ναζισμός

5 Mαρτίου 1943. H πολιτική επιστράτευση αποτυγχάνει.

Αρχές του 1943 και καθώς το πρόγραμμα «εθελοντικής» εργασίας από τις κατεχόμενες χώρες έχει αποτύχει, οι ναζί στρέφονται στη λύση της πολιτικής επιστράτευσης στις χώρες αυτές. Στις 19 Φεβρουάρίου ο Γκέμπελς δήλωνει: «Ο γερμανικός λαός δίνει το αίμα του, η υπόλοιπη Ευρώπη ας δώσει την εργασία της».

Enzo Traverso, Οι ρίζες της ναζιστικής βίας (μια ευρωπαϊκή γενεαλογία), εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου

Ήταν ο ναζισμός μια γερμανική εξαίρεση στον δυτικό ορθολογισμό, μια απόκλιση από το πνεύμα του μοντερνισμού ή αντίθετα η αναπόφευκτη κατάληξη της ανόδου των εθνικισμών, του φυλετισμού και του αντισημιτισμού που γνώρισε η Ευρώπη, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα;