EN7f5oSc

 

Η επίθεση στην μετανάστρια εργάτρια Κωνσταντίνα Κούνεβα το 2008, έγινε τραγούδι από τον Javaspa και τη Lina στο άλμπουμ «480 Διαδρομή θανάτου» του 2011. Ένα κομμάτι που συνδέει την ταξική συνειδητοποίηση με την υπέρβαση των διαχωρισμών που χρησιμοποιεί το κεφάλαιο για να διασπά την εργατική τάξη, διαχωρισμών με βάση το φύλο και την καταγωγή.

 

Η Ana Tijoux ανοίγει μέτωπο στην πατριαρχία και τραγουδά για την υπέρβαση των στερεότυπων και των έμφυλων ρόλων συνολικά στην κοινωνία, προτάσσοντας την ελευθερία. “Antipatriarca” από το άλμπουμ της “Vengo” του 2014.

https://www.youtube.com/watch?v=RoKoj8bFg2E

 

Ιστορίες γυναικείας δύναμης και εκδίκησης μας αφηγούνται οι The Last International και η Tami Neilson. Ιστορίες τιμωρίας της ματσό κουλτούρας και της ανδρικής κυριαρχίας. Το “Wanted Man” των The Last International είναι από το ντεμπούτο τους άλμπουμ “We Will Reign’ του 2014.

 

Και το “Dynamite” της Tami Neilson από το ομότιτλο άλμπουμ του ίδιου έτους.

https://www.youtube.com/watch?v=lsuScZx0WbU

 

Φεμινιστικός ύμνος από τη Sara και την Ηρω-ίνη, γιατί η έμφυλη καταπίεση και οι πατριαρχικές πρακτικές ξεπερνούν τα σύνορα, τις γλώσσες, τα έθνη, τις θρησκείες  και τις τάξεις.  «Στέκω Γυναίκα» ενάντια σε ότι καταπιέζει τη ζωή. Από το άλμπουμ «Αντισύλληψη» του 2017 και το ματσό hip hop αρχίζει πια να μην νιώθει  και τόσο καλά….

https://www.youtube.com/watch?v=Sxvq5PKK0oI

 

Φαίνεται ότι στο εγχώριο hip hop αρκετοί και αρκετές βάλθηκαν να πετάξουν από πάνω του την ανδροκρατία και τα χαρακτηριστικά της. Στο «Το Βιβλίο των τεσσάρων στοιχειών» του Βέβηλου που κυκλοφόρησε το 2018, το «Φτιάξε έναν ήλιο» είναι ένα από τα πιο αιχμηρά, εύστοχα και βαθιά κομμάτια για την σύγχρονη γυναίκα και τη πάλη για τη χειραφέτηση της.

https://www.youtube.com/watch?v=FbQ3pM8LxuI

 

Μια γροθιά στο στομάχι της υποκρισίας και της ψευτιάς της αστικής κοινωνίας. Ιστορίες έμφυλης βίας πίσω από κλειστές πόρτες σπιτιών, ιδρυμάτων, φυλακών. Ένα συγκλονιστικό κομμάτι αφιερωμένο σε όλες τις γυναικάρες του κόσμου. «Γυναικάρες» από τους Taburo Bota και το άλμπουμ «Σπίρτα σε Πυρομανή» του 2018.

 

Οι Post Lovers είναι το προσωπικό project της Ελένης Καραγεώργου. Το ντεμπούτο άλμπουμ του 2018 με τίτλο “Post Lovers” έχει μια έντονα φεμινιστική διάσταση και ειδικά το “Look Around”. Οι ρόλοι της μητέρας, της αδερφής, της συζύγου και της κόρης, οι νόμοι, οι συνήθειες και η βία που δέχεται η γυναίκα μπαίνουν στο κέντρο της αφήγησης της Καραγεώργου.

https://www.youtube.com/watch?v=351lwezkmBw

 

Επιστροφή στη θηλυκή πλευρά της Αφρικής και τη Samba the Great από τη Ζάμπια που τραγουδά για τη θηλυκή ενέργεια που εξισορροπεί τον κόσμο. Το single “Energy” κυκλοφόρησε το 2018. Η Samba the Great που ζει πλέον στην Αυστραλία είναι από τις πιο υποσχόμενες γυναικείες φωνές στον ευρύτερο χώρο του hip hop και της soul.

 

Όταν το γυναικείο ζήτημα μπαίνει και στα χωράφια της Country τότε σκέφτεσαι ότι όλα είναι δυνατά. Οι The Highwomen ξανασχεδιάζουn τη γυναίκα ρίχνοντας στη φωτιά αιώνες έμφυλου καταμερισμού και στερεότυπων. “Redesigning Women” από το ομώνυμο ντεμπούτο τους άλμπουμ του 2020 και η καρδιά του φεμινισμού χτυπάει πλέον και στο Nashville….

https://www.youtube.com/watch?v=5aSRpbLOfo0

 

Το ντουέτο των Drab City τινάζουν στον αέρα τα στερεότυπα των γυναικείων υποχρεώσεων και του έμφυλου καταμερισμού  στο  “Working for the men” από το ντεμπούτο τους άλμπουμ “Good Songs for Bad People” του 2020.

https://www.youtube.com/watch?v=tV9T0cY38OE

 

Οι μέχρι πρότινος Dixie Chicks, οι οποίες έκοψαν το Dixie από το όνομα τους στην περίοδο της έκρηξης του κινήματος Black Lives Matter το προηγούμενο καλοκαίρι συμβολίζοντας και έτσι την καταγγελία τους στο ρατσισμό, επανήλθαν δισκογραφικά το 2020 μετά από απουσία 14 χρόνων πληρώντας το κόστος της σύγκρουσης τους με την κυβέρνηση Μπους, τις πολιτικές και δικαστικές διώξεις, τον αποκλεισμό από τη μουσική βιομηχανία καθώς και το μηντιακό μπούλινγκ που δέχτηκαν. Το ομώνυμο single από το νέο τους άλμπουμ «Gaslighter» αποτελεί έναν συνδυασμό της προσωπικής τους εμπειρίας με την καταγγελία του χλευασμού και της υποτίμησης που δέχεται το γυναικείο φύλο για αιώνες. Το συγκρότημα σύμβολο της alt Country επέστρεψε για τα καλά.

Οι Haim είναι ένα γκρουπ που αποτελείται από τρεις αδερφές. Κατάγονται από το Λος Άντζελες και το όνομα τους στα εβραϊκά σημαίνει «ελευθερία». Στο τρίτο τους άλμπουμ “Women in Music Pt. III” περιέχεται το “The Steps” που στηλιτεύει τη νοοτροπία της πάντα όμορφης, θελκτικής και «λειτουργικής» γυναίκας και συνολικά την υποτίμηση του γυναικείου φύλου.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=248&v=J2O_xa8cems&feature=emb_logo

 

Επανερχόμαστε στο Ελληνικό hip hop με τους Κοινοί Θνητοί και το κομμάτι που κυκλοφόρησαν μέσα το 2020 με τίτλο «ΑΓΓΟ», το οποίο είναι μια ωδή στη γυναίκα και ταυτόχρονα μια καταγγελία της βάρβαρης πρακτικής του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, της οποίας έχουν πέσει θύματα πάνω από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες.

https://www.youtube.com/watch?v=FC4bf6VSt1A

 

Κριτική από τους The Last International στην αδιαφορία των κινημάτων τύπου “metoo” των celebrities, σχετικά με την αντιμετώπιση χιλιάδων και εκατομμυρίων γυναικών και παιδιών, θυμάτων της πολεμικής και οικονομικής βίας των καπιταλιστών ηγετών, τα οποία δεν υπάρχουν για το mainstream φεμινισμό. Ας σκεφτούμε παράλληλα πόσες χιλιάδες εργάτριες χωρίς φωνή έχουν παρενοχληθεί ή κακοποιηθεί σεξουαλικά από τους εργοδότες τους ή από τους προϊσταμένους τους και έχουν σιωπήσει για να μην χάσουν τη δουλειά τους και επειδή ξέρουν ότι δύσκολα θα βρουν το δίκιο τους. Πόσα metoo, πόσα πρωτοσέλιδα, πόσα λεπτά στα media έχουν βρει ή θα βρουν αυτές οι γυναίκες; “Modern Man” από το Live at Arda Recorders του Ιανουαρίου που μας πέρασε.

https://www.youtube.com/watch?v=TxMzNzGWC5Q

 

Κλείνουμε το αφιέρωμα μας με το κομμάτι που έχει γίνει πλέον φεμινιστικός ύμνος στη Λατινική Αμερική, το τραγούδι που γράφτηκε πριν ένα χρόνο για την φεμινιστική απεργία στο Μεξικό από την Vivir Quintana ενάντια στη βία που δέχονται οι γυναίκες.  “Canción sin miedo”, τραγούδι χωρίς φόβο από την Vivir Quintana και τις El Palomar.

 

Να τρέμει το Κράτος, οι ουρανοί, οι δρόμοι

Να τρέμουν οι δικαστές και η δικαστική εξουσία

Σήμερα από τις γυναίκες, μας στέρησαν την ηρεμία

Μας φόβισαν, μα τα φτερά μας μεγάλωσαν

Κάθε λεπτό, κάθε εβδομάδας

Αρπάζουν τις φίλες μας, σκοτώνουν τις αδερφές μας

Καταστρέφουν τα σώματά τους, τα εξαφανίζουν

Μην ξεχνάτε τα ονόματα τους παρακαλούμε, κύριε Πρόεδρε!

Για όλες τις Nasas που αγωνίζονται στην Cauca

Για όλες τις γυναίκες που επέζησαν

Για όλα τα κορίτσια Embera που βιάστηκαν

Για τις αγρότισσες σ’ όλη τη χώρα

Τραγουδάμε χωρίς φόβο

Ζητάμε δικαιοσύνη

Φωνάζουμε για κάθε εξαφανισμένη

Δυνατά να αντηχήσει: Μας θέλουμε ζωντανές!

Να μην πέσει στα μαλακά ο γυναικοκτόνος

Εγώ θα κάψω τα πάντα, όλα θα τα γκρεμίσω

Εάν κάποιος μία μέρα σου σβήσει τα μάτια

Τίποτα πλέον δε με φιμώνει

Οι δικαιολογίες σας περισσεύουν

Αν αγγίξουν μία από εμάς, απαντάμε όλες!

Είμαι η Brenda

Είμαι η Ariana

Είμαι και η Xiomara

Η Rosa Elvira, η Alejandra

Είμαι και η Yuliana

Είμαι το κορίτσι που μεγάλωσε με βία

Είμαι η μητέρα που τώρα κλαίει για τις νεκρές της

Και είμαι αυτή που θα σε κάνει να πληρώσεις

Δικαιοσύνη! Δικαιοσύνη! Δικαιοσύνη!

Για όλες τις συντρόφισσες στους δρόμους της χώρας

Για τις τρανς γυναίκες που δολοφονήθηκαν

Για τις μαύρες γυναίκες που αγωνίζονται στη Gayar

Όλες τις Wayuu που υπερασπίζονται τη γη τους

Τραγουδάμε χωρίς φόβο, ζητάμε δικαιοσύνη

Φωνάζουμε για κάθε εξαφανισμένη

Δυνατά να αντηχήσει: Μας θέλουμε ζωντανές!

Να μην πέσει στα μαλακά ο γυναικοκτόνος

Να σείεται η γη.

Στον ηχηρό βρυχηθμό της αγάπης