Επιστολές αναγνωστών / Αναδημοσιεύσεις απόψεων

Richard Simcox

«Κάλεσαν το φάντασμα της Ελλάδας»

| 29/04/2014

Σε αυτήν τη στήλη με το όνομα, Postcards from Greece, ζητάμε από φίλους να μας μεταφέρουν την εμπειρία και τις σκέψεις τους, μετά από μια επίσκεψή τους στην Ελλάδα. Δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, ερευνητές και άλλοι από το εξωτερικό θα μοιράζονται μαζί μας την εικόνα τους από τον τόπο, που του έλαχε να βρεθεί στο επίκεντρο της κρίσης…

O Richard Simcox, είναι Βρετανός δημοσιογράφος στην Guardian. Εργάζεται ως εθνικός εκπρόσωπος τύπου του συνδικάτου των δημόσιων υπηρεσιών, ενώ έχει αρθρογραφήσει σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Βρέθηκε στην Ελλάδα τον περασμένο Νοέμβρη, στο πλαίσιο επίσκεψης δημοσιογράφων από συνδικάτα του δημόσιου τομέα υπό την αιγίδα της Public Services International.

Του ζητήσαμε να «εγκαινιάσει» τη στήλη, γιατί παρά τους μήνες που έχουν περάσει από τότε, πολλά από τα θέματα με τα οποία ήρθε σε επαφή εξακολουθούν να μας απασχολούν έντονα. Η κατάσταση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, τα εκβιαστικά διλήμματα.

Μα πιο πολύ, η ανάγκη να αποφετιχοποιήσουμε την εικόνα του «ευρωπαίου». Παρών όλα τα τελευταία χρόνια με κάθε τρόπο σε όλους τους επιβεβλημένους μονοδρόμους της δημόσιας συζήτησής μας ο «ευρωπαίος», αποτελεί άλλοτε το άφταστο όνειρο κι άλλοτε το μπαμπούλα. Πολλές φορές και τα δύο μαζί..

richard simcox (1)«Ο βρετανικός κυβερνητικός συνασπισμός, που δημιουργήθηκε τις μέρες μετά τις -μη αποφασιστικές- εθνικές εκλογές του Μαϊου του 2010, έσπευσε, χωρίς να χάσει στιγμή, να ανακοινώσει ότι ζούμε σε μια κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης και ότι θα χρειαστούν ριζοσπαστικά μέτρα. Φυσικά, όχι του είδους του ριζοσπαστισμού που πολλοί από εμάς θα ήθελαν: όχι μια ριζοσπαστική μεταστροφή του πλούτου από τους πλουσιότερος της κοινωνίας στους φτωχότερους, όχι ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα εθνικοποιήσεων των, παλαιότερα δημοσίων αλλά εδώ και καιρό ιδιωτικοποιημένων, επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και βιομηχανιών. Στην πραγματικότητα, ακριβώς το αντίθετο.

Για να νομιμοποιήσουν τις τεράστιες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες – οι οποίες περιλαμβάνουν πάγωμα μισθών, μειώσεις συντάξεων και μαζικές απολύσεις για δημόσιους και δημοτικούς υπαλλήλους – οι υπουργοί και οι φίλοι τους σε μεγάλο μέρος των κυρίαρχων ΜΜΕ, κάλεσαν το φάντασμα της Ελλάδας.

   Αν δεν δράσουμε τώρα, έλεγε το επιχείρημα, θα καταλήξουμε σαν τους Έλληνες – και δεν θα θέλαμε κάτι τέτοιο, έτσι;

Όσοι από εμάς σημειώναμε τότε, ότι τα προφανή οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας είχαν μονάχα επιδεινωθεί από τα ίδια μέτρα λιτότητας που τώρα προτείνονται για να «φτιάξουν» την υποτιθέμενη χαλασμένη οικονομία μας, δεχτήκαμε επιθέσεις και κατηγορηθήκαμε –υποτιμητικά- για «αρνητές του ελλείμματος». Αυτό αναφερόταν στο γεγονός ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός και οι υποστηρικτές τους είχαν καταφέρει να πείσουν την κοινή γνώμη, πως το πιο πιεστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζαμε ήταν το έλλειμμα στον προϋπολογισμό και πως όλες οι άλλες πολιτικές προτεραιότητες όφειλαν να τεθούν σε αναμονή.

Αυτή η προσέγγιση στην οικονομία χρωστάει περισσότερα στη μεσαιωνική ιατρική παρά στη λογική σκέψη. Για να γιατρέψει ένα μολυσμένο δάχτυλο ο ιατρός κόβει την παλάμη. Μετά, καθώς ξύνει το κεφάλι του απορώντας γιατί ο ασθενής αιμορραγεί και σφαδάζει από τον πόνο, παίρνει το πριόνι του και κόβει ολόκληρο το χέρι. Καθώς αναβλύζει το αίμα και χάνεται η ζωή από τον καταδικασμένο ασθενή πάνω στο τραπέζι, ο γιατρός θρηνεί μπροστά σε όλους αυτούς που θα ακούσουν πώς έκανε ότι καλύτερο μπορούσε, πώς δεν υπήρχε τίποτα περισσότερο που θα μπορούσε να γίνει και πώς ο ασθενής ήταν ολοφάνερα πάρα πολύ άρρωστος. Ο θάνατος, τελικά, ήταν εξαιρετικά λυπηρός αλλά αναπόφευκτος και, στην τελική, για το καλό.

Η ευρωπαϊκή πολιτική οικονομία είναι ο μεσαιωνικός κομπογιαννιτισμός στη σύγχρονη εποχή. Καθώς οι περικοπές «δαγκώνουν», η ανεργία αυξάνεται, το έλλειμμα στον προϋπολογισμό αυξάνεται και η κρίση βαθαίνει, αντί να αναγνωρίσουν τη ζημιά που προκαλούν οι ενέργειές τους, οι καπιταλιστές ηγέτες μας χωρίς ίχνος ντροπής κατηγορούν τις «υπερβολικές» δαπάνες στην παροχή υπηρεσιών όπως η εκπαίδευση των παιδιών και η φροντίδα των αρρώστων, των ΑΜΕΑ και των ηλικιωμένων.

Η κοινωνία αιμορραγεί, αλλά όχι ακόμα αρκετά για να τους ικανοποιήσει

Είναι γνωστό στον καθένα, ότι οι Έλληνες έχουν υποφέρει σε αυτήν την κρίση πιο πολύ από τους περισσότερους και σίγουρα περισσότερο από εμάς που κατοικούμε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον περασμένο Νοέμβριο, είχα την ευκαιρία να το δω αυτοπροσώπως καθώς συμμετείχα σε μια ομάδα δημοσιογράφων από διεθνή συνδικάτα – από χώρες τόσο μακρινές όσο η Γκάνα, οι ΗΠΑ και η Λιθουανία- που επισκέφτηκε την Αθήνα για να μεταδώσει πώς η λιτότητα έχει πλήξει τους εργαζόμενους και συνολικά την κοινωνία.

Το πρωί της πρώτης μέρας, στο – ακόμη υπό κατάληψη- μέγαρο της ΕΡΤ, ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΕΡΤ, Παναγιώτης Καλφαγιάννης, μας περιέγραψε πώς η κυβέρνηση «χρησιμοποιούσε όλους τους κρατικούς μηχανισμούς» εναντίον τους. Λιγότερο από 72 ώρες αργότερα, στο κτίριο εισέβαλλαν οι δυνάμεις των ΜΑΤ και οι οθόνες έγιναν μαύρες, για πρώτη φορά σε πέντε μήνες. Ήμαστε οι τελευταίοι που πήραμε συνέντευξη από τους εργαζόμενους της ΕΡΤ μέσα από το κτίριο και μία από τις εκπροσώπους της κατάληψης, η δημοσιογράφους Μάχη Νικολάρα, μάς είπε ότι αισθάνονταν πως ο κυβερνητικός συνασπισμός θα αναγκαζόταν να βρει μια πολιτική λύση γιατί και η ίδια η απόφαση για να «τραβήξουνε την πρίζα» ήτανε πολιτική. Που να ξέραμε ότι η κυβέρνηση θα δρούσε τόσο σύντομα;

Η ΕΡΤ για πολλούς, από όσους μιλήσαμε εκείνη την εβδομάδα, ήταν ένα σύμβολο για το τι συμβαίνει στη χώρα. Ενώ η κυβέρνηση κατηγορούσε τους εργαζόμενους για παχυλούς μισθούς και διαφθορά, οι ίδιοι υποστήριζαν ότι οι μόνοι με υψηλούς μισθούς ήταν οι, περίπου 100, διορισμένοι από την κυβέρνηση. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση είχε πέσει θύμα των ίδιων οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών που επιβλήθηκαν από την τρόικα- πολιτικών που η ΕΡΤ είχε, φυσικά, καταγράψει. Περικοπές που δεν ήταν τίποτα λιγότερο από εγκληματικές πράξεις εναντίον του λαού της Ελλάδας.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου, δε βρήκα ούτε έναν που να πίστευε ότι η οικονομία και το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα ήταν υγιή πριν την κρίση. Αλλά όλοι, με όσους μίλησα, πίστευαν ότι με την τρόικα έχουν καταστραφεί. Και το κρισιμότερο είναι ότι περιμένουν – πολλοί μάλιστα το έχουν αποδεχτεί-  ότι το μέλλον θα είναι ακόμα χειρότερο.

Και άρα, τι να κάνουμε;

Στην Ελλάδα, όπως και στην Βρετανία, οι ακτιβιστές δεν μπορούν να βασιστούν στα κυρίαρχα media για ολόκληρη την αλήθεια. Ούτε αποκλειστικά στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Στην παρούσα κρίση, η άνοδος του φασισμού στην Ελλάδα, δεν έχει κάτι αντίστοιχο στην Βρετανία. Πράγματι, η εκλογική απειλή από το Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (British National Party- BNP) – του οποίου ο ηγέτης Nick Griffin επισκέφτηκε την Αθήνα και συναντήθηκε με τη Χρυσή Αυγή –  έχει σε μεγάλο βαθμό εξουδετερωθεί από την συνεχιζόμενη έκθεση των πραγματικών κινήτρων και απόψεων των υποψηφίων και των πολιτικών του, μαζί με την παρέμβαση και την οργάνωση στις γειτονιές από τους Εργατικούς, τα συνδικάτα και τους αντιφασίστες. Και η μαχητική στο δρόμο Αγγλική Λίγκα Άμυνας (English Defence League- EDF) κατακερματίζεται (fragmenting).

Παρόλα αυτά, στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζουμε μια νέα απειλή. Την απορριφθείσα πολιτική του BNP πήρε και αναδιαμόρφωσε το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (United Kingdom Independence Party), το οποίο μετατράπηκε από το αντι- ΕΕ παρακλάδι του Συντηρητικού Κόμματος στο ορμητικό εφαλτήριο ενός νέους κύματος συντηρητικών λαϊκιστών ενάντια στους μετανάστες και στο κράτος πρόνοιας, εκμεταλλευόμενοι την αυθεντική οργή για τα κοινωνικά προβλήματα που προκαλεί η έλλειψη επενδύσεων στην αξιοπρεπή κατοικία και τις δημόσιες υπηρεσίες.

Οι λύσεις που εμείς προτείνουμε είναι, φυσικά, ακριβώς οι αντίθετες από αυτές που εφαρμόζονται από την κυβέρνησή μας αλλά και από αυτές, όσων θέλουν να παρασύρουν σε ακόμα πιο συντηρητική κατεύθυνση

Η ριζοσπαστική αλλαγή που θέλουμε θα έχτιζε ξανά την κοινωνία μας. Αλλά, όπως η Αθήνα δικαίως αισθάνεται περήφανη γιατί υπήρξε το λίκνο της δημοκρατίας και της φιλοσοφικής σκέψης, αυτό δεν μπορεί να γεννηθεί μονάχα από τη θεωρία και τις αναλύσεις. «Δείτε την Ελλάδα», φωνάζουν τα πρεζάκια της λιτότητας ενώ μας επιβάλλουν τα μέτρα έκτακτης ανάγκης. Ακόμη και τώρα, πολλοί από εμάς στην Αριστερά της Βρετανίας οι οποίοι εξακολουθήσαμε να καλούμε σε δράση όταν η πλειοψηφία των συνδικάτων δίσταζε και πάγωνε από το φόβο, κάνουμε ακριβώς αυτό.

(Μπορείτε να βρείτε αρθρογραφία του Richard Simcox στο έδαφος της επίσκεψής του στην Ελλάδα τόσο στην εφημερίδα Guardian όσο και στη σελίδα της PSI)