Panama Papers: Οι 400 Έλληνες, οι offshore και η άλλη μισή αλήθεια περί... νομιμότητας

Οι offshore αποδεικνύονται ένα από τα κεντρικά εργαλεία διαχείρισης του πλούτου

| 11/05/2016

 Ένα νέο επεισόδιο στο σήριαλ των αποκαλύψεων των αρχείων της νομικής εταιρείας του Παναμά Mossack Fonseca «βγήκε στον αέρα» την Τρίτη.  Η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ)  δημοσιοποίησε τη βάση δεδομένων της Mossack Fonseca με τις υπερπόντιες εταιρείες και τους μετόχους και δικαιούχους που βρίσκονται πίσω από αυτές, ανοίγοντας λίγο ακόμη την «κουρτίνα» που καλύπτει τον δαιδαλώδη σκοτεινό κόσμο των off shore.

Στον κατάλογο, όπως γράφουν πολλά ελληνικά ΜΜΕ με πηχιαίους τίτλους, περιλαμβάνονται 223 εταιρείες και 400 δικαιούχοι που συνδέονται άμεσα με την Ελλάδα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ηχηρά ονόματα επιχειρηματιών (σχεδόν ολόκληρη η οικογένεια Κόκκαλη, η Εριέτα Λάτση, ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας, και η σύζυγός του, ο Π. Γερμανός –των γνωστών καταστημάτων ΓΕΡΜΑΝΟΣ- ο Γ. Τράγκας δια μέσου offshore κ.οκ. ), αθλητών αλλά και μεγάλων δικηγορικών γραφείων τα οποία είχαν αναλάβει να διεκπεραιώσουν την όλη διαδικασία.

Στη βάση δεδομένων, που όλοι μπορούν να δουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση, https://offshoreleaks.icij.org/, περιλαμβάνονται περισσότερες από 200.000 offshore εταιρείες. Έλληνες και αλλοδαποί δικαιούχοι offshore εταιρειών μπορεί να συνδέονται και με άλλη χώρα και όχι με τη χώρα καταγωγής τους, στην περίπτωση που έχουν δώσει στοιχεία διεύθυνσης σε άλλη χώρα.

Η βάση δεδομένων που δόθηκε στη δημοσιότητα έχει τα ονόματα των offshore εταιρειών, τα ονόματα των μετόχων και των δικαιούχων, τα στοιχεία της διεύθυνσής τους και τους νόμιμους εκπροσώπους τους. Εντούτοις, και αυτό είναι σημαντικό, δεν έχει κανένα στοιχείο για τις συναλλαγές που έχουν διενεργηθεί από τις εταιρείες αυτές, ένα πεδίο στο οποίο θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει ενδιαφέροντα στοιχεία και να βγάλει συμπεράσματα.

Προφανώς έχει σημασία να διερευνηθεί κατά πόσο τα χρήματα που διακινούνται δια μέσου των εταιρειών αυτών έχουν φορολογηθεί ή όχι, αποτελούν «ξέπλυμα μαύρου χρήματος», προϊόν παράνομων ενεργειών κλπ.  Και προφανώς δεν «πέσαμε και από τα σύννεφα» που αρκετά από τα ονόματα που εμφανίζονται σε αυτήν την  βάση δεδομένων, «φιλοξενούνται» και σε άλλες ανάλογες λίστες ενδεχόμενης φοροδιαφυγής, εμπλέκονται σε σειρά υποθέσεων κλπ.

Εξίσου προφανές, όμως, είναι ότι «δεν ανακαλύπτει κανείς την Αμερική» και μάλιστα μετά πανηγυρισμών, που ενίοτε λειτουργούν περισσότερο «αποκοιμιστικά» παρά «αποκαλυπτικά». Οι offshore εταιρείες έχουν δημιουργηθεί ακριβώς για τον λόγο που σήμερα «ερευνώνται» οι μέτοχοί τους.

Για να γλιτώνουν τη φορολογία, για να «καλύπτεται» ο μέτοχος, για να έχουν «μικρή διάρκεια ζωής» και περιορισμένη δραστηριότητα, έτσι ώστε να μπορεί να «ξεπλυθεί χρήμα». Κοινώς, αποτελούν έναν απολύτως αποδεκτό τρόπο φοροδιαφυγής ή μάλλον «φοροαποφυγής» όπως πιο «κομψά» πλέον ονομάζεται από τις διάφορες αρχές, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ουσιαστικά η όλη «φασαρία» περί νομιμότητας των χρημάτων που διαχειρίζονται δεν καλύπτει παρά το ήμισυ της αλήθειας.  Γιατί το άλλο ήμισυ της αλήθειας, είναι ότι σε ένα σύστημα με γνώμονα το κέρδος το οποίο έχει αναπτυχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση επίσημων και θεσμοθετημένων κανόνων για τη διασφάλιση αυτού του κέρδους, οι offshore είναι ένα από τα κεντρικά εργαλεία διαχείρισης του πλούτου που έχουν οι λίγοι στα χέρια τους, έχοντας απομυζήσει τους πολλούς.

Αν υποθέσει κανείς ότι όντως ελέγχονται οι ροές του συγκεκριμένου χρήματος και είναι …νόμιμες και έχουν και φορολογηθεί, αλλάζει αυτό κάτι στον ίδιο τον χαρακτήρα  των offshore;  Τις καθιστά «πιο νόμιμες»;  Θα πάψουν να λειτουργούν ως ένας τρόπος να γλιτώνουν φόρους σε «φορολογικούς παραδείσους» και να πλουτίζουν περισσότερο αυτοί που ήδη τα έχουν; Γιατί αυτό είναι η άλλη μισή αλήθεια.

ΥΓ με σημασία: Στα Panama Papers δεν περιλαμβάνονται Αμερικανοί υπήκοοι. Οι εξηγήσεις είναι πολλές.

Κατά μία εκδοχή οι Αμερικανοί δεν θα επέλεγαν έναν τόσο κοντινό στη χώρα τους «φορολογικό παράδεισο» γιατί δεν νιώθουν ασφαλείς.

Μια δεύτερη εκδοχή είναι ότι δεν έχουν δοθεί όλα τα αρχεία στη δημοσιότητα και κάποια θα παραμείνουν «απόρρητα», όπως έγραφε αρχικώς και η βρετανική εφημερίδα The Guardian.

Μια τρίτη θυμίζει ότι τα Panama Papers αποκαλύφθηκαν από το “International Consortium of Investigative Journalists”, έναν φορέα εκατοντάδων ερευνητικών δημοσιογράφων που ασχολούνται με υποθέσεις εγκλημάτων τα οποία ξεπερνούν τα σύνορα μιας και μόνο χώρας. Ως οργανισμός έχει συσταθεί και στηρίζεται από το αμερικανικό Κέντρο Δημόσιας Ακεραιότητας (Center of Public Integrity) από το 1997. Το εν λόγω κέντρο παραθέτει στην ιστοσελίδα του ιδιώτες που στηρίζουν το έργο του με δωρεές ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν τα:

Ford Foundation

Carnegie Endowment

Rockefeller Family Fund (Οικογένεια Ροκφέλερ)

W K Kellogg Foundation

Open Society Foundation (Ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος)

 

Τα συμπεράσματα ελεύθερα…