Promising Young Woman- μια πικρή, παραβολική και φεμινιστική ιστορία εκδίκησης

Μια 30χρονη γυναίκα θα εκδικηθεί το θάνατο της φίλης της μετά από ομαδικό βιασμό στο κολλέγιο.

| 24/04/2021

Στα φετινά Όσκαρ βρίσκεται υποψήφια και μια ταινία σχετικά παραγνωρισμένη από όλες τις υπόλοιπες. Το Promising Young Woman είναι η πρώτη ταινία της Emerald Fennel και στέκεται επάξια δίπλα στα υπόλοιπα έργα, διεκδικώντας κυρίως το βραβείο ερμηνείας για την Carey Mulligan ως η Cassandra μια 30χρονη γυναίκα που θα εκδικηθεί το θάνατο της φίλης της μετά από ομαδικό βιασμό στο κολλέγιο.

Στην πραγματικότητα, στις ταινίες εκδίκησης συνήθως πρωταγωνιστούν άντρες με ελάχιστες εξαιρέσεις στην ποπ κουλτούρα, όπως το Kill Bill του Quentin Tarantino. Έτσι η Cassandra που παράτησε το μεγάλο της όνειρο –την ιατρική- μετά την μη απόδοση δικαιοσύνης για τον βιασμό της φίλης της μέσα στο campus, κάθε βράδυ έχει αποκτήσει μια διαφορετική συνήθεια: μετά το τέλος της βάρδιάς της στο μέτριο καφέ που δουλεύει, παριστάνει την μεθυσμένη γυναίκα σε μπαρ προκειμένου να την προσεγγίσουν νεαροί άντρες και να την εκμεταλλευτούν. Η ταινία αναδεικνύει με κάθε τρόπο την σημασία της συναίνεσης αλλά και τον τρόπο που λειτουργεί το τραύμα, μετατρέποντας τελικά την πρωταγωνίστρια σε μια αντι-ηρωίδα. Παράλληλα, μέσα από τέτοια περιστατικά προβάλλεται η τοξική και χειριστική συμπεριφορά νέων αντρών που με το πρόσχημα ενός «ιπποτισμού» λειτουργούν ωφελιμιστικά μέχρι να αποσπάσουν αυτό που θέλουν, αδιαφορώντας ακόμα και αν το θύμα έχει τις αισθήσεις του.

Για την Αμερική αυτό είναι μια χιλιοειπωμένη ιστορία, που μέχρι πρότινος έμενε στους τέσσερις τοίχους του δωματίου της εστίας που συνέβαινε και στα κινητά των συμφοιτητών που διακινούνταν τα σχετικά βίντεο. Τα περιστατικά έμφυλης βίας, ψυχολογικής ή σωματικής, όσες φορές και αν έφταναν στα αυτιά της διοίκησης, θεωρούνταν ήσσονος σημασίας ή ότι έβαζαν σε κίνδυνο την επαγγελματική ανέλιξη του φοιτητή, που τύχαινε να είναι μεγαλοαστικής καταγωγής. Η ταινία επιλέγει να τονίσει το προνόμιο, ταξικό και πατριαρχικό, της παρέας που συνέχισε ανενόχλητη την ανέλιξή της, με τον θύτη μάλιστα να βρίσκεται ένα βήμα πριν το γάμο. Κάπου εκεί «κλείνει και η ψαλίδα» για την Cassandra, που θέλει να τους ξεσκεπάσει με ένα καθηλωτικό φινάλε (αιματηρής και απόλυτης) δικαιοσύνης.

Η ποπ αισθητική τσιχλόφουσκας που διαπερνά την ταινία, λειτουργεί αντιθετικά με τον σαπισμένο εσωτερικό κόσμο της Cassandra, που παραμένει καθηλωμένη στο παρελθόν και μένοντας ακόμα με τους γονείς της. Το φάντασμα της φίλης της, Nina, νουθετεί κάθε της κίνηση στην μετα-metoo εποχή, όπου το πρότυπο του «nice guy» έχει ξεθωριάσει προ πολλού. Ανάμεσα σε ένα ανάλαφρο, κωμικό κλίμα και μια κυνική, αποδομητική διάθεση, η ερμηνεία της Carey Mulligan λειτουργεί καταλυτικά στο να φωτίζεται κάθε μικρή πτυχή μιας πρωταγωνίστριας που με θρησκευτική πίστη υπερασπίζεται την μνήμη της φίλης της. Πότε και η ίδια χειριστική, πότε θλιμμένη, θυσιάζεται τελικά ανιδιοτελώς στον βωμό της (γυναικείας) αλληλεγγύης και της αυτοδιάθεσης των σωμάτων. Η οπτική που μοιράζεται η ταινία είναι κυρίαρχα αφοριστική για την θέση των λευκών, στρέιτ, μεσοαστών αντρών στην πατριαρχική κοινωνία, προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο παραβολικός χαρακτήρας και να στηθεί καλύτερα ένα δίπολο που θα προωθήσει την δράση. Παρακάμπτοντας τα κλισέ της ηθικής επικράτησης του καλού και της δύναμης της γυναικείας φιλίας, η ταινία εξελίσσεται σε ένα ψυχοπαθολογικό θρίλερ με ανατροπές και σταθερό ρυθμό, που στο τέλος αφήνει μια σκληρή επίγευση, ανάλογη της βίας που ασκούσε και η ίδια η πρωταγωνίστρια ως αυτόκλητη τιμωρός.