Έχουμε να κάνουμε με μια ταινία, μια ταινία με απόψεις των δημιουργών της για την ποίηση, για την εποχή μας, που έχει ως αναφορά τον Νίκο Καρούζο, την ποίηση του και την εποχή του. Κι αυτό είναι πραγματικά το σημαντικό. Είναι κάτι νέο. Όχι μια αποβαλσαμοποίηση του ποιητή. Θα το θέσω διαφορετικά: Δεν θέλω να μάθω π ο ι ο ς είναι ο Καρούζος αλλά γ ι α τ ί είναι ο Καρούζος.
Η τέχνη και ακόμη πιο ειδικά η πολιτική τέχνη δεν μπορεί να υπάρξει παρά αν έχει δέκτες τους πάντες και έτσι οι δημιουργοί της ταινίας οι «Παρτιζάνοι των Αθηνών», Ξενοφώντας Βαρδαρός και Γιάννης Ξύδας παίρνουν την απόφαση σε αυτούς ανήσυχους καιρούς να την προσφέρουν δωρεάν στο κοινό.
Βρεθήκαμε με τον Άρη Χατζηστεφάνου λίγο μετά την δεύτερη sold out προβολή της πρεμιέρας της ταινίας του «Make the Economy Scream» στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ…
Συγκλονιστικό συναίσθημα να γνωρίζουμε την Καρλότα, την MPLA επαναστάτρια με το υπέροχο χαμόγελο από την Αγκόλα του 1975 σε μια φωτογραφία λίγο πριν εκτελεστεί από τους φασίστες δολοφόνους της αμερικανοκίνητης UNITA.
«Το πρόβλημα είναι ότι ο σοσιαλισμός εφαρμόστηκε ευλαβικά στην Βενεζουέλα» δηλώνει στον Λευκό Οίκο ο Trump μπροστά στις τηλεοράσεις του με μια ηλίθια σιγουριά και σοβαροφάνεια. Καταρχήν με αυτή την δήλωση ένας υγιής νους σκέφτεται πως το κύριο πρόβλημα είναι που μιλάει. Και που μιλάει με θράσος ένας πρόεδρος των ΗΠΑ όχι για το ογκωδέστατο πρόβλημα της δικής του χώρας του αλλά για μια άλλη χώρα. Λες και είναι πρόεδρος της. Λες και του ανήκει. Το «Make the economy scream» είναι ακριβώς έκφραση της σύγχρονης γενικευμένης πολιτικής διαπάλης της εποχής μας: Από την μία οι ανάγκες και η τακτική των παγκόσμιων αφεντικών και από την άλλη των λαών που σκέφτονται πως δεν τους έχουν καμία απολύτως ανάγκη.
Η ανεξάντλητη τέχνη του κινηματογράφου μπορεί τελικά ακόμη και σήμερα να μας εκπλήσσει χαρίζοντας μας απρόσμενα τόσους μεγατόνους ζωής και ειλικρινούς συναισθήματος: ίσως από τις πιο όμορφες και γλυκές ταινίες που έχουμε δει. Η Agnes Varda και ο JR δυο σπουδαίοι καλλιτέχνες κάνουν ένα ταξίδι on camera με στόχο κάτι το τόσο απλό μα ταυτόχρονα πολύ πιο βαρυσήμαντο: να τιμήσουν τον άνθρωπο. Τον εργαζόμενο άνθρωπο.
Για όλους τους λόγους που μια ταινία σταματάει να ονομάζεται ταινία και μπορεί να αποκαλεστεί κινηματογραφική εμπειρία. Τέσσερις ταινίες που πράγματι έχουν αυτή την ιδιότητα.
Βλέπουμε τέντες, βλέπουμε και πάλι σωσίβια. Εντυπωσιακά πλάνα. Πιο εντυπωσιακά από όσο η ίδια η επαφή με τα αντικείμενα μελέτης προφανώς. Πόσοι από εμάς έχουμε ακουμπήσει ένα τέτοιο σωσίβιο; Πόσοι από εμάς έχουμε δει από απόσταση δυο μέτρων ένα πνιγμένο βρέφος; Δεν ξέρω κατά πόσο θα μας έκανε αυτή η επαφή εντύπωση ή θα μας προκαλούσε στην τελική ναυτία –μια υγιής αντίδραση μπρος στην βία του θανάτου-… Η τέχνη συχνά έχει μια εμμονή: θέτει το στυλ και την φόρμα πάνω από την ουσία. Κοινωνική, πολιτική, ψυχολογική, ηθική.
Το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας, που διοργανώνεται κάθε Νοέμβριο, προβάλλει τις καλύτερες εθνογραφικές ταινίες της παγκόσμιας παραγωγής, δηλαδή μικρού, μεσαίου και μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος, τα οποία προκύπτουν από την έρευνα επιστημόνων της οπτικής ανθρωπολογίας ή συγγενών κλάδων. Διοργανώνει, επίσης, q&a’s με τους σκηνοθέτες, ημερίδες με ακαδημαϊκούς και καταξιωμένους επαγγελματίες του χώρου, καθώς και εργαστήρια για φοιτητές της κοινωνικής ανθρωπολογίας και των άλλων κοινωνικών επιστημών.
Το όραμα του Bernstein και του Hitchcock, «German Concentration Camps Factual Survey» του 1945 με υλικό από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί δεν έγινε ποτέ. Δεν του επετράπη να ολοκληρωθεί. «Ενοχλούσε πολιτικά», όπως λέει ο σκηνοθέτης. Χιλιόμετρα φιλμ έμειναν αναξιοποίητα ή αξιοποιημένα για άλλους λόγους. To ντοκιμαντέρ “Night will Fall” ερευνά το φιλμικό υλικό και τους λόγους των 70 χρόνων αποσιώπησης του από την συλλογική παγκόσμια συνείδηση.