Rachid Taha: O Joe Strummer, οι Clash και το αλγερινό raï

Αν είχες ακούσει μερικές φορές ζωντανά τον Rachid Taha, καταλάβαινες γιατί ο αλγερινός σταρ του raï έχαιρε τόσης εκτίμησης στα ακροατήρια της Δύσης. Ο καλλιτέχνης που μετανάστευσε απ’ την πατρίδα του στην Γαλλία σε ηλικία οκτώ ετών έγινε γνωστός με το συγκρότημα Carte de Séjour, δλδ Άδεια Παραμονής. Ήταν στην εφηβεία του που έστησε το γκρουπ, όταν σχόλαγε από τις εποχικές χειρωνακτικές δουλειές για να κάνει τον DJ τα βράδια. Αθεράπευτος φαν των Clash και του Joe Strummer αλλά και των Led Zeppelin, διαφέρει δραστικά από την  γνωστή σκηνή του raï καθώς τόσο οι ενορχηστρώσεις του όσο και οι εμφανίσεις του παραπέμπουν στην μεγάλη εικονογραφία του πανκ – ροκ.

Με τους Carte de Séjour κυκλοφορεί  μια ειρωνική διασκευή του κλασικού- πατριωτικού- τραγουδιού του Charles Trenet, «Douce France» που εξόργισε αρκετούς λευκούς Γάλλους με αποτέλεσμα να απαγορέψουν την ραδιοφωνική μετάδοσή του! Με αυτά βέβαια, το συγκρότημα δεν κέρδισε ποτέ την όποια εμπορικότητα και ο Taha ξεκίνησε σόλο καριέρα, πρώτα στις ΗΠΑ, την εποχή του πρώτου πολέμου του Περσικού και κατόπιν στην Γαλλία.

Σε κάθε ευκαιρία μέσα στους στίχους του ο μουσικός διακήρυττε υπερήφανα την διαφορετικότητά του ως Βορειοαφρικανός που ανδρώθηκε σε μια αφιλόξενη Γαλλία ακούγοντας πανκ και παραδοσιακούς αλγερινούς ρυθμούς. Έτσι έφτιαξε τα τραγούδια του, με το πιο γνωστό του να είναι η εξαιρετική διασκευή του παλιού “Ya Rayah“- το 1997- του οποίου οι στίχοι μιλάνε για τις σκληρές εμπειρίες των μεταναστών. Μάλιστα, τιτλοφορεί  το πρώτο προσωπικό του άλμπουμ «Barbès» – από το παρισινό προάστιο με πληθυσμό Βόρειο και Δυτικό-Αφρικανούς μετανάστες. Είναι, όμως το 2004 που γίνεται ευρύτερα γνωστός με  την απίθανη διασκευή  του «Rock The Casbah» των Clash στα αραβικά! Είχε φθάσει το πλήρωμα του χρόνου να αποτίσει φόρο τιμής στα είδωλά του.

Η φωνή του Taha σε πλήρη αντίθεση με τις κλασικές φωνές του raï – π.χ. Cheb Khaled ή Faudel -που λειτουργούν μελωδικά και ενίοτε σε υψηλές νότες-  είναι μια φωνή που  ακούγεται στριγκιά και χύμα, που κομπάζει και λειτουργεί θεατρικά ενώ χλευάζει τους «βαρετούς, τους ρατσιστές, τους αναποφάσιστους, τους αμαθείς, τους ξερόλες, τους ‘νικητές’ και τους επιδειξίες». Μέχρι το τέλος της ζωής του πριν λίγες ημέρες από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του, ο Taha υποστήριζε με πάθος την Βορειοαφρικανική ταυτότητά του. Μαζί με τα ηλεκτρικά όργανα, το ούτι και το κρουστό νταρμπούκα κατείχαν περίοπτη θέση.

Επέμενε στην αραβική γλώσσα αλλά ήταν, επίσης, στέλεχος της κολεκτίβας Africa Express μαζί με τον Damon Albarn των Blur και τους Gorillaz, ενώ το 2016 έκανε συναυλίες με την Ορχήστρα των Σύριων Μουσικών. Στις συνεντεύξεις του ήταν επικριτικός της μουσικής βιομηχανίας που ορθώνει φράγματα -κυρίως λόγω γλώσσας- σε μουσικούς του «Τρίτου Κόσμου» και δεν δίσταζε να επαναλαμβάνει πως «κάθε πολίτης είναι ικανός ν’ αλλάξει τον κόσμο».