«Nuit Debout»: «Κοίτα το Rolex σου, είναι ώρα για ξεσηκωμό»

Είμαστε Έλληνες, ζούμε, σπουδάζουμε και δουλεύουμε στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια. Αυτό το διάστημα εξελίσσεται ένα εντυπωσιακό κίνημα με το όνομα «Nuit Debout». Το παρακάτω κείμενο αποτυπώνει όσα ζήσαμε μέχρι στιγμής , συμμετέχοντας σε αυτό.

Στα πλαίσια ενός κλίματος πολιτικής αστάθειας, ένα νεοσύστατο κίνημα που ακούει στο όνομα «Nuit Debout» έρχεται να ταράξει τα νερά της γαλλικής πρωτεύουσας. Σύμφωνα με τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, πρόκειται για κίνημα νεολαίας, βάση του οποίου είναι οι μαθητές, οι επερχόμενοι πολίτες της γαλλικής Δημοκρατίας. Αφορμή στάθηκε η αναθεώρηση του εργασιακού νόμου που ο πρόεδρος François Hollande προσπαθεί να θέσει σε ισχύ λίγο πριν την εκπνοή της πενταετούς θητείας του ως Προέδρου της Γαλλίας.

Ο προβλεπόμενος στόχος του για μείωση τις ανεργίας (10%), αύξηση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας τίθεται πλέον εν αμφιβόλω, και προκαλεί κλίμα ανησυχίας για ενδεχόμενη εκτεταμένη ύφεση, με τον δείκτη της ανεργίας να παραμένει στάσιμος. Ο Hollande βρίσκεται στο ναδιρ τις πολιτικής του αποδοχής και βλέπει το 70% τον πολιτών να μην επιθυμεί την υποψηφιότητά του στις εσωκομματικές εκλογές, ενώ μόλις το 14% τον πολιτών είναι ικανοποιημένο από την τη πολιτική του δράση, ποσοστό που αποτελεί αρνητικό ιστορικό ρεκόρ προέδρων της γαλλικής δημοκρατίας.

Περίπου λοιπόν ένα χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές του 2017, με καινούργιο νομοσχέδιο, που φέρει τη σφραγίδα της υπουργού Εργασίας, Myriam El Khomri, η κυβέρνηση αναζητά νέους τρόπους μείωσης του ποσοστού ανεργίας. Ο νόμος, έπειτα από δυο – τρεις αναθεωρήσεις, συνεχίζει να προκαλεί τις αντιδράσεις ενός μεγάλου αριθμού συνδικάτων καθώς και φοιτητικών κινημάτων που από τη πλευρά τους ασκούν μια συντονισμένη ασφυκτική πίεση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Pierre Gattaz, πρόεδρος του σωματείου εργοδοτών MEDEF (Mouvement des Entreprises de France – Κίνημα επιχειρήσεων τις Γαλλίας) ο μόνος ωφελημένος από τον νόμο, έχει εκφράσει δημόσια τη δυσαρέσκεια του, εκτιμώντας σε συνέντευξη που παραχώρησε στο γαλλικό κανάλι France 2, ότι «ο νόμος οδηγεί στην καταστροφή θέσεων εργασίας».

Αιχμή του δόρατος αυτής της ατέρμονης πολιτικής σύγκρουσης είναι η φορολόγηση των λεγόμενων CDD. O Γάλλος πρόεδρος, στη προσπάθειά του να καταπολεμήσει τις συμβάσεις περιορισμένου χρόνου και να δημιουργήσει ευκαιρίες για μόνιμες προσλήψεις, πρότεινε τη φορολόγησή τους, κάτι το οποίο, σύμφωνα πάντα με τον πρόεδρο της MEDEF, δεν προσβλέπει σε αποκλιμάκωση της ανεργίας.

Το πολιτικό κλίμα τις περιόδου δεν είναι ευοίωνο για την κυβέρνηση. Μια σειρά πολιτικών αστοχιών εντείνει την άποψη περί αδυναμίας της σοσιαλιστικής κυβέρνησης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, αρχής γενομένης της απόσυρσης του νομοσχεδίου για τη στέρηση της εθνικότητας όσων κατηγορούνται για εμπλοκή σε τρομοκρατικές ενέργειες, καθώς και την πολύμηνη κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά τις επιθέσεις του Νοεμβρίου στη καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας.

Εν συνεχεία, προβληματισμούς δημιουργεί η ανεργία – ρεκόρ για την χώρα (στους 27 από 30 μήνες διακυβέρνησης η ανεργία αυξήθηκε!), η δυσαρέσκεια των αγροτών, οι αντιδράσεις των οδηγών ταξί, των εκπαιδευτικών, των σιδηροδρομικών υπαλλήλων, των εργαζομένων στις αερομεταφορές καθώς και τo ξέσπασμα του σκανδάλου των Panama Papers σχετικά με την απόκρυψη μαύρου χρήματος μέσω πλασματικών offshore εταιρειών. Αντιδράσεις εκφράζονται και από πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς και λοιπών οικολογικών οργανώσεων όσον αφορά το επικείμενο δημοψήφισμα για το αεροδρόμιο «Notre Dame de Landes».

Σε αυτό το κλίμα πολιτικής αστάθειας προστίθεται και η αδυναμία επίτευξης των οικονομικών στόχων όπως είχαν προβλεφθεί από την Commission και το ΔΝΤ για τα έτη 2016 – 2017. Συνέπεια όλων αυτών των παθών είναι ο πρόεδρος Hollande να διαρρηγνύει το σοσιαλιστικά φιλοτεχνημένο ιμάτιό του λαμβάνοντας πολιτικές άκρως φιλελεύθερες (μεγάλη κουβέντα τί θεωρείται αριστερά στην Γαλλία). Από την άλλη πλευρά, η δεξιά επικαλούμενη την γενική αποδιάρθρωση του σοσιαλιστικού κόμματος PS, ζητά επανειλημμένα την «διάλυση» του κινήματος nuit Debout και την ενασχόληση τις αστυνομίας με την τρομοκρατία (εκπρόσωπος τύπου LR, 19/04).

Το κίνημα αυτό κυρίως τις νεολαίας, δίνει νέα τροπή στα πολιτικά τεκταινόμενα.  Ένα πανό γράφει «Κοίτα το Rolex σου, είναι ώρα για ξεσηκωμό». Οι αρνητικές γνώμες για την κυβέρνηση πολλαπλασιάζονται αφού το Nuit Debout παραμένει πρώτο θέμα. Με την σειρά του ο Hollande εμφανίζεται σαν βρεγμένη γάτα αναγκαζόμενος να συμμετάσχει σε συζητήσεις στην τηλεόραση δια ύφους απολογητικού (France2, πέμπτη 14/04, εκπομπή: «on n’est pas couchés»).

Μήπως όμως πρόκειται για μια στρατηγική ανασυγκρότησης του χαμένου εδάφους; Αρχικά, η τρομοκρατία εξαφανίζεται ως θέμα από την επικαιρότητα, με τα ΜΜΕ να εστιάζουν σε μεμονωμένα επεισόδια, αδιαφορώντας για τα πολιτικά επιχειρήματα των συμμετεχόντων. Αιτία αυτού αποτελεί το γεγονός ότι ένα μέρος τις συντηρητικής παριζιάνικης κοινωνίας, δεν ανέχεται την κατάληψη δημοσίου χορού επιθυμώντας ακόμη και τη μόνιμη εκκένωση της. Οι ακραίες θέσεις της Λεπέν κερδίζουν έδαφος με τους δείκτες δημοτικότητάς της να κινούνται ανοδικά (συνεχίζει να παραμένει «καταλληλότερη για την προεδρεία»). Το θέμα συζητείται, κάτι που ήδη είναι μεγάλη επιτυχία του κινήματος. Η πολιτικοποίηση στην καθημερινή ζωή των Γάλλων, ακόμα και η συζήτηση για πολιτικά θέματα θεωρείται ταμπού. Τα γεγονότα αυτά εκτόπισαν τα υπόλοιπα θέματα και μπήκαν στην καθημερινότητα και συζητούνται ως απαξίωση του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Με αυτόν τον τρόπο παρατηρούμε την σχετικά αδιάφορη και «απολιτίκ» νεολαία να πολιτικοποιείται, η τουλάχιστον να παίρνει θέση για το θέμα χωρίς αναγκαστικά να βαπτίζεται πολιτικά (όσες μέρες και αν πήγαμε δεν είδαμε κανένα χαρακτηριστικό κανενός πολιτικού κόμματος).

Η πλατεία είναι οργανωμένη σε τρεις χώρους, έναν με την ανοιχτή πολιτική συνέλευση – συζήτηση, έναν άλλον με μουσική και πολιτιστικές δραστηριότητες και έναν τρίτο γύρο από τους άλλους δυο, με διάφορα stands τα οποία είναι εφήμερα και τα σπάνε, ή τα ξεστήνουν κατ’ εντολή της αστυνομίας τα μεσάνυχτα. Στα stands βρίσκονται πάρα πολλοί σχηματισμοί/ οργανώσεις/ επιτροπές που επωφελούνται από τα γεγονότα και έρχονται να εκφράσουν τις θέσεις τους και τους αγώνες τους συμμετέχοντας. Η επιτροπή εναντίον του αεροδρομίου Notre-Dame-Des-Landes, επιτροπή αγροτών, περίπτερο για νομική βοήθεια και ενημέρωση για τον νόμο, περίπτερο από τους εκπαιδευτικούς στα γυμνάσια – λύκεια, για τους μετανάστες, για τους άστεγους, για τους εργαζόμενους γύρω από τα θεάματα, επιτροπές για το περιβάλλον, αυτοσχέδια βιβλιοπωλεία με αναρχικές τάσεις και πολλά άλλα αφού αλλάζουν κάθε μέρα και νέα έρχονται στις θέσεις τους.

Ταυτόχρονα, τα θέματα, πρακτικά ή φιλοσοφικά, ποικίλλουν στην συζήτηση της συνέλευσης: Η εθνική σύνταξη, το χαμηλότερο εισόδημα και η διάρκεια τις προεδρικής πενταετίας συζητιέται μαζί με γενικότερα θέματα όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο καπιταλισμός, ο νεοφιλελευθερισμός και η «ανάπτυξη». Ενδεικτικά, κάποια άλλα θέματα που τίθενται είναι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ο περιορισμός τις ελευθερίας, προφανώς ό,τι έχει να κάνει με την εργασία και τα δικαιώματα, η εκκένωση του Calais από τους πρόσφυγες, τα επεισόδια και η σχέση τους με το κίνημα, οι φορολογικοί παράδεισοι κτλ.

Παράλληλα οργανώνονται και άλλες εκδηλώσεις που τροφοδοτούν με τη σειρά τους τις συζητήσεις από το site, το facebook και το ραδιόφωνο του Nuit Debout, documentaires, ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, εργαστήρια αρχιτεκτονικής για λύσεις για το προσφυγικό, ομαδικά παιχνίδια για παιδιά κτλ.

Οι διάφορες επιτροπές που έχουν οργανωθεί για την αυτοδιαχείριση αφορούν την επικοινωνία της πλατείας με τους δημοσιογράφους, την επικαιρότητα, την παιδεία, τα ψηφίσματα της συνέλευσης, την οργάνωση της συζήτησης, την οργάνωση του χορού, την αποθήκευση τροφίμων (η αστυνομία άδειασε την σούπα που περιελάμβανε γεύματα για 150 άστεγους σε μια από τις εκκενώσεις τις πλατείας) και αντικειμένων.

Εκεί που επιβάλλονται ελαστικές επισφαλείς συμβάσεις έναντι τις μόνιμης και σταθερής εργασίας, το κίνημα μιλάει σε μια νεολαία που αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα και ένα ζοφερό μέλλον, η νέα γενιά αναζητά τρόπους, συζητάει για να τα καταφέρει, είναι αισιόδοξη. Προς το παρόν το κίνημα αυτό που σιγά σιγά δημιουργείται δεν έχει καπελωθεί από κάποιο πολιτικό σχηματισμό, ούτε θα το αφήσουν να γίνει σύντομα, απ’ ό,τι κρίνουμε.

Γενικότερα για τους Γάλλους ιστορικά, η οποιαδήποτε συρρίκνωση του υφιστάμενου κράτους δικαίου προκαλεί έντονη αποστροφή/ αντίδραση προς το κυβερνόν κόμμα και έναν νιχιλισμό ως προς το υπάρχον πολιτικό σύστημα κάτι που μπορεί να φανεί παράδοξο και κατακριτέο σε σχέση με την πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα. Σιγά σιγά οι πολίτες προστατεύονται από τυχόν κομματικά ερεθίσματα, οργανώνοντας, συλλογικά, δράσεις ενίσχυσης των λαϊκών επιδιώξεων. Η κοινωνική τους βάση διατηρείται άθικτη, έχοντας θέσει στην άκρη τις κομματικές τους διαφορές και το μένος που καταλαμβάνει ενίοτε τις πολιτικές παρατάξεις. Και αυτό, γιατί σέβονται τα δικαιώματά τους και αμύνονται υπέρ της διατήρησής τους. Μάχονται, εν ολίγοις, για αυτά που στη χώρα μας έχουν γραφεί με μελάνι «εισαγόμενο» και κατά βάση μνημονιακό.