Oι 30 πιο σημαντικοί δίσκοι του ροκ

Μέρος δεύτερο

Αρκετά αυθαίρετη, η επιλογή των 30 καλύτερων δίσκων στην ιστορία του ροκ έχει να κάνει, αν θέλετε, με τις αξίες, τη στάση ζωής και τις ανάγκες που νιώθουμε να εκφράζονται μέσα από αυτό. Δεν είναι μόνο ο δυνατός ρυθμός, οι φοβερές  μελωδίες, που σκάλωσαν εντός μας, είναι και τι αντιπροσωπεύουν οι μουσικοί αυτοί διότι ως καλλιτέχνες μιας αυθεντικής κουλτούρας του Δυτικού Πολιτισμού εξέφρασαν ένα συλλογικό υποσυνείδητο. Είναι, επίσης, αυθαίρετη διότι το ροκ είναι μουσική εν ενεργεία και έτσι πολλά σημαντικά έργα πρόσφατων δεκαετιών περιμένουν  αξιολόγηση  στο προσεχές  μέλλον. Φυσικά μια τριαντάδα ροκ δίσκων δεν καλύπτει καθόλου τις ανάγκες ενημέρωσης και απόλαυσης. Επιφυλασσόμαστε γι’ αυτό: Θα ακολουθήσουν κι’ άλλες αξιολογήσεις, στο μέλλον, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας ικανός αριθμός σημαντικών δίσκων. Και πριν μας ρωτήσετε – βεβαίως και πήραμε υπ’ όψη μας επιλογές που έχουν γίνει κατά καιρούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αυτά για να μην νομίζετε ότι ακολουθούμε μόνο τις προσωπικές μας εμμονές. H κατάταξη δεν είναι αξιολογική. Περνάμε, λοιπόν, στο δεύτερο μέρος της πρότασης με τους καλύτερους δίσκους της ροκ μουσικής.

SOFT  MACHINE – Third (1970)

Θιασώτες του πειραματικού ροκ ή μάλλον ροκ μουσικοί που έπαιζαν τζαζ, οι Soft Machine θεωρούνται πρωτοπόροι του φιούζιον, μιας τάσης που συνδύαζε τον τζαζίστικο αυτοσχεδιασμό με τα ρυθμικά σχήματα του ροκ. Διπλό άλμπουμ μεγάλης διάρκειας με μια σχεδόν σύνθεση σε κάθε πλευρά παρουσιάζει έξοχα τις απόψεις της αγγλικής σχολής του Canterbury όπου μια σειρά σύνολα προχώρησαν το ροκ σε πειραματικά πεδία έκφρασης. Βασικός συντελεστής του γκρουπ ο ντράμερ Robert Wyatt ο οποίος αποχώρησε ύστερα από λίγο για να αφιερωθεί αποκλειστικά  στις δικές του συνθέσεις.

SANTANA – Abraxas (1970)

Άξιοι εκπρόσωποι του λάτιν ροκ, ο Carlos Santana και το συγκρότημα του, ηχογράφησαν ένα θαυμάσιο LP όπου εκτός των άλλων λάμπουν δυο κομμάτια: το “Black Magic Woman” του Peter Green  και αμέσως μετά το “Oye Como Va” που πρωτόπαιξε ο Tito Puente. Πλήθος λάτιν κρουστών, λυτρωτικοί ρυθμοί και πάνω σ’ αυτό το τυπικά φολκ υπόβαθρο δεσπόζει η κιθάρα του Carlos και τα παρατεταμένα σόλο του! Το  πάντρεμα  σάλσα και ροκ αγγίζει την τελειότητα στο τρίτο δίσκο των Santana και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο το παθιάζονται με τις μουσικές των αμερικανολατίνων.

FAUST – Sο Far (1972)

«Σαν η μουσική από ένα παράλληλο σύμπαν να παιζόταν από ένα παμπάλαιο ραδιόφωνο» – έτσι χαρακτηρίζουν τη μουσική των γερμανών Faust που με το βελβετικό επαναληπτικό χτύπημα στα ντραμς, τις κιθάρες που περισσότερο σαν κρουστά χρησιμοποιούνται, τα περίτεχνα cut-ups και τις διάφορες λούπες – για αν μην παραλείψουμε τις κραυγές και τα λυρικά ιντερμέδια – όντες αυθεντικοί ντανταϊστές και ρόκερς, εννοούσαν να αποδομήσουν κάθε συμβατικότητα του στιλ και να το ερμηνεύσουν ανατρέποντάς το. Επηρέασαν αποφασιστικά τον «βιομηχανικό» ήχο, ήτοι, σύνολα όπως  οι Throbbing Gristle και οι Einsturzende Neubauten.

NEIL YOUNG – Harvest (1972)

Ο Neil Young – ο Καναδός συνθέτης, τραγουδιστής και κιθαρίστας, ηχογραφεί το ’72 τον καλύτερο μέχρι τώρα δίσκο  του, ένα ήρεμο, τρυφερό έργο στην παράδοση των λαϊκών τροβαδούρων, των hobos, ο οποίοι με την κιθάρα στον ώμο τραγουδούσαν την ίδια τη ζωή. Country-ροκ μπαλάντες με την συνοδεία πολλές φορές συμφωνικής ορχήστρας και ένα απαστράπτον διαμάντι, το “Heart Of Gold”! Ο Young  έγραψε κι’ αλλά σημαντικά  έργα, κανένα όμως δεν ξεπέρασε την συνθετική  γλυκύτητα του “Harvest”.

DAVID BOWIE – The Rise And The Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars (1972)

Είναι ακριβώς η στιγμή που ο David Bowie μεταμορφώνεται σε αμφισεξουαλικό παρακμιακό ρόκερ για να “διηγηθεί” μέσα από την άνοδο και την πτώση τούτης  της κιτσάτης glam περσόνας, το τέλος της ουτοπίας του εξήντα και την αρχή του δικού του θριάμβου! Το στιλ ως τρόπος ζωής και το δικαίωμα να προσφέρεις τον εαυτό σου όπου θέλεις, υπό την συνοδεία  σκληρού ροκ εν ρολ που δεν παύει, όμως,  να είναι βαθιά λυρικό- να ο δρόμος που ο Bowie θα ακολουθήσει από εδώ και πέρα. Σαξόφωνα, δυνατές κιθάρες- ο Ziggy ένας ανερχόμενος αστέρας,  θα μιλήσει στον επίλογο του δίσκου  για την αυτοκτονία του ροκ εν ρολ (“Rock ‘n’ Roll Suicide”) πριν λεηλατήσει και ο ίδιος την κληρονομιά του.

JONI MITCHELL – Hejira (1976)

Η πιο ευτυχής στιγμή στη καριέρα της Καναδής Joni Mitchell, η δυναμική μετάβασή της απ’ την ακουστική φολκ στο κόσμο της τζαζ. Άξιος αρωγός στο εγχείρημα ο σπουδαίος μπασίστας Jaco Pastorius ακολουθεί, δένοντας αριστουργηματικά τις  γραμμές της φωνής και της κιθάρας της Mitchell. Περίπλοκοι μελωδικοί σχηματισμοί, ευρύχωρες και ρέουσες δομές που μοιάζουν να υφαίνονται από αέρινα υλικά- ένα απαιτητικό μουσικό έργο που καθόλου δεν κουράζει με την ατμόσφαιρά του. Που είναι ατμόσφαιρα ανοικτού αμερικάνικου τοπίου και απέραντου γαλάζιου ουρανού.

BRIAN ENO – Before And After Science (1977)

Και μόνο η τριλογία  –“ Here He Comes/ Julie With…/ Βy This River” να υπήρχε στο δίσκο – θα έφτανε να χαρακτηρισθεί ως σημαντικός πόσο μάλλον που εδώ, εκτός του Εno, υπάρχει  η αφρόκρεμα του αρτ ροκ: Robert Fripp, Phil Manzanera, Fred Frith, Phil Collins, Bill Mac Cormick συν μερικούς από το γερμανικό krautrock- Roedelius, Moebius και Jaki Liebezeit. Όλοι τούτοι μακριά από τα μουσικά λημέρια τους δημιουργούν υπό την καθοδήγηση του Brian Eno ηχητικά τοπία που θα χαρακτηρίσουν, στο μέλλον, τόσο την αισθητική του ίδιου όσο και μέρους της σύγχρονης μουσικής.

SEX PISTOLS – Never Mind The Bollocks- Ηere’s The Sex Pistols (1977)

Η μεγάλοι ανατροπείς – ηγέτες του Πανκ κινήματος που άλλαξε την κατάσταση  πραγμάτων στο χώρο του ροκ. Άσχετοι μουσικά αλλά φυσιογνωμίες με πρώτον και καλύτερο τον Johnny Rotten έφεραν την σύγχυση σε μια σκηνή που ζούσε  με τα υπόλοιπα  περασμένων  δεκαετιών: Δεινοσαυρικές μουσικές, κουραστικές μελωδίες  και  γελοία ντίσκο κομμάτια υποκαθιστούσαν την πάλαι ποτέ ένδοξη γενιά των 60’ς. Ο Rotten και η παρέα του υπό την καθοδήγηση του μάνατζερ  Malcolm McLaren  έφεραν τον τρόμο της αναρχίας και του πιο ακατέργαστου ήχου που άκουσε ποτέ ο κόσμος! Σαρκασμός για τα βρετανικά ήθη -η βασίλισσα, ο καθωσπρεπισμός, οι δισκογραφικές, οι οικονομικοί παράγοντες – μηδενισμός και σχισμένα ρούχα, παραμάνες και περιλαίμια, όλα  απετέλεσαν μέρος ενός ανατρεπτικού σχεδίου που έφερε νέους ήχους και στάσεις στο χώρο της μουσικής.

PINK  FLOYD – The Wall (1979)

Πολλοί το θεωρούν ως το αριστούργημα των Pink Floyd – μαζί κι’ εμείς! Γιατί, ναι μεν στα πρώτα τους έργα οι μουσικοί πειραματισμοί έφταναν στο ζενίθ ενώ  στα επόμενα καλλιεργούσαν τις απόψεις τους για την κοινωνία, όμως, στο “The Wall” όλα αυτά δείχνουν να γίνονται ένα. Οι πιο ώριμοι και οι πιο οργισμένοι Pink Floyd υπό την απόλυτη – ως ήταν φυσικό – κυριαρχία του Roger Waters, δημιουργούν το τελευταίο ίσως μεγάλο εννοιολογικό  άλμπουμ. Οι σχέσεις του καλλιτέχνη με το κοινό του, η πίεση των φανατικών οπαδών και δικτατορική εξουσία των μέγα-ροκ σταρς στους θαυμαστές τους! Παράλληλα , το “The Wall” είναι  η αυτοβιογραφία του Waters  και οι θέσεις του για τον πόλεμο, την εκπαίδευση, την εξουσία.

JOY DIVISION – Closer (1980)

Στο εξώφυλλο η αποκαθήλωση του Ιησού και στο εσωτερικό η μεταφυσική ατμόσφαιρα που ο Ian Curtis και οι μουσικοί του δημιούργησαν χωρίς καν να το καταλάβουν: κύματα μετρονομικής μουσικής καταλαμβάνουν το χώρο ενώ, απ ’την φωνή του Ian καταλαβαίνεις πως το τέλος είναι πολύ κοντά…Η απώλεια τραγουδιέται σε όλους τους τόνους και οι μελωδίες προβάλλουν αμείλικτες και ζοφερές. Ένας δίσκος για την Μεγάλη Εβδομάδα των παθών.

PUBLIC ENEMY – Ιt Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back (1988)

O Chuk D. o Flavor Flav και οι Bomb Squad φιλοδωρούν τα λευκά ακροατήρια με τη μουσική του σκεπτόμενου μαύρου: ο James Brown διαμελίζεται και ξαναμοντάρεται με τις κιθάρες των Slayer ενώ δένεται με λευκό θόρυβο και διάφορα παράξενα beats. “Dont Believe The Hype”, οι Public Enemy υπονομεύουν το σύστημα που τους προωθεί! Ο λόγος για τη βία της εξουσίας ενάντια στους μαύρους αδελφούς ολοκληρώνει ένα άλμπουμ που συνεχίζει τις καλύτερες παραδόσεις της σόουλ και του ροκ αλλά και του τραγουδιού διαμαρτυρίας.

 ELVIS COSTELLO – Spike (1989)

Η πιο απαιτητική σόλο δουλειά του Costello – του σημαντικότερου, ίσως, τραγουδοποιού μετά τα 60’ς – το “Spike” χρησιμοποιεί 33 μουσικούς ενώ μόνο δυο συνθέσεις παίζονται με  ίδιο προσωπικό. Βάση, οι Dirty Dozen Brass Band μαζί με το κιθαρίστα Marc Ribot, τον Paul McCartney και πλήθος ιρλανδέζων μουσικών στα βιολιά και τις πίπιζες. Συμπαραγωγός ο πολύς T- Bone Burnett σε ένα έργο γεμάτο ρυθμικές ανατροπές, ηθελημένες κακοφωνίες- μπαλάντες, ρυθμούς Νέας Ορλεάνης και καλοφτιαγμένες ποπ συνθέσεις.

MASSIVE ATTACK – Blue Lines (1991)

Καθιέρωσαν τη σκηνή του Μπρίστολ, όπως, επίσης, τον όρο τριπ-χοπ και γενικώς όλο εκείνο το μόρφωμα του «έξυπνου» ελέκτρο ήχου. Δεν χορεύεις με αυτόν αλλά ακούς όπως και άλλους μουσικούς δημιουργούς- αυτό το σκοτεινό χιπ χοπ  που μπερδεύει ηλεκτρικές κιθάρες με το dub, τη σόουλ και τα ρέγγε φωνητικά. Τραγουδούν, η Shara Nelson, o Horace Andy και ο, άγνωστος τότε, Tricky. Άλμπουμ του άστεως και μάλιστα των σκιερών αλλά γεμάτων ζωή πλευρών του.

NIRVANA – Nevermind (1991)

Η επανάκαμψη του ροκ εν ρολ! Ύστερα από τη νεκρική  απραξία των 80’ς, οι Nirvana  και ο Kurt Cobain αναζωογονούν την παραπαίουσα σκηνή με το “Nevermind”, ένα κιθαριστικό ντελίριο εν μέσω μπητλικών μελωδιών. Καθιερώνουν τη σχολή του grunge όπου επαναφέρουν το πανκ και το γκαράζ στιλ του εξήντα σε ένα άλλο συνειδητό πλέον επίπεδο έκφρασης. Το “Smells Like Teen Spirit” γίνεται ύμνος εκείνης της γενιάς και η μουσική του αμερικάνικου τρίο κατακτά τα τσαρτ εκτοπίζοντας Madonna και Dire Straits. Ύστερα από τρία χρόνια, μην αντέχοντας τέτοια απότομη δόξα, ο Cobain αυτοκτονεί…

RADIOHEAD – OK Computer (1997)

Και ενώ οι Νirvana ανοίγουν την δεκαετία με την επιστροφή στις ρίζες, οι άγγλοι Radiohead   ρίχνουν αυλαία με το πιο εσωστρεφές και μελαγχολικό έργο που έγινε ποτέ στο ροκ.  Ήδη το σινγκλ “Paranoid Android”, στριφνό στην εξέλιξή του, μιλά με  τον τίτλο του, ήδη το “Exit Music” –μουσική εξόδου –  ήδη το “Karma Police”, πληροφορούν κυρίως  με συναισθήματα την γλυκιά απώλεια της ψυχής αλλά και τα υπόλοιπα κομμάτια,  χαλαρά οργανωμένα, με  συμβατικά όργανα και ηλεκτρονικούς ήχους, προλέγουν το τέλος κάθε ελπίδας και την απαρχή μιας καινούριας ζωής αλλά είναι οι λυπημένες μελωδίες της φωνής του Thom Yorke που δεν αφήνουν πολλές προοπτικές…